نگهداری از گیاهان آپارتمانی
۲ آذر ۱۳۹۸ توسط واحد آموزش (بروزرسانی: )
گیاهان آپارتمانی به خانه رنگ، بافت و گرما می‌بخشند. آن‌ها امکان انجام باغبانی در کل طول سال را به ما می‌دهند و هوا را تصفیه می‌کنند. بسیاری از گیاهان آپارتمانی به آسانی رشد می‌کنند، اما برای شکوفایی باید شرایط نگهداری مناسب برایشان فراهم شود. چون احتمالا گیاه شما در گلخانه و تحت شرایط ایده‌آل شروع به رشد کرده است، بعد از انتقالش به خانه، مدتی طول می‌کشد تا با فضای جدید سازگار شود.
گرچه مهم‌ترین فاکتورهای نگهداری از گیاهان در خانه نور و آبیاری هستند، اما رطوبت و دما نیز عوامل تعیین‌کننده‌ای هستند. راز نگهداری موفق، ایجاد شرایط مشابه با شرایط اقلیمی است که گیاه متعلق به آنجاست.
گیاهان استوایی در اقلیم‌های گرم و شرجی شکوفا می‌شوند، حال آن‌که اقلیم‌های خشک و گرم برای کاکتوس‌ها و ساکولنت‌ها مناسب‌ترند. البته واضح است که شما نمی‌توانید خانه را به محیطی از همه نظر مناسب برای همه گیاهان تبدیل کنید، اما می‌توانید هنگام انتخاب گیاه، نیازهای آن را در نظر داشته باشید. و با چند فوت و فن کوچک، می‌توانید شرایطی ایجاد کنید که گیاهان حس کنند در محیط ایده‌آلی قرار دارند.
انتخاب گیاه
اولین نکته‌ای که هنگام انتخاب گیاه باید به آن توجه شود این است که می‌خواهید آن را کجا قرار دهید. سپس باید فضا و نور را با نیازهای گیاه مطابقت دهید. محل موردنظر شما یک مکان بزرگ با یک پنجره‌ی نورگیر است یا یک مکان کوچک با نور متوسط؟
سپس از خود بپرسید که یک گیاه با برگ‌های سبز زیبا می‌خواهید یا یک گیاه گلدار را ترجیح می‌دهید؟ بعضی از گیاهان گلدار آپارتمانی فصل به فصل، و برخی دیگر سالی یکبار گل می‌دهند.
سومین نکته‌ای که باید در نظر گرفت این است که چقدر زمان می‌توانید به هر گیاه اختصاص دهید. گیاهان تارتن با هر میزان توجه (یا حتی بی‌توجهی) مشکلی نخواهند داشت، اما ارکیده به توجه خاص و عاشقانه دارد.
مراقبت از گیاهان آپارتمانی
آبیاری
خاک گلدان باید مرطوب نگهداشته شود، اما نباید خیس باشد. البته همیشه استثناهایی مثل ساکولنت‌ها وجود دارند که اگر در بین دو آبیاری خاکشان خشک شود برایشان بهتر است. اگر خاک بیش از حد خشک، یا بیش از حد خیس نگهداشته شود، ریشه‌های گیاه شروع به از بین رفتن می‌کنند، که می‌تواند به رشد نامناسب یا حتی از بین رفتن کل گیاه منجر شود.
برای تشخیص اینکه گیاه چه موقع نیاز به آبیاری دارد روش‌های مختلفی وجود دارد. اگر خاک گلدان کمرنگ‌تر شده و یا ترک بخورد، احتمالا زمان آبیاری فرارسیده است. بعد از آبیاری، گیاهاتان را بردارید و وزنش را بسنجید. بعد از چندبار انجام این کار، با برداشتن گلدان متوجه خواهید شد که گیاه به آبیاری نیاز دارد یا خیر. در ضمن، همیشه می‌توانید با فرو کردن یک انگشت در خاک، بفهمید خاک زیر سطح گلدان چقدر مرطوب است. برای گیاهان بزرگ، یک رطوبت‌سنج دستی می‌تواند بهترین روش برای فهمیدن میزان رطوبت اطراف ریشه باشد.
کم آبی
هرگز نگذارید گیاهتان به نقطه‌ای برسد که پژمرده شود یا خاکش از لبه‌ی گلدان جدا شود. این علائم، نشان‌دهنده‌ی کم آبی هستند و در این مرحله، گیاه به شدت تحت فشار واقع شده است و ممکن است ریشه‌ها آسیب دیده باشند.
