۵ دلیل اصلی کم بودن میزان برداشت سیب راهکار عملی

سیب جز اولین میوه هائی است که بشر در دوران ماقبل تاریخ و شروع دوران کشاورزی آن را شناخته و مورد کشت و زرع قرار داده است. خواستگاه این درخت در مناطق معتدل می‌باشد. وطن اصلی سیب حوالی قفقاز و ترکمنستان می‌باشد. در حال حاضر کشت سیب: در اروپای غربی، آمریکا، کانادا، ژاپن، چین، فرانسه، آلمان، ترکیه، هندوستان و ایران وجود دارد و این کشورها بزرگ‌ترین تولید کنندگان سیب در جهان به شمار می‌روند.

ارقام مورد کشت در ایران

سیب زرد لبنان (گلدن دلیشز)، سیب قرمز لبنان (رد دلیشز)، گرانی اسمیت، جوناتان، اسپارتان، قزل آلما، شفیع آبادی، عباسی، زنوز، دریان، شمیرانی و ...

سیب قرمز لبنانی

سیب زرد لبنانی

سیب گرانی اسمیت

میزان برداشت در باغات سیب

متوسط برداشت جهانی در باغات سیب ۶۰ الی ۸۰ تن در هکتار می‌باشد. حداکثر میزان برداشت سیب گزارش شده ۱۳۰ تن در هکتار می‌باشد. اما متاسفانه میزان برداشت متوسط سیب در اکثر مناطق زیر کشت ۱۰ الی ۱۶ تن در هکتار می‌باشد.

علل عدم برداشت مناسب از باغات سیب

به دلایل زیادی برای عدم امکان برداشت سیب از باغات می‌توان اشاره کرد که در اینجا به دلایل عمده اشاره خواهیم کرد:

1. عدم استفاده متناسب از کود
2. بیماریهای شایع در باغات سیب مثل لکه سیاه
3. از بین رفتن زود هنگام درختان
4. گل سوزی و باد ریزی
5. سال آوری و ...

برای روشن تر شدن این دلایل در زیر بصورت مفصل هر یک از این مشکلات را توضیح خواهیم داد.

۱- عدم استفاده متناسب از کود

اگر نگاهی گذار به مواد مورد استفاده در باغات سیب داشته باشیم متوجه خواهیم شد که متاسفانه عمده مواد مورد استفاده در باغات سیب سم می‌باشد نه کود. یک اصل طلائی در کشاورزی وجود دارد که متاسفانه در کشاورزی ایران به آن توجه درستی نشده است و آن این است که: «کود تبدیل به میوه خواهد شد نه سم».
در خوش‌بینانه‌ترین حالت چیزی بالغ بر ۸۰٪ مواد مورد استفاده در باغات سم و ۲۰٪ کود می‌باشد. این بدان معنی است که به جای استفاده درست و به جا از کود برای افزایش میزان باردهی و کاهش خطر آفات و بیماری‌ها، از سموم که باعث ایجاد استرس در درخت و افت محسوس میزان باردهی از یک طرف و برهم خوردن بالانس هورمونی درخت و کاهش میزان خود ایمنی درخت از طرف دیگر می‌شود مواجه هستیم. به بیان دیگر ما با استفاده بی رویه از سموم شیمیائی به نحوی با دست خود میزان باردهی را کاهش و مقاومت درخت در مقابله با عوامل بیماریزای محیطی را از بین می‌بریم.

علل اصلی و عمده عدم استفاده از کود در باغات سیب

عمده‌ترین علل عدم استفاده از کود عبارتند از:

• الف) نبود کودهای مدرن متناسب با نوع کشت
• ب ) عدم آشنائی با احتیاجات درخت و روش های نوین استفاده از کودهای مدرن

الف ) متاسفانه با گذشت سال های سال از تولید انواع کودهای کشاورزی، هنوز که هنوز است وقتی حرفی از کود به میان آورده می‌شود ذهن کشاورز به کودهای سنتی از قبیل کودهای سفید و سیاه معطوف می‌شود. این درحالی است که در تمامی کشورهای پیشرفته کشاورزی اصلا از این نوع کودها دیگر استفاده نمی شود. از طرف دیگر این نوع کودها مخصوص کشت های فضای باز بوده و اصلا نمی توان در کشت باغات از این نوع کودها استفاده کرد. در پاره از موارد هم که از این نوع کودها به روش های سنتی از قبیل چال کود و ... استفاده می‌شود این کودها باعث افزایش شدید pH و Ec (به بیان عامیانه شوری) شده و خاک و درخت را در میان مدت از بین برده و میزان ضرر وارده از سود آن بیشتر خواهد بود.

