آیا آب‌قند برای گیاهان خوب است؟

تغذیه‌ی گیاهان با آب‌قند یک ترفند باغبانی محبوب است که این روزها در رسانه‌های اجتماعی بسیار دیده می‌شود. ادعا می‌شود آب‌قند فتوسنتز گیاه را بهبود می‌دهد و احتمالاً به گیاه در غلبه بر شوک پیوند کمک می‌کند بر شوک پیوند غلبه کند. اما آیا آب‌قند واقعاً برای گیاه فایده‌ای دارد، یا این موضوع فقط باوری عامیانه است که حتی ممکن است مضر باشد؟

آب‌قند چیست؟

آب‌قند ترکیبی از آب با شکر است که برای تغذیه‌ی گیاه استفاده می‌شود. شکر را معمولاً به آب داغ یا جوش اضافه می‌کنند تا راحت حل شود. دستورهای متفاوتی برای میزان شکر اضافه شده به آب وجود دارد.

ایده‌ی پشت آب‌قند

در فرایند فتوسنتز، گیاهان از انرژی، آب و دی‌اکسید کربن برای تولید قندها و نشاسته‌ها استفاده می‌کنند. ایده‌ی تغذیه‌ی گیاه با آب‌قند از این فرض نشأت گرفته که شکر کربوهیدرات‌های اضافی‌‌ای را فراهم می‌کند که گیاه از طریق ریشه‌هایش جذب می‌کند. فرض بر این است که قند رشد گیاه را بهبود می‌دهد.

آب‌قند چه اثری بر گیاه می‌گذارد

چندین دلیل برای بی‌فایده بودن تغذیه‌ی گیاه با آب قند وجود دارد.

گیاهان مثل انسان‌ها برای سوخت‌وساز قند دستگاه گوارش ندارند. علاوه بر این، قندی که گیاهان تولید می‌کنند گلوکز است که یک مونوساکارید است. در حالی که قند و شکری که ما مصرف می‌کنیم پلی‌ساکارید است که قندی پیچیده‌تر و متشکل از زنجیره‌ای از مونوساکاریدهاست و به راحتی تجزیه نمی‌شود.

ریشه‌های گیاهان نه تنها توان جذب قند را ندارند، بلکه دادن قند محلول در آب حتی مانع جذب آب توسط ریشه‌ها می‌شود. و گیاهی که آب دریافت نکند پژمرده می‌شود و در نهایت می‌میرد.

گیاهان خودشان فتوسنتز را انجام می‌دهند و میزان قندی را که برای رشد تولید می‌کنند، تنظیم می‌کنند. نیاز گیاهان به قند بسته به اینکه در چه مرحله‌ای از زندگی باشند متفاوت است؛ گیاهی که از جوانه به گیاه بالغ تبدیل می‌شود معمولاً نسبت به گیاه بالغ به قند بیشتری نیاز دارد. قند اضافی نمی‌تواند کمکی به این روند بکند.

علاوه بر این، خاکی که با محلول قندی اشباع شده است می‌تواند میکروارگانیسم‌های مضری را جذب کند که ممکن است بر سلامت گیاه تأثیر بگذارند.

هیچ شواهد علمی‌ای وجود ندارد که نشان دهد تغذیه‌ی گیاهان با آب‌قند برای سلامت‌شان مفید است، برعکس، این کار ممکن است به گیاهان آسیب بزند و حتی آن‌ها را از بین ببرد.

از آب‌قند برای شوک پیوند استفاده نکنید

آن‌چه که پیش‌تر درباره‌ی اثرات مضر آب‌قند گفتیم، در مورد تلاش برای سرحال کردن گیاهان دچار شک پیوندی هم صادق است. پژمرده و پلاسیده به‌نظر رسیدن گیاه پس از پیوند به دو دلیل اتفاق می‌افتد. یا برگ‌های گیاه از اثر آفتاب زیاد به‌سرعت سوخته‌اند چون گیاه را کم‌کم به محیط جدید عادت نداده‌اید، و در نتیجه نمی‌تواند فتوسنتز کند. یا ریشه‌ها در حین پیوند آسیب دیده‌اند و نمی‌توانند آب و مواد مغذی کافی جذب کنند.

آب‌قند هیچ کمکی به گیاهان دچار شوک پیوندی نمی‌کند و ممکن است وضع‌شان را بدتر کند. اغلب، گیاهان خودبه‌خود بهبود می‌یابند. فقط به گیاه زمان بدهید،‌ آن را به خوبی آبیاری کنید و از آفتاب شدید محافظت کنید تا از بیشتر شدن سوختگی برگ‌ها جلوگیری کنید.

فقط برای گل‌های شاخه‌بریده از آب‌قند استفاده کنید

تنها موردی که در آن استفاده از آب‌قند منطقی است استفاده از آن برای گل‌های شاخه بریده به منظور جلوگیری از پژمردگی است. به این دلیل است که گل‌فروشان اغلب یک ساشه‌ی کوچک از غذای گیاه بر پایه‌ی قند به شما می‌دهند تا به آب گلدان اضافه کنید.

برخلاف ریشه‌ی گیاهان، ساقه‌ی گل‌های شاخه بریده می‌تواند قند را جذب کند که باعث احیای کربوهیدرات‌های‌شان می‌شود. قند به گل این سیگنال غلط را می‌دهد که گیاه زنده و سالم است و باید به شکوفایی ادامه دهد. این اثر کاملاً‌ موقتی‌ است و گل‌ها درنهایت می‌میرند.

به‌جای آب‌قند به گیاه چه بدهیم

قبل از هرچیز، مطمئن شوید که گیاهانتان به مقدار کافی نور خورشید و آب دریافت می‌کنند تا فتوسنتز اتفاق بیفتد. برای تأمین مواد مغذی مورد نیازشان، به گیاهان کود مناسب بدهید؛ یا یک کود همه‌منظوره، یا کودی که حاوی نیتروژن بیشتری است تا رشد برگ را بیشتر کند، یا کودی که فسفر بیشتری دارد تا گیاه تحریک به گل‌دهی شود. طبق دستورالعمل کود عمل کنید، زیرا لزوماً کود بیشتر برای گیاه بهتر نیست.

استفاده از آب‌قند برای جذب گرده‌افشان‌ها

مطالعاتی درباره‌ی استفاده از محلول آب‌قند روی گیاهان برای جذب حشرات مفید انجام شده است. قند مانند شهدی مصنوعی عمل می‌کند و محققان دریافته‌اند که توربال‌های بالغ، پینه‌دوز، سوسکچه‌های آفت بالغ، سن‌ها، شبگزها، و سنجاقک‌های بالغ را جذب می‌کند. اما این بدان معنی نیست که باید حتماً به گیاهان آب‌قند اسپری کنید. به‌عنوان یک باغبان خانگی، بسیار بهتر است -و به تنوع زیستی کمک بسیار بیشتری می‌کنید- گیاهان بومی‌ای بکارید که به‌شکل طبیعی گرده‌افشان‌ها و حشرات مفید را جذب می‌کنند. بگذارید این گیاهان قندشان را از طریق فتوسنتز تولید کنند، کاری که بدون دخالت انسان انجام خواهند داد.