۵ دلیل وجود لکه‌های سیاه روی برگ‌های گل‌های آپارتمانی

مسلماً لکه‌های سیاه آخرین چیزهایی هستند که دلمان می‌خواهد روی برگ‌های زیبای گل‌های آپارتمانی ببینیم. این لکه‌ها غیرمعمول نیستند هرچند بعضی گیاهان بیشتر در معرض آن‌ها قرار دارند. در این مقاله نگاهی به عوامل ایجادکننده این لکه‌ها روی برگ‌های گل‌های آپارتمانی و نیز بهترین روش برای خلاص‌شدن از آن‌ها خواهیم‌داشت.

لکه‌های سیاه برگ‌های گل‌های آپارتمانی غالباً بر اثر بیماری قارچی یا آسیب آفت ایجاد می‌شوند. آبیاری بیش‌ازحد را نیز کنار بگذارید. عفونت باکتریایی یا ویروسی، افزایش سن یا کمبود موادمغذی دلایل غیرمعمول‌تر این آسیب هستند.

مروری کلی بر لکه‌های سیاه روی برگ‌های گل آپارتمانی

لکه‌های سیاه مایه مسرت نیستند اما خودبخود نیز سرنوشت بدی را برای گیاهتان رقم نمی‌زنند. معمولاً آسیب بدتر از آنچه هست به‌نظر می‌رسد: در اکثر موارد برگ‌های آسیب‌دیده به کار خود ادامه داده و نمی‌میرند.

این لکه‌های ناخوشایند ممکن است در اندازه‌های مختلف ظاهر شوند؛ بعضی گرد و بعضی دیگر دارای لبه‌های ناصاف هستند. درحالی‌که ناپدیدشدن این لکه‌ها از شاخ‌وبرگ‌های آسیب‌دیده بعید است اما به‌محض درمان و رفع علت، برگ‌های جدید عاری از هرگونه لکه خواهندبود.

بعضی دلایل ایجادکننده لکه‌های سیاه جدی هستند پس موضوع را پشت گوش نیندازید. درمان بسته به نوع علت متفاوت است پس یافتن مشکل حیاتی و ضروری است.

حفظ سلامت گیاه بهترین روش پیشگیری از لکه‌های سیاه است! یک گیاه قوی نه‌تنها دربرابر آسیب مقاوم‌تر است بلکه سریع‌تر بهبود یافته و برگ‌های آسیب‌دیده را با شاخ‌وبرگ‌های تازه جایگزین می‌کند.

زوال سنی

پیش از آنکه از این مرحله فراتر بروید مطمئن شوید که ریزش برگ‌ها فقط در اثر پیری نیست. زوال طبیعی گیاه با ریختن برگ‌های قدیمی‌تر و تغییر مسیر و اختصاص نیروهای حیاتی به دیگر بخش‌های گیاه اتفاق می‌افتد.

معمولاً مسائل سنی برگ‌های پایینی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند و امکان ندارد زوال طبیعی برای همه برگ‌ها یکباره اتفاق بیفتد. شما می‌توانید با مراقبت عالی از گیاه فرآیند زوال را آهسته کنید. تمیزکردن برگ‌ها و چرخش گیاه به‌گونه‌ای که همه برگ‌ها سهم خود از نور طبیعی را دریافت کنند به تضمین حداکثر طول‌عمر گیاه کمک می‌کند.

آبیاری بیش‌ازحد را حذف کنید!

جدی‌ترین احتمال مطرح اولین چیزی است که باید حذف شود: آبیاری بیش‌ازحد. این شایع‌ترین قاتل گل‌های آپارتمانی است – شاید لکه‌های سیاه آخرین فریادهای کمک‌خواهی گیاه شما باشند.

آسیب آبیاری بیش‌ازحد از ریشه‌ها شروع شده و به نواحی بالاتر سرایت می‌کند. اگر برگ‌ها تحت‌تاثیر قرار گرفته‌اند یعنی مشکل گیاه شما جدی است و هنگام وقت‌تلف‌کردن نیست.

گیاه را بررسی کنید: گیاه را بادقت از گلدان خارج کرده و مطمئن شوید که ریشه‌ها کم‌رنگ و محکم هستند و رایحه سالم زمینی دارند. اگر ریشه‌ها نرم و قهوه‌ای باشند و بوی بدی بدهند یعنی گیاه دچار پوسیدگی ریشه شده و باید اقدام کنید.

