کارهایی که قبل از رفع کمبود مواد مغذی باید انجام داد

هنگامی که گیاهان علائم ناخوشی، مانند زرد یا پژمرده شدن برگ‌ها یا توقف رشد را نشان می‌دهند، احتمالاً بی‌درنگ آن را به کمبود مواد مغذی نسبت می‌دهید و بلافاصله درمان را شروع می‌کنید.

اگر تنها به ظاهر گیاه اکتفا کنید، وضعیت پیچیده خواهد شد، زیرا بسیاری از کمبودهای رایج مواد مغذی در گیاهان علائمی مشابه یا کاملاً یکسان دارند. علاوه بر این، به احتمال زیاد، گیاهان همزمان از کمبود مواد مغذی و مسمومیت رنج می‌برند که تشخیص دقیق را دشوارتر می‌کند.

به هر حال، دلایل بالقوه‌ای برای بروز علائم ناخوشی در گیاه وجود دارد، مانند: pH نامناسب، کیفیت آب، آفات و موارد دیگر. در این مقاله، جزئیات بیشتری درباره هر یک از این علل خواهیم گفت که قبل از اقدام برای درمان کمبود مواد مغذی باید به آنها توجه شود.

کمبود مواد مغذی چیست؟

پیش از پرداختن به مواردی که باید قبل از شروع درمان کمبود مواد مغذی بررسی شوند، باید مختصری به اینکه کمبود مواد مغذی چیست و چگونه ایجاد می‌شود بپردازیم.

برای اینکه گیاهان به سلامت مطلوب دست یابند، باید به طیف متعادلی از مواد مغذی دسترسی داشته باشند. چه در کشت خاکی و چه در کشت هیدروپونیک، باید مطمئن شوید که گیاهان نه تنها می‌توانند مقدار مناسبی از مواد مغذی را دریافت کنند، بلکه تعادل مناسبی از مواد مغذی نیز وجود دارد.

وقتی صحبت از تعادل مواد مغذی است، گیاهان به مقادیر بیشتری از درشت‌مغذی‌ها نیاز خواهند داشت. این درشت‌مغذی‌ها عبارتند از نیتروژن، پتاسیم، فسفر، کلسیم، گوگرد و منیزیم.

علاوه بر اینها، گیاهان به ریزمغذی‌ها نیز نیاز دارند، اما این مواد در مقادیر بسیار کمتر مورد نیاز هستند. ریزمغذی‌ها عبارتند از بور، مس، آهن، منگنز، مولیبدن و روی.

در کشت خاکی، گیاهان مواد مغذی را از کودها و ترکیب طبیعی خاک دریافت می‌کنند. در کشت هیدروپونیک، گیاهان مواد مغذی را از محلول‌های مغذی مخلوط و مواد افزودنی دریافت می‌کنند.

دلایل زیادی وجود دارد که چرا گیاهان به طور ناگهانی علائم کمبود مواد مغذی و ناخوشی را نشان می‌دهند. در ادامه برخی از این دلایل را مرور خواهیم کرد.

بررسی علائم بیماری‌ها یا اثر حشرات

آفات و بیماری‌های گیاهی مشکلات زیادی برای گیاهان ایجاد می‌کنند. برخی از آنها ظاهر گیاهان را تغییر می‌دهند. قبل از اینکه نتیجه‌گیری کنید که کمبود مواد مغذی علت ظاهر ناخوش گیاه شماست، بهتر است دنبال هر گونه سرنخی با فرض اینکه با یک آفت یا بیماری سر و کار دارید، بگردید.

برخی از آفات می‌توانند علائم نگران‌کننده‌ای مانند سوراخ در برگ‌ها یا برگ‌های خشک و تغییر رنگ در برگ‌ها ایجاد کنند. این آفات عبارتند از کرم کلم، کنه تار عنکبوتی، مگس سفید، سوسک خیار و انواع دیگر کرم‌ها. ساده‌ترین راه برای شناسایی آفات این است که ظاهر گیاهان را معاینه کنید، به دنبال خود آفت و نیز سایر سرنخ‌های بصری مانند تخم حشرات یا آثار گزش باشید.