ب) اگر به کودهای مورد استفاده در باغات دقت شود خواهیم دید که عمده مواد کودی مورد استفاده جز میکروها می‌باشند. همانگونه که از نام این کودها پیداست این کودها شامل مواد کم نیاز (از لحاظ مقداری) بوده و عناصر ماکرو یا همان N.P.K را پوشش نمی دهند. برای داشتن یک محصول خوب باید از مواد کودی متناسب با احتیاجات درخت استفاده کنیم به عبارت دیگر باید از عناصری مثل: ازت، فسفات و پتاس استفاده کنیم اما به دلیل نبود محصولات متناسب با کشت باغی و عدم آشنائی با روش های استفاده از این نوع کودها متاسفانه در زمانیکه درخت بیشترین نیاز به کودهای ماکرو را دارد چیزی در اختیار درخت قرار داده نمی شود و به همین دلیل عمده، درخت کمترین باردهی را خواهد داشت چرا که میزان کود موجود در محیط قابل استفاده برای درخت رابطه مستقیم با میزان باردهی دارد.

۲- بیماری‌های شایع در باغات سیب مثل لکه سیاه

دومین دلیل کم بودن میزان باردهی در باغات سیب وجود بیماری‌هاست. برخلاف تصور عمومی طغیان بیماری‌هائی از قبیل لکه سیاه نه به خاطر کاهش میزان تاثیر سموم بلکه به دلیل عدم تغذیه مناسب درختان است. دلیل اصلی بروز بیماری لکه سیاه کمبود کلسیم است، اگر به شکل صحیح و شایسته به تامین کلسیم مورد نیاز درخت از همان ابتدای گلدهی اقدام شود درخت دیگر مبتلا به بیماری لکه سیاهی نخواهد شد که نیاز به استفاده از سموم باشد. در استفاده از سموم باغدار از دو جهت متضرر خواهد شد:

• الف) به دلیل بروز بیماری میزان باردهی کم خواهد شد.
• ب) به دلیل ضررهای جانبی استفاده از سموم شیمیائی بالانس هورمونی طبیعی درخت به هم می‌خورد که این عامل نیز باعث کاهش میزان باردهی و عمر مفید درخت خواهد بود. متاسفانه به دلیل اصرار بیش از حد کشاورزان در استفاده از سموم این مورد یکی از علل عمده در کاهش میزان باردهی از یک طرف و پیری زودرس در درختان سیب می‌باشد.

۳- از بین رفتن زود هنگام درختان

متوسط عمر مفید درختان سیب از ۲۰ الی ۵۰ سال تخمین زده می‌شود که بسته به نوع درخت متغیر است. یکی ازعمده‌ترین عوامل تعیین کننده در میزان باردهی سیب تعداد درختان مثمر است. واضح است که هر چه تعداد درختان مثمر بیشتر باشد سطح عملکرد باغات بیشتر خواهد بود به بیان ساده تر میزان برداشت به نسبت تعداد درختان و سطح زیر کشت بیشتر خواهد بود. از همین رو عمر مفید درختان نقش بسزائی در میزان باردهی و میزان سود حاصله از کشت بازی می‌کند. کاشت نهال و زمان سپری

شده برای به بار نشستن درخت عمده‌ترین هزینه وارده در باغات سیب است. پرواضح است هر چقدر عمر مفید درختان بیشتر شود میزان سود حاصله از آن درخت برای کشاورز بیشتر خواهد بود. عمده‌ترین علت از بین رفتن زود هنگام درختان (پیری زودرس) عدم تامین مواد کودی مورد نیاز درخت (فقر عناصر در خاک) و استفاده بی رویه از سموم شیمیائی است.

۴- گل سوزی و بادریزی

برای داشتن یک محصول خوب باید در ابتدای فصل گلدهی خوبی هم داشته باشیم. معمولا درختان سیب از لحاظ حجم گلدهی مشکل خاصی نداشته و حجم گل خوبی دارند ولی مشکل اصلی در عدم تبدیل این حجم از گل به میوه است. متاسفانه چیزی بالغ بر ۹۰٪ گل های موجود در ابتدای دوره تبدیل به میوه نشده و اصطلاحا سوخت می‌شوند. علت اصلی بروز این مشکل کمبود مواد غذائی است. اگر در خاک اطراف ریشه و در خود درخت میزان متناسبی از مواد غذائی ذخیره شده یا در دسترس درخت باشد قسمت عمده ای از این میزان گلدهی تبدیل به میوه خواهند شد. پس برای به حداقل رساند میزان گل سوزی کافیست مواد غذائی به موقع در اختیار درختان سیب قرار داده شود.