اگر ریشه گسترده و بسیط نیست ریشه‌های آسیب‌دیده را بریده و با مخلوط (خشک) مشابه به گلدان خود جان تازه‌ای ببخشید .... اجازه دهید خاک خشک شود و تا رشد جدید کمی به آن آب بدهید. اگر مشکل زهکشی است گلدان را با خاک مناسب‌تری پر کرده و مجدد میزان آبیاری گیاه را ارزیابی کنید تا این مشکل دوباره تکرار نشود.

بیماری‌های قارچی

عفونت قارچی شایع‌ترین دلیل لکه‌های سیاه چشمگیر است. همه گیاهان نسبت به یک نوع قارچ مشابه آسیب‌پذیر نیستند: چنین عفونت‌هایی را عموماً «لکه‌برگی» می‌نامند. درمان، صرفنظر از نوع خاص قارچی که به گیاه شما حمله کرده، الزاماً یکسان است. پاتوژن‌های قارچی عاشق شرایط مرطوب هستند و به‌آسانی ازطریق تراوشات یا قطرات منتشر می‌شوند – و همین موضوع کلید حل مشکل را به دستان شما می‌دهد. اسپورهای قارچی تا زمان فعال‌شدن با آب غیرفعال باقی می‌مانند (و می‌توانند مدت طولانی منتظر بمانند). عفونت قارچی نشانه آن است که رطوبت گیاه خیلی بالا است یا آب مدت طولانی روی برگ‌ها مانده‌است.

بهترین پیشگیری و درمان آن است که گیاه را کمی خشک‌تر نگه داشته و از مرطوب‌نماندن برگ‌ها اطمینان حاصل کنید. اقدامات زیر را انجام دهید:

• از پایین (به‌جای بالا) آبیاری کنید. شلنگ یا آب‌پاش را زیر برگ‌های پایینی بگیرید تا از خیس‌شدن برگ‌ها جلوگیری شود؛ یا گلدان را در یک سینی کم‌عمق آب قرار دهید تا زمانی‌که خاک، رطوبت را از سطح زیرین خود بالا بکشد.
• اوایل روز (صبح زود) آبیاری کنید تا برگ‌ها زمان زیادی برای خشک‌شدن داشته باشند.
• تهویه خوب و مناسب فراهم آورید تا برگ‌ها هوا بخورند.
• از اسپری‌کردن آب روی برگ‌ها اجتناب کنید.

برگ‌های آسیب‌دیده را به‌منظور جلوگیری از شیوع بیشتر آلودگی جدا کنید؛ این کار را با احتیاط انجام دهید. معمولاً عفونت‌های قارچی درصورت تشخیص زودهنگام خطرناک نیستند و به‌محض رفع علت آسیب‌های دائمی بر جای نمی‌گذارند.

درمان قارچ

درمان مستقیم عفونت قارچی در کنار جداکردن شاخ‌وبرگ‌های لکه‌دار و خشک نگه‌داشتن برگ‌ها ایده خوبی است. چندین رویکرد برای این کار وجود دارند:

قارچ‌کش‌ها: چند قارچ‌کش موثر و نتیجه‌بخش در بازار موجود است. معمولاً این قارچ‌کش‌ها به‌صورت بطری‌های اسپری مقرون‌به‌صرفه وجود دارند و بعضی از برندها مدعی ارگانیک‌بودن محصول خود هستند. قارچ‌کش‌های تجاری راهی آسان برای درمان عفونت محدود چند عدد گیاه خانگی هستند اما هزینه کار درصورتی‌که برای آلودگی‌های با شیوع بیشتر یا گیاهان مناظر طبیعی استفاده شود بالا و گران است.

روغن چریش: روغن چریش که عموماً به‌عنوان یک ابزار طبیعی برای کنترل آفات به کار می‌رود درمانی کاملاً طبیعی برای کنترل بسیاری از انواع قارچ‌ها نیز محسوب می‌شود. روغن چریش قارچ‌های موجود را نمی‌کشد اما درعوض با منکوب‌ساختن اسپورها جلوی گسترش آن‌ها را می‌گیرد. به‌منظور دستیابی به حداکثر اثر، شاخ‌وبرگ گیاهان آسیب‌دیده را باید کاملاً با روغن چرب کنید (بپوشانید).