نشانه‌های کمبود آبیاری:
- رشد آهسته‌ی برگ‌ها
- برگ‌های نیمه شفاف
- ریزش زودتر از موعد گل‌ها یا برگ‌ها
- لبه‌های زرد یا قهوه‌ای یا خم شدن لبه‌ی برگ‌ها
آبیاری بیش از حد
آبیاری بیش از حد هم به اندازه‌ی کم آبی برای گیاه مضر است. آبیاری مکرر هوا را از خاک بیرون می‌کشد و به باکتری‌ها و قارچ‌های کشنده‌ی ریشه اجازه‌ی رشد می‌دهد. آبیاری بیش از حد اولین عامل از بین رفتن گیاهان آپارتمانی است.
نشانه‌های آبیاری بیش از حد:
- مشاهده‌ی قارچ یا فرم گرفتگی سطح خاک
- ریشه‌های قهوه‌ای (و شاید بدبو) ته گلدان
- آب اضافی باقیمانده در زیرگلدانی
- برگ‌های جوان و قدیمی همزمان با هم می‌ریزند.
- لکه‌های قهوه‌ای گندیدگی روی برگ‌ها
آبیاری در حد نیاز
گیاهانی که به آب بیشتری نیاز دارند:
- گیاهان گلدار
- گیاهانی که در گلدان سفالی هستند
- گیاهانی که گلدانشان کوچک است
- گیاهانی که رشد سریع دارند
- گیاهانی که در معرض نور مستقیم خورشید هستند
- گیاهان با برگ بزرگ یا نازک
- گیاهانی که متعلق به اقلیم‌های مرطوب هستند
گیاهانی که به آب کمتری نیاز دارند:
- گیاهانی که در دوره‌ی استراحت هستند
- گیاهانی که به تازگی گلدانشان عوض شده است
- گیاهانی که در محیط‌های با رطوبت بالا قرار دارند
- گیاهانی که در محیط خنک نگهداری می‌شوند
- گیاهانی که در گلدان‌هایی از جنس غیرمتخلخل قرار دارند
- گیاهان با برگ ضخیم و لاستیک مانند
- گیاهانی که در مخلوط نگهدارنده‌ی آب نگهداری می‌شوند
برای افرادی که مشغله‌شان به آن‌ها اجازه‌ی داشتن یک برنامه آبیاری منظم، شامل سر زدن به گیاهان در هر ۳ یا ۴ روز را نمی‌دهد، ابزارهای آبیاری-خودکار متعددی وجود دارد. یک فتیله‌ی مرطوب می‌تواند آب را از یک ظرف آب به ریشه‌های گیاه برساند. تشکچه‌های مویرگی و چادرهای رطوبت‌نگهدار هم گیاه را سیراب نگه می‌دارند. در ضمن شما همیشه می‌توانید از یک بطری دو لیتری آب یا نوشابه برای گیاهتان یک ظرف خود-آبیاری بسازید.
کیفیت آب
معمولا آب شیر هم دمای اتاق شده، حتی اگر آب شهری کلر یا فلوراید دارد، برای اکثر گیاهان آپارتمانی مناسب است. گیاهان آب باران و برف آب شده هم دوست دارند (اگر در منطقه‌ی شما باران‌‌ها اسیدی نیستند). از استفاده‌ی مداوم از آب سختی‌گیری شده خودداری کنید چون ممکن است حاوی سدیم باشد.
نحوه‌ی صحیح آبیاری
می‌توان به گیاهان از بالا یا از زیر آب داد. در آبیاری از بالا، سعی کنید که شاخ و برگ گیاه خیس نشود و اطمینان حاصل کنید که کل خاک گلدان مرطوب شده است. آب باید از سوراخ‌های ته گلدان خارج شود.
اگر ترجیح می‌دهید گیاه خودش کار آبیاری را انجام دهد، گیاه را در یک ظرف آب بگذارید و ریشه‌ها (و جذب آب توسط خاک) هر مقدار آبی که نیاز باشد را به بالا می‌کشند. این روش که به آن آبیاری از زیر می‌گویند، گرچه زمان‌بر است اما روش بهتر و کامل‌تری برای آبیاری است.
نکته: حتما بعد از گذشت یک ساعت آب جذب نشده را دور بریزید.