هر آفت روش پیشگیری و درمان مخصوص خود را دارد، بنابراین بهتر است پس از شناسایی آفتی که با آن سر و کار دارید، تحقیق کنید یا با فروشگاه محلی خود تماس بگیرید.

وقتی صحبت از بیماری‌های گیاهی به میان می‌آید، بسیاری از این موارد بر ظاهر گیاهان نیز تأثیر می‌گذارد. ممکن است مواردی مانند زرد شدن نقاطی روی برگ‌ها، لکه‌های تیره، پژمرده شدن برگ‌ها، توقف رشد، نکروز و یا سوراخ‌هایی روی برگ‌ها مشاهده کنید. برخی از شایع‌ترین بیماری‌های گیاهی عبارتند از: ویروس موزاییک، کپک خاکستری، لکه برگی باکتریایی، بلایت باکتریایی و لکه زاویه‌ای برگ.

همه اینها علل متفاوت و همچنین روش‌های درمانی متفاوتی خواهند داشت. از آنجایی که این بیماری‌ها علائم خاص خود را دارند، به راهنمای بیماری‌های گیاهی نگاهی بیندازید تا به شما در تشخیص درست کمک کند. اگر در شناسایی بیماری گیاه مشکل دارید، شاید لازم باشد با یک متخصص بهداشت گیاهی تماس بگیرید یا از گیاهان بیمار عکس بگیرید و به فروشگاه محلی ببرید.

بررسی خاک

این بخش فقط مربوط به کسانی است که در خاک گلدان یا باغچه کشت می‌کنند، اما چند نکته وجود دارد که باید در نظر داشته باشید.

ابتدا باید بررسی کنید که گیاهان را زیاد و یا کم آبیاری نکرده باشید. برخی از علائم، مانند تغییر رنگ برگ یا کاهش رشد، می‌تواند ناشی از شرایط غرقابی یا خاک خیلی خشک و فشرده باشد. هر یک از این شرایط دریافت مواد مغذی مورد نیاز را برای گیاهان بسیار سخت‌تر می‌کند و ممکن است به سایر مشکلات سلامتی گیاه منجر شود، مانند پوسیدگی ریشه در خاک غرقابی.

ثانیاً، حتماً باید بدانید که ترکیب مواد مغذی طبیعی موجود در خاک به مرور زمان تغییر می‌کند، چون گیاهان مواد مغذی خاصی را مصرف می‌کنند. بیشتر اینها به نوع خاکی که به عنوان بستر رشد انتخاب کرده‌اید بازمی‌گردد، زیرا هر کدام از این خاک‌ها دارای ویژگی‌های خاص خود هستند، مانند زهکشی و توانایی مقاومت در برابر شرایط اقلیمی سخت و همچنین توانایی طبیعی برای نگه داشتن یا از دست دادن مواد مغذی خاص. علاوه بر این، انواع خاصی از خاک‌ها می‌توانند اسیدی‌تر یا قلیایی‌تر باشند (به بخش pH در ادامه مراجعه کنید) که بر جذب مواد مغذی نیز تأثیر خواهد داشت.

اگر کشت نقدی دارید، بسیار مهم است که قبل از کاشت یک محصول گران‌قیمت، آنالیز خاک را انجام دهید. این کار کمک می‌کند ترکیب مواد مغذی و خواص خاکی که با آن کار می‌کنید را درک کنید و هر گونه درمان یا مواد افزودنی لازم را که می‌تواند برای بهبود تعادل کلی استفاده شود، شناسایی کنید.

بررسی کیفیت آب

آبی که استفاده می‌کنید بر سلامت کلی گیاهان تأثیر می‌گذارد. تفاوتی ندارد از چه روش کشتی استفاده می‌کنید، هم کیفیت آب و هم محتویات آن بر رشد محصولات تأثیر می‌گذارد.