روغن چریش برای محیط‌زیست و بیشتر گیاهان امن و بی‌خطر است اما می‌تواند منجر به سوختن شاخ‌وبرگی شود که در معرض نور مستقیم خورشید قرار دارند. از این روغن روی قطعات جوان یا تحت ‌تنش استفاده نکنید.

درمان‌های خانگی: یک درمان ساده و اقتصادی به‌طور سنتی از ترکیب یک قاشق غذاخوری جوش‌شیرین در یک گالن آب حاصل می‌شود. نصف قاشق غذاخوری روغن باغبانی یا صابون حشره‌کش نیز به آن اضافه کنید تا به گیاه بچسبد.

اسپری‌کردن قارچ‌ با این ترکیب pH سطح برگ را تغییر داده و محیطی غیرقابل‌زیست برای قارچ به‌وجود می‌آورد.

عفونت باکتریایی و ویروسی غالباً به لکه‌های سیاه روی برگ گل‌های آپارتمانی منجر می‌شود.

لکه‌های سیاه برگ‌های گل‌های آپارتمانی ممکن است علامت یک بیماری ویروسی یا باکتریایی باشند اما تشخیص آن‌ها به اندازه عفونت‌های قارچی ساده و مسرت‌بخش نیست. عوامل عفونی مختلفی گیاهان را آلوده می‌کنند و بعضی گونه‌ها از بقیه مقاوم‌تر هستند اما هر گیاهی در وضعیت تحت‌فشار و ضعیف‌شده آسیب‌پذیر است.

متاسفانه گل‌های آپارتمانی هیچ درمان شیمیایی موثری ندارند.

اگر گیاه شما مشکوک به این نوع عفونت است برگ‌های علامت‌دار را جدا کرده و برای پیشگیری از شیوع بیشتر بااحتیاط و رعایت نکات ایمنی نابود کنید.

پیشگیری و ضدعفونی بهترین ابزارها در مدیریت بیماری ویروسی یا باکتریایی هستند.

• به گیاه مراقبت و توجه بیشتری داشته باشید تا توانایی آن برای مبارزه و غلبه بر عفونت افزایش یابد.
• ابزارهای خود را قبل و هنگام استفاده استریل و ضدعفونی کنید. پاک‌کردن ساده با الکل ایزوپروپیل برای این کار کافی است.
• گیاهان خود را با فاصله مناسب از یکدیگر نگه دارید. اگر همه گیاهان خود را همراه یکدیگر در یک محل جمع کرده و نگه می‌دارید پس سعی کنید مانع تماس شاخ‌وبرگ‌ آن‌ها با یکدیگر شوید.

آفات

«هجوم آفات» دلیل رایج دیگر برای لکه‌های روی برگ‌های گیاه است. معمول‌ترین حمله‌کنندگان عبارتند از شته‌ها، تارتنچه‌ها، حشرات پولک‌دار و خسترهای آردپوش. تریپس‌ها، پشه‌ها و کرم‌های ریشه نیز در بعضی نواحی شایع هستند.

نکته خوب ماجرا آنجاست که معمولاً می‌توانید آفت عامل را باتوجه به آسیب ایجادشده شناسایی کنید.

