علائم کمبود روی در گیاهان

علائم کمبود روی

علائم کمبود روی بین گونه‌های مختلف، متفاوت است اما برخی از اثرات منفی عمومی هستند. در بسیاری از گونه‌ها، زردشدن برگ‌ها اتفاق می‌افتد که اغلب بین‌آوندی است (رگ‌برگ‌های اصلی سبز باقی می‌مانند). در برخی دیگر از گونه‌ها، برگ‌های جوان بیشترین آسیب را می‌بینند، در برخی دیگر هم برگ‌های جوان و هم برگ‌های پیر دچار آسیب می‌شوند. برگ‌های تازه اغلب کوچک‌تر و نازک‌تر هستند و لبه‌های موجی دارند. با گذشت زمان، نقاط کلروتیک Chlorotic spots (مربوط به کلروفرم) به رنگ برنزی تبدیل می‌شوند و بافت‌های مرده از حاشیه‌های گیاه شروع به گسترش می‌نمایند. در برخی از گیاهان، برگ‌هایی که دچار کمبود روی هستند میان‌گره‌های کوچکی دارند، در نتیجه برگ‌ها برروی ساقه تجمع می‌یابند (گل و بوته‌ها). تغییر شکل برگ‌ها و کاهش رشد اتفاق می‌افتد، زیرا رشد برگ‌های جدید متوقف یا محدود شده‌است (برگ‌های کوتوله). از سوی دیگر طول میان‌گره‌ها کاهش یافته است.

عواملی که موجب کمبود روی می‌شوند

کمبود روی مشکلی اساسی در خاک‌های شنی (با pH بالا) قلیایی است که مواد ارگانیک کمی دارند. اگر مقادیر فسفر و کلسیم خاک (خاک‌های کلسیمی) بالا باشد، دسترسی گیاه به روی دچار مشکل می‌شود. در واقع، استفاده از فسفر برروی جذب روی توسط گیاه اثرات منفی دارد. اضافه‌کردن ترکیباتی که کلسیم زیادی دارند مانند آهک و گچ (آهکی‌شدن خاک) موجب کاهش اسیدیته خاک و در نتیجه کاهش جذب روی توسط گیاه می‌شود (حتی اگر سطح این ماده در خاک بدون تغییر باقی بماند). کمبود روی در خاک‌های سرد و مرطوب در فاز رویشی گیاه نیز مشکلاتی را ایجاد می‌کند.

کنترل زیستی

استفاده از کودهای ارگانیک در مرحله رشدونمو بذر، یا چند روز پس از انتقال گیاه موجب کاهش علائم کمبود روی می‌شود.

کنترل شیمیایی

محصولاتی که حاوی ZnSO4 (2 g/l آب) هستند را می‌توان در مرحله مراقبت از رویش بذر، روی گیاه پاشید تا از کمبود روی جلوگیری شود. با استفاده از اسپری برگ سولفات روی به میزان ۰٫۲تا  ۰٫۵٪ هر هفته یا هر ده روز یکبار (سه بار پاشش) پس از اینکه علائم دیده شد، کمبود روی جبران می‌شود. براساس نوع خاک، مقدار pH آن و همچنین غلظت اولیه روی در برگ‌های گیاه، مقدار کود پیشنهادی متفاوت است. با توجه به این عوامل میزان رویی که در هر هکتار از خاک استفاده می‌شود بین ۵ تا ۱۰ کیلوگرم متفاوت خواهدبود. باید دقت کرد که استفاده بیشتر از کود روی موجب مسمومیت در گیاه می‌شود. پوشش بذر با روی راه دیگری برای تغذیه گیاه با این میکروعنصر است. در روشی دیگر می‌توان قبل از کاشت بذر یا انتقال نهال گیاه را در محلولی از ZnO با غلظت ۲ تا ۴٪ فروکرد.

اقدامات پیشگیرانه

قبل از کاشت بذر یا انتقال نهال از کودهای ارگانیک استفاده کنید. از آهکی شدن خاک جلوگیری کنید زیرا این موضوع pH خاک را بالابرده و جذب روی را به تأخیر می‌اندازد. از واریته‌هایی (انواعی از گیاه) استفاده کنید که در مقابل کمبود روی مقاوم هستند و می‌توانند در شرایط سخت نیز روی را از خاک بیرون بکشند. از کودهای حاوی ترکیبات روی استفاده کنید. کودهایی را بیشتر به‌کار بگیرید که برپایه اوره (که موجب تولیدی اسیدیته در خاک می‌شوند) هستند و مقدار سولفات آمونیوم کمتری دارند. مطمئن شوید که کود فسفر بیش از نیاز به خاک وارد نشود. کیفیت آب آبیاری را به‌طور مداوم بررسی نمایید. زمین‌هایی را که به حالت غرقابی درآمده‌اند زهکشی نمایید تا به‌حالت منظم خشک شوند.