بیماری لکه زرد گیاهان چیست؟

علائم لکه زرد Tan Spot

علائم لکه‌ی زرد در گیاهان می‌تواند به‎صورت نکروز، کلروزیس (کلروز) یا هر دو ظاهر شود. لکه‎های نکروتیک به رنگ قهوه‌ای مایل به زرد هستند و ابتدا روی قسمت‎های بالایی و پائینی برگ‎ها ظاهر می‎شوند. لکه‎ها سپس بصورت ضایعاتی عدسی‎شکل و زردرنگ درمی‎آیند. این ضایعات زردرنگ در اندازه‎های مختلف با حاشیه‎های سبززرد رنگ (کلروتیک) هستند. مرکز این ضایعه می‌تواند خشک شده و به رنگ خاکستری درآید. در محیط‌هایی با رطوبت بسیار بالا که برگ‎ها مرطوب هستند قسمت وسط این ضایعات تیره است. لکه‏‌های اولیه می‎توانند با لکه‎های بزرگ ادغام شوند و باعث مرگ برگ‎های گیاه و برگریزش شوند. عامل بیماری‎زا می‎تواند موجب ظهور لکه‎ها یا دانه‎های صورتی یا قرمز شده یا به همراه قارچ دیگری باعث تغییر رنگ و سیاه‏ شدن برگ‎ها شود ولی، بر غلاف‎های گیاه تأثیر نمی‎گذارد.

آغاز فعالیت لکه زرد

قارچ‎های لکه خرمایی (نام علمی: Pyrenophora Tritici-Repentic) عامل پدیدآمدن علائم ذکرشده هستند. این قارچ در طول فصل زمستان در کاه یا دانه‎های گندم به حیات خود ادامه می‏دهد. در این زمان هاگ‎ها تشکیل می‎شوند و بعد از بالغ‏شدن، در فصل بهار آزاد شده و بوسیله‌ی باد و قطرات آب منتشر می‎شوند. ولی، به دلیل اندازه‌ی بزرگی که دارند تنها در فواصل کوتاهی انتشار می‎یابند. قارچ‎ها در برگ‌های پایینی گیاه رشد کرده و آن قسمت را آلوده می‎کنند. همچنین هاگ‎های بیشتری تولید می‎کنند که این هاگ‎ها باعث انتشار بیماری به شاخ و برگ‎های گیاه و آلوده شدن سایر گیاهان می‎شوند.

این قارچ‎ها با تولید سم موجب بروز علائم نکروتیک و کلروتیک در گیاه می‎شوند. انجام این فرایند تا اندازه‎ای وابسته به نور است. همچنین رطوبت مطلوب (هوا) برای تولید هاگ، رطوبت بالای ۹۵٪ است. رطوبت برگ، رطوبت نسبی بالا و دمای بیش از ۱۰ درجه‌ی سانتی‎گراد به مدت ۲ روز موجب بروز عفونت ثانویه می‎شود. دمای مطلوب برای انتشار لکه‌ی زرد ۲۰-۲۵ درجه است.

کنترل بیولوژیکی لکه زرد

برای کمک به استقرار میکروارگانیسم‌های مخالف در خاک، روش کوددهی متعادل را بکار بگیرید. ارگانیسم‎هایی مانند آلترناریا آلترناتا (Alternaria Alternate)، فوزاریم پالیدوروسیوم (Fusarium Pallidoroseum) و مخمر سفید با قارچ‌های لکه‌ی زرد رقابت می‎کنند و ظهور آن را بطور رضایت‎بخشی کاهش می‎دهند.

کنترل شیمیایی لکه زرد

در صورت امکان، رویکردی جامع با راه‎حل‎های پیشگیرانه همراه با درمان‎های بیولوژیکی در نظر بگیرید. مشخص شده است که افشانه‎های برگی قارچ‏‌کش در مبارزه با لکه‌ی زرد کارایی و بازدهی بالایی دارند.

راه‎حل‎هایی برای پیشگیری از بروز لکه‌ی زرد

• بذرهای استاندارد خریداری کنید. زیرا این قارچ‎ اغلب ازطریق بذر و ماده‌ی آلوده‌ی بذرافشانی منتقل می‎شود.
• درصورت امکان، گونه‎های پایدار گیاهان را پرورش دهید.
• برای جلوگیری از رشد قارچ فاصله‌ی بین گیاهان را بیشتر کنید و آن‌ها را در فواصل دورتر از یکدیگر بکارید.
• کندن کامل زمین بعد از برداشت محصول خطر ایجاد لکه‌ی زرد را به طور چشمگیری کاهش می‌‏دهد. زیرا قارچ‎های لکه‌ی زرد به میکروارگانیسم‎های رقیبِ موجود در خاک حساس هستند.
• بهتر است با استفاده از کشت تناوبی، گیاهان غیرمیزبان مانند خردل، بذرک، سپیده یا دانه‌ی سویا را در سال دوم یا سوم بعد از کاشت بکارید.
• در دوره‌ی بین جوانه‎زنی و گل‎دهی، گیاهان را بادقت بررسی و کنترل کنید.
• بعد از برداشت محصولات زراعی زمین را شخم بزنید و بقایای گیاهی باقی‌مانده از درو را از بین ببرید.
• بااستفاده از کوددهی متعادل، مقاومت گیاهان را افزایش دهید.