• شته‌ها. ظاهراً سروکله شته‌ها از ناکجاآباد پیدا می‌شود تا دور برگ‌ها، ساقه‌ها و رگه‌های رویشی حساس به‌صورت دسته‌ای جمع شوند. اگر تجمع آن‌ها با تعداد کافی باشد – که خیلی هم علاقه به این کار دارند – آنگاه لکه‌های بی‌رنگ و برگ‌های مریض زردشده ظاهر می‌شوند. آن‌ها همچنین شهد شیرینی از بدن خود دفع می‌کنند که کپک قارچ دوده‌ای را پرورش می‌دهد.
• تارتنچه‌ها. آسیب این آفات به شکل لکه‌هایی به اندازه سرسوزن و نقره‌ای، زرد یا تیره‌رنگ بروز می‌کند. این عنکبوتیان ناخوشایند بسیارکوچک هستند و بعد از بلوغ تنها به 0.016 اینچ (0.4 میلی‌متر) می‌رسند پس یک ذره‌بین در شناسایی آن‌ها به شما کمک می‌کند. این آفات شبکه تارهای انبوه و کوچکی را زیر برگ‌ها و در محل اتصالات گیاهی به‌جا می‌گذارند.
• حشرات پولک‌دار. آفات ناخوشایند کوچک خاص با یک لایه سخت هستند که آن‌ها را شبیه شته‌ها می‌کند. سوراخ‌هایی که این آفات ایجاد می‌کنند معمولاً نقره‌ای یا زردفام است. شهد نباتی آن‌ها برگ‌های پایینی را پوشانده و در اغلب موارد به‌دلیل کپک‌زدن سیاه می‌شود. این حشرات بالغ پا ندارند و مثل یک برآمدگی روی گیاه به‌نظر می‌رسند.
• خسترهای آردپوش. آفت دیگری از خانواده حشرات پولک‌دار. این آفات یک پوشش کرکی خاص ایجاد می‌کنند که باعث می‌شود کلنی‌هایشان در اطراف اتصالات گیاه و زیر برگ‌ها مثل یک توده پنبه‌ به‌نظر برسد. برگ‌های زیر این گروه نیز مثل برگ‌های زیر دیگر ترشح‌کنندگان شهد شیرین معمولاً چسبنده و سیاه (دراثر قارچ دوده‌ای) هستند.

اگر متوجه آفت شده‌اید باید برگ‌هایی که آسیب شدید دیده‌اند را جدا کنید (و حتماً دور بیندازید). بسیاری از پرورش‌دهندگان، برگ‌های نسبتاً آسیب‌دیده را جدا نکرده و به درمان آن‌ها همزمان با کل گیاه می‌پردازند.

موارد ذیل برای رفع این آفات موثر هستند (این آفات به این موارد پاسخ می‌دهند): تمیزکردن گیاه به‌منظور کاهش تعداد آفات، پوشاندن کامل گیاه با آفت‌کش‌های سازگار با محیط‌زیست مثل صابون‌های حشره‌کشی یا روغن باغبانی. روغن چریش و خاک دیاتومه (Diatomaceous Earth - DE) نیز طبیعی و موثر هستند ...... الکل مالشی نیز مفید است.

قلع‌وقمع آفت تنها با یک بار درمان ممکن نیست. مراحل درمان را تا نابودی کامل آفت تکرار کنید و به خاطر داشته‌باشید که امکان بازگشت مجدد این آفات وجود دارد!

دلایل کمترمحتمل برای بروز لکه‌های سیاه روی برگ‌های گل‌های آپارتمانی

اگر دلایل معمول از لیست شما خط خورده‌ و هنوز به پاسخ نرسیده‌اید احتمالات دیگری نیز وجود دارند که باید درنظر بگیرید. احتمال مقصربودن این عوامل خیلی کمتر است چون آسیب آن‌ها معمولاً به شکل لکه‌های سیاه ظاهر نمی‌شود.

• کمبود موادمغذی. هرچند غیرمعمول است اما فقدان موادمغذی می‌تواند به بروز لکه‌ها یا رگه‌های رنگی روی برگ منجر شود. رنگ این آسیب عموماً از زرد تا قهوه‌ای است.
• آفتاب‌سوختگی. نور مستقیم و شدید خورشید می‌تواند به سوختگی سطحی و آسیب برگ‌ها بیانجامد. نتیجه آفتاب‌سوختگی معمولاً شاخ‌وبرگ سفیدشده یا لکه‌های قهوه‌ای خشک در سطح برگ است.
• رطوبت پایین. تنش رطوبت کم علاوه‌بر رشد آهسته و ظاهر بی‌حال به بروز لکه‌های خشک روی برگ‌ها می‌انجامد.
• دماهای پایین یا جریانات هوا. گیاهانی که تحت تنش سرما یا جریانات نامناسب هوایی قرار دارند ممکن است دچار لکه‌ها یا شاخ‌وبرگ‌های آسیب‌دیده شوند.
• کیفیت آب. برگ‌های گیاه ممکن است درصورت بالابودن سطح موادمعدنی آب یا حساس‌بودن گیاه به آلاینده‌ها به‌طرز غیریکنواختی تغییر رنگ داده و رنگ‌ورورفته شوند.