علائم کمبود بور در گیاهان

علائم کمبود بور

براساس نوع گیاه و شرایط رشد، علائم کمبود بور متفاوت است،‌ اما معمولاً در مراحل اولیه رشد قابل مشاهده هستند. اولین علامت بی‌رنگ‌ و نازک‌شدن برگ‌های جوان است. کلوروز ممکن است یکنواخت بوده و بین آوندهای مختلف پخش شود، اما با فاصله گرفتن از آوندهای اصلی به‌تدریج کم‌رنگ می‌شود. برگ‌ها و ساقه‌هایی که در نوک قراردارند شکننده و حساس هستند و به‌سادگی در هنگام خم‌شدن می‌شکنند. برگ‌ها چروکیده می‌شوند (در مناطق بین آوندی نسبتاً به‌سمت بالا می‌روند) و لبه‌ها و مسیرهای موازی به‌سمت پایین پیچ می‌خورند. در برخی موارد رگ‌برگ‌ها ضخیم شده و بلند می‌شوند و دمبرگ‌ها پیچ می‌خورند. میان‌گره‌ها کوتاه می‌شوند و چگالی بیشتری از برگ‌ها در نزدیک نقاط انتهایی تولید می‌کنند. وقتی که کمبود بور شدید‌تر باشد، این فقدان موجب نکروز (Necrosis) نقاط رشد می‌شود. ریشه‌های ذخیره مواد غذایی اغلب کوتاه می‌شود و انتهای آن‌ها دچار آسیب‌دیدگی است، اگر کمبور بور ادامه یابد این ریشه‌ها از بین می‌روند.

عواملی که موجب کمبود بور می‌شوند

کمبود بور معمولاً در خاک‌های که pH بالایی دارند اتفاق می‌افتد، زیرا در این خاک‌ها این عنصر در ترکیبی قرار می‌گیرد که قابل جذب گیاه نیست. خاک‌هایی که محتوای ارگانیک کمی دارند (کمتر از ۱٫۵٪) یا خاک‌های شنی (در معرض آبشویی مواد مغذی هستند) نیز در معرض کمبود بور هستند. تحت این شرایط استفاده از بور این کمبود را اصلاح نمی‌کند زیرا این عنصر همچنان برای گیاه غیرقابل جذب است. علائمی که برروی شاخ و برگ گیاه اتفاق می‌افتد ممکن است مشابه با سایر آسیب‌ها باشد: آفت عنکبوت پنیری، کمبود روی یا کمبود ملایم آهن. در ریشه‌های ذخیره مواد غذایی بروز برجستگی‌های تاول‌مانند و ترک‌خوردگی‌ها نیز می‌توانند نشانه‌هایی از نماتد ریشه یا تغییرات ناگهانی در رطوبت خاک باشند. از بین رفتن ساقه و لبه‌های ریشه گیاه نیز ممکن است نشانه‌هایی از کمبود کلسیم باشد. با این حال برگ‌های جوانی که زیر نوک ساقه قراردارند ضخیم نمی‌شوند و کلروز بین‌آوندی در آن‌ها تشکیل نمی‌‌گردد.

کنترل زیستی

به‌کمک کوددهی به زمین‌های کشاورزی اطمینان حاصل کنید که خاک دارای مقدار کافی از مواد ارگانیک است و ظرفیت نگهداری آب در آن در حد مطلوب می‌باشد.

کنترل شیمیایی

پیشگیری بهترین راه جلوگیری از بروز کمبود بور و سایر مواد مغذی است. بین فصول کشت مختلف از کودها یا اسپری‌هایی که حاوی ترکیبات بور هستند استفاده کنید. نرخ توصیه شده کوددهی بور در خاک‌های شنی و اسیدی معادل با ۱ الی ۱٫۵ کیلوگرم بور در هکتار و در خاک‌های رسی و قلیایی برابر با ۴ کیلوگرم بور در هکتار است. چنانچه مقدار بور بیش از حد نیاز باشد موجب مسمومیت می‌شود بنابراین باید مقدار بور را طوری تنظیم کرد که حداقل میزان مؤثر برای گیاه باشد، البته باید دقت کرد که این مقدار در کشت‌های بعدی زمین کمتر خواهدشد. با استفاده مستقیم از بور، برگ بسیاری از گیاهان دچار آسیب می‌شوند. بنابراین، بهتر آن است که بور را به خاک اضافه کرد، برای مثال بوراکس (۱٫۵ g/l آب هر ده روز). در خاک‌های شنی که مستعد آبشویی هستند لازم است که به‌طور مداوم از بور استفاده کرد.

اقدامات پیشگیرانه

از خاک‌هایی که pH بالایی دارند یا مقدار مواد معدنی رسی، آهن یا اکسیدهای آلومینیوم در آن‌ها زیاد است استفاده نکنید. وجود رطوبت بالا در هوا و رطوبت پایین در خاک شرایط مناسبی نیست. بیش از اندازه کود به خاک ندهید و از بروز خاک‌های آهکی جلوگیری کنید. آبیاری را بیش از نیاز گیاهان انجام ندهید. برای کنترل دقیق سطح مواد مغذی در خاک مزرعه، به‌طور منظم آزمایش‌های خاک را انجام دهید.