از یک طرف، ممکن است آب حاوی آلاینده‌ها باشد و آنها باعث ایجاد مسائلی، مانند آب‌رسانی کمتر و کاهش مهار کنترل عوامل بیماری‌زا شوند.

از سوی دیگر، اگر از آب شهری (آب سخت) استفاده می‌کنید، ممکن است حاوی مواد مغذی خاصی مانند کلسیم و منیزیم باشد. اگر از محلول‌های مغذی استفاده می‌کنید، این مواد مغذی اضافی در آب می‌تواند باعث عدم تعادل، کمبود مواد مغذی یا مسمومیت شود. علاوه بر این، کلسیم اضافی خطر رسوب سولفات کلسیم را افزایش می‌دهد که می‌تواند باعث انسداد تجهیزات کشت شود.

خوب است که همانند خاک، کیفیت آب را نیز آنالیز کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا از مشکلات بالقوه سلامت گیاه مانند کمبود مواد مغذی آگاه شوید و از آنها اجتناب کنید، همچنین به شما در بررسی گزینه‌های جایگزین، از جمله محلول‌های مواد مغذی برای آب سخت و فرآیندهای تصفیه آب مانند اسمز معکوس یا دیونیزاسیون کمک می‌کند.

بررسی دمای محیط رشد

دما نیز می‌تواند بر سلامت کلی محصولات تأثیر بگذارد. به طور خلاصه، دما - به ویژه دمای منطقه ریشه - بر توانایی گیاهان برای رسیدن به سلامت مطلوب تأثیر می‌گذارد، به این خاطر که دو فرآیند شیمیایی حیاتی در ریشه گیاهان اتفاق می‌افتد: جذب آب و جذب مواد مغذی. برای اینکه این فرآیندها به طور مؤثر انجام شوند، باید دمای منطقه ریشه مناسب باشد.

دمای منطقه ریشه به ویژه بر سرعت جذب مواد مغذی مورد نیاز از ریشه گیاهان تأثیر می‌گذارد. اگر دمای ناحیه ریشه از محدوده بهینه خارج شود - ما ۱۸ تا ۲۲ درجه سانتیگراد را برای آب یا محلول مواد مغذی توصیه می‌کنیم- ریشه نمی‌تواند سطوح مناسب آب و مواد مغذی را به بقیه گیاه برساند.

علاوه بر این، دمای ناحیه ریشه بر میزان دسترسی و حلالیت اکسیژن تأثیر دارد. اگر هوا خیلی گرم باشد، خطر کمبود اکسیژن در ریشه‌ها وجود دارد زیرا آب گرم نمی‌تواند به اندازه آب سرد اکسیژن محلول را در خود نگه دارد. اگر ناحیه ریشه خیلی سرد باشد، ممکن است به ریشه‌های گیاه شوک وارد شود، سرعت متابولیسم گیاه کاهش یابد و رشد گیاه متوقف شود.

به راحتی می‌توانید دمای ناحیه ریشه را با یک دماسنج دیجیتال بررسی کنید. توصیه می‌کنیم این پارامتر را منظم اندازه‌گیری کنید تا هرگز از محدوده دمای بهینه گیاهان خارج نشوید.

بررسی مقدار مواد مغذی

از آنجایی که اگر این مطلب را می‌خوانید احتمالاً در حال حاضر نگران کمبود مواد مغذی هستید، به نظر می‌رسد که نگاه دقیقی به دوز مواد مغذی داشته‌اید.

فرقی ندارد گیاهان را با چه روشی کشت می‌دهید، باید مراقب باشید که مواد مغذی را زیاد یا کم در اختیار آنها قرار ندهید. هر یک از این شرایط منجر به طیف وسیعی از علائم، مانند گیاهان سوخته و رشد کند یا توقف رشد آنها می‌شود.

