نقش اساسی مولیبدن در گیاهان
۳۰ مهر ۱۳۹۹ توسط واحد آموزش (بروزرسانی: )
عنصر «کوچکی» همچون مولیبدن تأثیر شگرفی بر تمامی محصولات دارد. به‌منظور تضمین سلامت گیاهان و برداشت حداکثری محصول، اجازه دهید مروری دوباره و سریع بر مولیبدن (Mo) داشته باشیم.
نقش مولیبدن در گیاه تبدیل نیتروژن به آمینو اسید است. در حبوبات، این عنصر به تثبیت نیتروژن کمک می‌کند و در نتیجه محصولات بیشتری به‌دست می‌آید. در برخی مواقع که مولیبدن در خاک کمتر اسیدی به وفور یافت میشود از آن در قالب «عضو ضعیف بدن» یاد میشود. با وجود ضرورت داشتن مولیبدن برای رشد عادی گیاهان، فقط به مقدار ناچیزی از آن نیاز است.
چه مقدار کافی است؟
مولیبدن (Mo) یکی از هشت عنصر «ریزمغذی» و ضروری برای رشد گیاه است. بور، آهن، منگنز، روی، مس، نیکل و کبالت عناصر دیگر هستند. چون گیاهان به مقدار اندکی از آن‌ها نیاز دارند (تقریبا پنجاه گرم در هر هکتار)، در زمره‌ی عناصر میکرو دسته‌بندی شده‌اند.
مطالعات نشان داده است حبوبات و کلزا به میزان بیشتری از مولیبدن نیاز دارند. طی سالهای اخیر، سطح پوشش و برداشت هر دو این محصول افزایش داشته است و از این رو، مواد مغذی همچون مولیبدن را بیش از پیش از خاک استخراج می‌کرده‌اند.
در صورت نرسیدن میزان کافی مولیبدن به گیاه چه اتفاقی می‌افتد؟
در گیاهانی غیر از حبوبات، مولیبدن کمک می‌کند نیترات جذب شده از خاک به استفاده گیاه برسد. بدون مقدار کافی آن، گیاهان نمی‌توانند به شکلی کارآمد نیترات را به آمونیوم تبدیل کند و در نهایت از آن در ساخت آمینو اسیدها استفاده کنند. در نتیجه، نیترات در برگ‌ها تجمع می‌یابد و کناره‌های برگ به شکلی سوخته در می‌آید.
چنین وضعیتی در حبوبات نیز اتفاق می‌افتد. با این تفاوت که با کمبود مولی، آنزیم نیتروژناز به اندازه‌ی کافی در دسترس نیست و برای همین از توانایی باکتری غدد ریشه برای تثبیت نیتروژن اتمسفر کاسته میشود.
مولی، علاوه بر متابولیسم نیتروژن در گیاهان، در متابولیسم فسفر و سولفور نیز دخالت دارد.
علایم کمبود مولبیدن به شرح زیر است:
- رنگ زرد-سبز و نبود نشاط برگ
- علایم بسیار مشابه با کمبود نیتروژن (برگ‌های قدیمی‌تر اول از همه به رنگ زرد در می‌آیند)
- تأخیر در کلروز (لکه‌های زرد رنگ میان رگ‌های گیاه)
- لوله شدن، جمع شدن، پژمردن و چروکیده شدن برگ‌ها و اینکه سبزیجات با اشکال غیر معمول برگ مواجه می‌شوند (دم شلاقی).
pH خاک چه تأثیری دارد؟
با اینکه در اغلب خاک‌ها به‌اندازه کافی مولیبدن برای رشد گیاه وجود دارد، دسترسی گیاهان به این عنصر متأثر از pH خاک و وضعیت جوی است.
معمولاً در خاکهای ماسه‌ای اسیدی با سطح pH کمتر از ۵٫۸ است که با کمبود مولیبدن مواجه می‌شویم.
آزمایش خاک نشان می‌دهد خاک‌ها، بالاخص هشت تا ده سانتیمتری بالای آن، در حالی‌که کمترین خاک‌ورزی صورت می‌گیرد، اسیدی است. این وضعیت همه‌جا رخ می‌دهد و نتیجه‌ی مستقیم استفاده از کود و نیز رشد عادی گیاه به شمار می‌آید.
از آنجایی که ممکن است در بین مناطق مختلف pH خاک تفاوت زیادی با هم داشته باشد و درک این موضع برای کشاورز مقدور نباشد، سبب میشود تا مدیریت اندوخته‌ی مواد مغذی متأثر از pH پایین دشوار شود.
بهترین شیوه‌ی استفاده از مولیبدن
یکی از راه‌های حل کمبود مولیبدن استفاده از آهک است. چون آهک pH خاک را افزایش می‌دهد و در نتیجه مولیبدن در خاک آزاد میشود. ولی بدانید که این فرآیندی طولانی‌مدت است، چون هفته‌ها یا حتی ماه‌ها طول می‌کشد تا مولیبدن در فرم قابل استفاده گیاهان آزاد شود.
به همین خاطر موارد مصرف مولیبدن به تیمار بذر، کاربرد خاک یا محلول پاشی ختم میشود.
از آنجایی که ممکن است آزمایش‌های خاک یا نتواند نتیجه مناسبی از سطوح مولیبدن در بین مناطق مختلف ارائه دهد، معمولاً تیمار بذر یا محلول پاشی رویکرد منطقی‌تری به شمار می‌رود. محلول پاشی جذب آنی را در پی دارد و در حبوبات، استفاده‌ی مولیبدن به صورت محلول پاشی در اوایل رشد به شکل مطلوبی به غدد ریشه انتقال می‌یابد و تأثیر بسزایی در افزایش میزان محصول دارد. به شکل خاص در سویا، نخود فرنگی، عدس و لوبیا، مولیبدن تحرک بالایی دارد (در حالت آنیونی‌اش) و از این رو محلول پاشی بسیار مناسب است.
محصولات ما
ویتامینو و کومبی
دیدگاه‌ها
افزودن یک دیدگاه