نحوه‌ی کنترل شته مومی؛ آفت سفید کرکی درختان سیب

شته‌های مومی آفاتی مکنده به رنگ سیاه متمایل به آبی هستند که پوششی از موم سفید کرکی شبیه پشم ایجاد می‌کنند. این آفت‌ها به صورت خوشه‌ای در قسمت پایین جوانه‌هایی که تازه روی شاخه‌ها درآمده‌اند یا در قسمت‌های نمایان ریشه‌ی درختان سیب ظاهر می‌شوند یا دور تنه‌ها و شاخه‌ها می‌پیچند.

این آفت‌ها به درختان و بوته‌های مختلف دیگر از جمله توسکا، نارون قرمز، بارانک، کیالک، زالزالک وحشی (Amelanchier) و شیرخشتی (Pyracantha) هم حمله می‌کنند. آلودگی ناشی از شته‌های مومی به صورت پراکنده اتفاق می‌افتد و بسته به موقعیت مکانی، گونه‌ی درخت و اینکه چه زمانی از سال باشد متغیر است.

شته‌های مومی از درختان سیب تغذیه می‌کنند؛ مشاهده می‌شود که هنوز بعضی از این آفت‌ها اقدام به تنیدن پوشش کرکی نکرده‌اند و رنگشان سیاه متمایل به آبی است.

 

افت شیره‌ی درخت در اثر مکیدن این آفت معمولاً آنقدر زیاد نیست که توان درختان سالم را بگیرد، اما در مواردی که آلودگی شدید است برگ‌ها خم، چروکیده یا کاملاً خشک می‌شوند و زودتر از موعد می‌افتند. بزرگترین مشکل حشرات مکنده این است که آلودگی را از یک درخت به درختی دیگر منتشر می‌کنند.

شته‌های مومی اغلب با قارچ‌ها یا دیگر آفت‌هایی که در یک نقطه‌ی ثابت روی درخت رشد می‌کنند اشتباه گرفته می‌شوند، در حالی که اینها حشرات فعالی هستند که آزادانه همه جا می‌چرخند!

 

کنترل شته‌های مومی

تمام شته‌هایی که روی درختان و بوته‌ها دیده می‌شوند از جمله شته‌های مومی را می‌توان با فشار آب متوسط از جا کند و نابودشان کرد.

 

کنترل شته‌های مومی با استفاده از روش‌های کنترلی ایمن و سازگار با محیط زیست به راحتی امکانپذیر است.

• با کمک فشار متوسط آب، آفت‌ها را از روی درختان و بوته‌ها پاک کنید. حتی بارش‌ شدید هم می‌تواند جمعیت این آفت‌ها را کم کند.
• برای کنترل آلودگی ناشی از شته‌های کوچکی که در یک نقطه جمع شده‌اند لازم است قسمت‌های آلوده را با دست پاک یا قسمت‌هایی را که این آفات ناخوشایند به تازگی در آنجا شروع به رشد کرده‌اند هرس کنید.
• برای کنترل آلودگی‌های وسیع لازم است روغن باغبانی یا صابون حشره‌کش را روی شته‌ها اسپری کنید. مقدار اسپری باید دقیقاً همان میزانی باشد که روی برچسب محصول ذکر شده است. معمولاً برای آفت‌ها ml/litre 5 روغن باغبانی استفاده می‌شود و اگر پوشش مومی به روغن اجازه‌ی نفوذ ندهد باید از ml/litre 10 استفاده شود، یعنی همان مقداری که برای کنترل حشرات لاک‌زای مقاوم‌تر توصیه می‌شود.
• با کمک کودهای کندرهای طبیعی می‌توانید جلوی این مشکل را بگیرید. از مصرف کودهای سنتزی با درصد بالای نیتروژن خودداری کنید زیرا بالا بودن مقدار نیتروزن زمینه را برای افزایش تکثیر آفت‌ها فراهم می‌کند.
• روی تنه‌ی درختان نوار چسب بزنید؛ این کار در دور شدن مورچه‌هایی که عسلک شیرین ترشح‌شده از شته‌ها را جمع‌آوری می‌کنند و به این ترتیب از شته‌ها در برابر شکارگرهای طبیعی حفاظت می‌کنند مؤثر است.
• با بهره‌گیری از روش کشت همراه که در آن با کاشت گل‌های سطحی نظیر گل مروارید و گل همیشه بهار، منبع شهد (غذایی) جایگزین برای حشرات مفیدی از قبیل کفشدوزک، توربال، لارو مگس گلزار (شناور) و زنبورهای انگلی فراهم می‌شود به پرورش این حشرات به عنوان شکارگرهای طبیعی کمک کنید.
• از مصرف حشره‌کش‌های گسترده‌اثر خودداری کنید، زیرا آنها حشرات مفیدی را که در بالا به آنها اشاره شد و بسیار آسیب‌پذیرتر از آفت‌ها هستند از بین می‌برند و از آنجا که بازگشت جمعیت این حشرات مفید به حالت اولیه بسیار طولانی است، انفجار جمعیت آفات دور از انتظار نخواهد بود!

لاروهای مگس شناور شکارگرهای سیری‌ناپذیر شته‌ها هستند و به مقدار زیاد از آنها تغذیه می‌کنند. در سال ۲۰۱۳ مطالعه‌ای در دانشگاه ایالتی واشینگتن انجام شد که نشان می‌داد کاشت گل مروارید سبب جذب مگس‌های شناور می‌شود که این موضوع نقش موثری در کاهش جمعیت شته‌های مومی دارد. یافته‌های این مطالعه عبارت بودند از:

• گل‌های مروارید بیشتر از دیگر گل‌ها مگس گلزار (مگس شناور) را جذب می‌کردند.
• سرکوب شته‌های مومی سیب در درختانی که نزدیک‌تر به گل‌های مرواریدی بودند سریع‌تر انجام می‌شد.
• تراکم دشمنان طبیعی در نزدیکی محل‌های کشت گل مروارید بیشتر گزارش شد.

با استفاده از این روش‌ها یا از آن هم بهتر، ترکیبی از این روش‌ها، می‌توان به طور موثری شته‌های مومی را در درختان میوه کنترل کرد.