روش بررسی مقدار مواد مغذی، اندازه‌گیری پارامتری به نام هدایت الکتریکی (EC) است، EC مقدار کل غذا (یا مواد مغذی) را که در دسترس گیاه است اندازه‌گیری می‌کند. قبلاً اشاره کردیم که گیاهان نیاز به مواد مغذی دارند، اما این مواد برای جذب باید فقط به شکل یون باشند. مواد مغذی زمانی که در آب حل می‌شوند به یون تبدیل می‌شوند، هر یک از این یون‌ها حامل بار الکتریکی هستند که پتانسیل الکتریکی را در آن محلول ایجاد می‌کند.

اندازه‌گیری EC ترکیب مواد مغذی موجود را نشان نمی‌دهد، اما قدرت دوز مواد مغذی موجود را نشان می‌دهد. هر نوع گیاه دارای یک محدوده EC بهینه است که در آن رشد می‌کند. خارج از این محدوده، علائم ناخوشی گیاه مشاهده می‌شود. برخی از گیاهان بسته به جایی که در طول چرخه رشد خود قرار دارند، محدوده EC ترجیحی متفاوتی دارند. به همین دلیل بسیار مهم است که قبل از کاشت یک محصول خاص تحقیق کنید.

می‌توانید EC را با استفاده از انواع دستگاه‌های دیجیتال اندازه‌گیری کنید. اگر از کودهای آلی در خاک استفاده می‌کنید، به خاطر داشته باشید که تجزیه آنها به مواد مغذی زمان می‌برد، این پارامتر دیگری است که باید به صورت روزانه بررسی کنید، زیرا مقدار آن دائماً در نوسان خواهد بود.

بررسی (pH)

(pH) سومین پارامتر اساسی است که باید به طور منظم بررسی کنید.

از نظر چگونگی تأثیر بر سلامت گیاه، pH محیط رشد تعیین می‌کند که آیا مواد مغذی برای جذب در دسترس گیاه قرار خواهد گرفت یا خیر. (pH) مقیاسی برای تعیین میزان اسیدی یا قلیایی بودن یک محلول است، ۷-۰ pH اسیدی، ۱۴-۷ قلیایی و ۷ pH خنثی در نظر گرفته می‌شود.

هر ماده مغذی محدوده pH خاص خود را دارد که در آن محدوده در دسترس گیاهان است و خارج از این محدوده، برای گیاهان قابل جذب نخواهد بود که ممکن است منجر به کمبود آن ماده مغذی یا مسمومیت شود. تمام مواد مغذی اصلی و همچنین محدوده pH بهینه آنها را در نمودار زیر مشاهده می‌کنید.

اگرچه هر گونه گیاهی محدوده pH بهینه خود را دارد، به طور کلی محدوده ۸٫۵-۶٫۵ pH را برای کشت هیدروپونیک و محدوده ۷٫۵-۶ pH را برای کشت خاکی توصیه می‌کنیم.

خاک بافری طبیعی است، اما استفاده از کودها یا مواد افزودنی خاص می‌تواند تغییرات زیادی در اسیدی یا قلیایی شدن خاک ایجاد کند. محیط کشت هیدروپونیک، بافر نیست. بنابراین، جای خطای بسیار کمتری وجود دارد. در هر صورت، اندازه‌گیری منظم pH با pHسنج باید در فهرست کارهای روزانه باشد.

در صورت هر گونه تردیدی، با یک متخصص تماس بگیرید

همان‌طور که در این مقاله گفته شد، دلایل بالقوه‌ای وجود دارد که گیاهان نشانه‌های ناخوشی را نشان می‌دهند. احتمالاً وسوسه‌انگیز است که درمان کمبود مواد مغذی را آغاز کنید، اما ممکن است مشکل دیگری مانند آب آلوده یا pH نامناسب وجود داشته باشد.

به هر حال، اگر محصول نقدی کشت می‌کنید، ارزش به خطر انداختن سلامت گیاهانتان را ندارد، در این موارد، باید با یک متخصص بهداشت گیاهی تماس بگیرید تا بیاید و موضوع را ارزیابی کند وبه طور مؤثر با آن مقابله کنید.