راهنمای کوددهی قبل از کشت

کودها را می‌توان در سه مرحله مختلف استفاده کرد، قبل از کشت گیاه، در حین کشت و در مراحل رشد. استفاده از مقدار مشخصی از کودهای کشت یا بذرافشانی، اغلب با عنوان کوددهی قبل از کشت شناخته می‌شود (همچنین به مراقبت‌های اولیه یا آماده‌سازی زمین نیز اتلاق می‌گردد). قبل از اینکه گیاه در خاک کاشته شود،‌ کوددهی قبل از کشت می‌تواند سطح مواد مغذی خاک را به حد مطلوب برساند. به‌منظور اطمینان از برداشت بالای محصول، پرورش‌دهندگان باید کود را در زمان مناسب و در مقادیر صحیح بکارببرند.

مزایا و خطرات استفاده از کود قبل از کشت

مزایا:

• تقویت رشد گیاه – با کوددهی قبل از کشت، از همان ابتدا اطمینان دارید که تمام مواد مغذی مورد نیاز گیاه در دسترس گیاه هستند.
• بهبود شرایط خاک با مواد مغذی – پتاسیم و فسفر دو ماده مغذی اصلی هستند که به‌راحتی در داخل خاک حرکت نمی‌کنند. اگر پس از کشت گیاه این عناصر به خاک اضافه شوند، تمایل دارند که در سطوح بالایی خاک باقی بمانند و به منطقه فعال ریشه‌ها نمی‌رسند. برای مثال، نیتروژنی که به‌شکل اوره به خاک اضافه شده‌است، تمایل به نشت دارد. بنابراین، اضافه‌شدن کودها به خاک قبل از کشت، شرایط خاک را بهبود می‌دهد و دسترسی گیاه به این مواد را افزایش می‌دهد.
• کاربرد نسبتاً آسان – از آنجا که گیاهی در خاک نیست،‌ تجهیزات کشاورزی به‌راحتی وارد مزرعه می‌شوند و نگرانی از آسیب‌رسیدن به گیاه در خاک وجود ندارد.

خطرات:

• خطرات مربوط به فقدان مواد مغذی – از بین رفتن مواد مغذی پس از کوددهیِ قبل از کشت، شامل موارد زیر خواهد بود:
• نشت – زمانی که یکی از مواد مغذی به‌سمت پایین منطقه ریشه‌ها نشت پیدا کند، از دسترس گیاه خارج می‌شود. مواد مغذی، به‌خصوص نیترات نیتروژن (NO₃) با جریان آب به‌سمت بخش‌های پایینی خاک حرکت می‌کنند. وقوع بارندگی‌های شدید یا انجام آبیاری‌های سنگین روی خاک، منجر به نشت مواد مغذی به سطوح پایینی خاک می‌گردد. در خاک‌هایی که بافت سبکی دارند این شرایط بیشتر اتفاق می‌افتد.
• رواناب – اگر فسفر به‌خوبی و به روش صحیح به خاک اضافه نشده‌ باشد، همراه با جریان رواناب، شسته می‌شود.
• تبخیر نیتروژن به‌شکل آمونیوم – وقتی آمونیاک به سطوح بالایی خاک افزوده شود، بخار می‌شود و از دسترس گیاه خارج می‌گردد.
• آسیب به بذر و گیاه – کودها معمولاً حاوی مقداری نمک هستند و ممکن است شوری خاک در اطراف گیاه را افزایش دهند. استفاده از مقادیر زیاد کود ممکن است به رشد گیاه آسیب بزند. کاربرد نادرست کود در روش کوددهی قبل از کشت، ممکن است منجر به آسیب به بذرها و جوانه‌زنی ضعیف شود.
• افزایش خطر آلودگی‌های محیطی – نیتروژنی که وارد آب‌های زیرزمینی می‌شود یا فسفری که با رواناب شسته می‌شود، مشکلات محیط‌زیستی عمده‌ای را ایجاد می‌کنند.
• تحریک رشد علف‌های هرز – با رشد بیشتر علف‌های هرز، شرایط رقابتی در مزرعه برای گیاهان بیشتر می‌شود.

در کوددهی قبل از کشت،‌ از چه مواد مغذی می‌توان استفاده کرد؟

براساس آزمون‌های خاک، کوددهی قبل از کشت انجام می‌شود. این آزمون‌ها مشخص می‌کنند که از چه مواد مغذی و با چه میزانی در خاک استفاده کنید. از آنجا که حرکت مواد مغذی در خاک متفاوت است، میزان هر یک از این عناصر باید به‌صورت جداگانه بررسی و تعیین شود:

نیتروژن به‌شکل نیترات (NO₃-) در خاک تحرک زیادی دارد و تمایل دارد با آب باران یا آبیاری به قسمت‌های زیر ریشه نشت کند. اضافه‌کردن کود نیتروژن قبل از کشت باعث افزایش خطر هدررفت آن به‌شکل نشت یا تبخیر می‌گردد.

فسفر در خاک حرکت نمی‌کند و در صورتی که رواناب سطحی اتفاق نیفتد در محلی که به خاک اضافه شده‌است باقی می‌ماند. بنابراین، از این کود در مقادیر نسبتاً بالا، تا میزان ۱۰۰٪ نیاز گیاه، می‌توان استفاده کرد. حرکت پتاسیم در خاک متوسط است؛ تحرک این عنصر نسبت به فسفر بیشتر و نسبت به نیتروژن کمتر است.

روش‌های افزودن کود

روش اضافه‌کردن کود به خاک برروی کارایی کودها قبل از کشت بسیار مؤثر است. روش‌های رایج و متنوعی برای کوددهی قبل از کشت وجود دارد:

• کودپاشی – در این روش کودها به‌طور یکنواخت روی سطح خاک قرار می‌گیرند. همچنین در این روش می‌توان کود را با خاک کاملاً مخلوط کرد.
• کوددهی نواری – در این روش کود به‌شکل نوارهایی منظم، قبل از کشت یا بذرافشانی، نزدیک به محلی که دانه‌ها قرار است کشت شوند، روی سطح خاک قرار می‌گیرد.

در انتخاب صحیح روش مورد استفاده باید به چند نکته اولیه توجه کرد:

• نوع خاک – خاک‌های شنی، نسبت به خاک‌هایی که بافت درشتی دارند، توانایی نگهداشت مواد مغذی کمتری دارند. بنابراین، در این گونه خاک‌ها بهتر است از مقادیر کمتری کود، قبل از کشت، استفاده شود.
• اقلیم منطقه و پیش‌بینی آب‌وهوا – بارندگی خطر نشت نیتروژن را افزایش می‌دهد و در آب‌وهوای گرم نیز میزان تبخیر این ماده بیشتر است.