باد ریزی هم یکی از عمده دلایل افت محسوس میزان باردهی در طول دوره رشد میوه است. جالب است بدانید که علت اصلی ریزش بار در مقاطع مختلف از رشد هم به دلیل کمبود مواد غذائی و عدم تامین کود مورد نیاز درختان برای بزرگ کردن میوه هاست اگر مواد غذائی مورد نیاز برای درختان به موقع و درست تامین شود می‌توان بادریزی را به صفر رساند. این باور غلط که متاسفانه در بعضی مواقع از طرف کارشناسان هم گفته می‌شود که باد ریزی امری اجتناب ناپذیر است حرفی کاملا غیرکارشناسی و غلط می‌باشد.

۵- سال آوری

فقط یک دلیل برای سال آوری وجود دارد و آنهم عدم تامین مواد کودی مورد نیاز برای درختان برای تولید میوه است. این حرف کاملا غلط است که سال آوری چیزی اجنتاب‌ناپذیر بوده و در همه جا این مشکل وجود دارد. تنها دلیل اصلی برای بروز این معضل عدم توانایی درخت در تامین احتیاجات کودی خود در مرحله اول و عدم تولید مناسب میوه در مرحله دوم است. زمانیکه درخت تولید میوه خوبی ندارد به این دلیل است که منابع مواد اولیه در دسترس درخت فقط و فقط توان جوابگوئی در حد حفظ

خود درخت است. حفظ خود برای درخت در اولویت اول و تولید میوه برای حفظ نسل در اولویت دوم قرار دارد به همین دلیل اساسی و مهم است که ما با پدیده ای بنام سال آوری مواجه هستیم. برای رفع این معظل و برداشت معقول هر ساله از درختان سیب کافی است بصورت مستمر و صحیح نسبت به تامین متناسب مواد کودی درختان سیب در طول سالیان متمادی اقدام کنیم تا چیزی به نام سال آوری و افت شدید میزان باردهی را شاهد نباشیم.

راه‌کارهای ما برای فائق آمدن بر این مشکلات

با عنایت به مطالب گفته شده در بالا می‌توان به این جمع‌بندی کلی رسید که با تامین متناسب و به موقع کودهای مورد نیاز در کشت سیب قسمت عمده‌ای از مشکلات برطرف خواهند شد. برای این کار ما راهکارهای زیر را پیشنهاد می‌کنیم:

1. ارائه برنامه کودی کامل از ابتدای تا انتهای دوره کشت
2. اصلاح خاک بستر
3. افزایش توان درخت در مقابله با عوامل بیماری‌زا و به حداقل رساندن استفاده از سموم شیمیائی

۱- ارائه برنامه کودی کامل از ابتدای تا انتهای دوره کشت

با عنایت به سبدی کودی شرکت، ما به راحتی می‌توانیم تمامی احتیاجات کودی درختان سیب را از ابتدای سال زراعی (بعد از برداشت سیب) تا انتهای سال زراعی (قبل از برداشت سیب) تامین کنیم. کودهای ما به دلایل زیر بهترین گزینه برای این کار می‌باشند:

• الف) تمامی احتیاجات کودی از لحاظ عناصر ماکرو و میکرو در سبد کودی ما موجود است.
• ب) به دلیل قابلیت محلول پاشی و امکان اختلاط با یکدیگر و سموم به راحتی و با کمترین هزینه کارگری قابل استفاده می‌باشند.
• ج) به دلیل تولید این کودها با مدرن‌ترین تکنولوژی های روز دنیا در تمامی مراحل کشت حتی در مرحله گلدهی قابل استفاده بوده و نیاز درختان سیب را به موقع و با حداکثر میزان بازدهی با کمترین مقدار تامین خواهد کرد.

۲- اصلاح خاک بستر

عمده‌ترین دلیل عدم جذب مواد کودی فراهم نبودن شرایط محیطی است. ما با استفاده از کودهای تخصصی اصلاح کننده خاک و با تکیه بر دانش فنی و روش های مدرن می‌توانیم در تمامی مراحل رشد و نمو درختان سیب، نسبت به اصلاح خاک های اطراف ریشه اقدام و بهترین شرایط برای جذب را برای درختان سیب فراهم کنیم.

۳- افزایش توان درخت در مقابله با عوامل بیماری‌زا و به حداقل رساندن استفاده از سموم شیمیائی

ما با روش های زیر میزان استفاده از سموم را به حداقل می‌رسانیم:

• تقویت بنیه درختان
• افزایش خاصیت خود ایمنی درخت
• از بین بردن شرایط محیطی برای رشد و نمو عوامل بیماریزا
• افزایش میزان جذب و جوابدهی سموم

با کاهش میزان استفاده از سموم هم از لحاظ هزینه و هم از لحاظ ضررهای ناشی از استفاده از سموم بر میزان باردهی و عمر مفید درختان و ... از بین خواهند رفت.