زهکشی
زهکشی مناسب از عوامل اساسی در سلامت گیاه آپارتمانی است. خاک گلدان ارگانیکی انتخاب کنید (نه خاک معمولی) که شامل ترکیبات مخصوص پرورش گیاه در آپارتمان باشد. گلدانی انتخاب کنید که زیرش سوراخ داشته باشد و یا یک لایه سنگریزه در ته گلدان‌های بدون سوراخ قرار دهید. اهمیت این کار به این دلیل است که گیاه نباید در آب باقی بماند. هر از گاهی سوراخ‌ها را چک کنید تا مسدود نشده باشند و همیشه آب جذب نشده را خالی کنید. (آن را دوباره داخل گلدان برنگردانید.)
نور
همانند آبیاری، نیاز گیاهان به نور هم متفاوت است. بسیاری از گیاهان به نور مستقیم احتیاج دارند، اما فراهم کردن چنین نوری در داخل خانه ممکن است کار دشواری باشد قرار دادن گیاه در مقابل پنجره می‌تواند نور کافی برای اکثر گیاهان را فراهم کند اما بعضی از گیاهان آپارتمانی برای رشد به نور کمکی هم احتیاج دارند.
گیاهان گلدار
معمولا گیاهان گلدار در جای نسبتا روشن به خوبی رشد می‌کنند و به همین دلیل پنجره‌هاش شمالی، جنوبی یا غربی، بهترین مکان برای قرار دادن آن‌هاست. (برای بنفشه‌های آفریقایی پنجره‌های شمالی مناسب‌ترند.)
گیاهان بدون گل
میزان نور، از لحاظ نیاز گیاهان بدون گل به نور به سه دسته تقسیم می‌شوند: نور کم، متوسط و زیاد.
برای گیاهانی که در نواحی کم نور زنده می‌مانند،یک اتاق کم‌نور هم کافیست. برای گیاهانی که به نور متوسط احتیاج دارند، یک پنجره‌ی شمالی که نورش به وسیله‌ی یک پرده‌ی نازک پخش شده باشد، یا حتی نورغیرمسقیم روز مناسب‌تر است. گیاهان آپارتمانی‌ای که نور شدید لازم دارند باید پشت پنجره‌ی جنوبی، یا زیر لامپ رشد گیاه باشند.
برای بعضی از گیاهان، انتقال یافتن به فضای بیرون از خانه در فصل تابستان برای دریافت نور بیشتر مفید خواهد بود.
دما
بسیاری از گیاهان آپارتمانی در دمای بین ۱۸ تا ۲۴ درجه‌ی سانتیگراد در روز و ۱۳ تا ۱۵٫۵ درجه در شب به خوبی رشد کرده و شکوفا می‌شوند. البته دمای مناسب براس هر گیاه با گیاه دیگر متفاوت است، مثلا برای گیاهان استوایی دمای ۳۲ درجه (و بالاتر) بهتر است در حالی که سایر گیاهان در دماهای پایین‌تر بهتر رشد می‌کنند.
رطوبت
اکثر گیاهان در رطوبت (حدود ۸۰٪) شکوفا می‌شوند. متاسفانه رطوبت هوای اکثر خانه‌ها، به خصوص در فصل زمستان که استفاده از وسایل گرمایشی هوا را خشک‌تر می‌کند، کمتر از این مقدار است.
استفاده از یک مه‌پاش مفید است اما روش‌های دیگری هم برای افزایش رطوبت هوای اطراف گیاه وجود دارد. یک سینی کوچک حاوی آب و سنگریزه می‌تواند رطوبت محل را بالا ببرد. قرار دادن چند گلدان در کنار هم نیز همین اثر را دارد.
آبپاشی روزانه‌ی برگ‌های گیاه نیز می‌تواند موثر باشد. در مورد بعضی از گیاهان مثل ارکیده و گاردنیا، قرار دادن آن‌ها در سرویس یا آشپزخانه که معمولا رطوبت بالاتری دارند هم به رشد گیاه کمک می‌کند.
کود
با هربار آبیاری گیاه، مواد مغذی خاک آن شسته می‌شوند. و حتی اگر این اتفاق نیفتد، خود گیاه به سرعت مواد مغذی خاک را مصرف می‌کند. بر خلاف گیاهانی که در محیط خارج هستند، گیاهان آپارتمانی دسترسی منظمی به مواد مغذی جدید ندارند، مگر اینکه شما به طور منظم به آن‌ها کود بدهید. (گیاهان تازه خریداری شده در گلخانه شدیدا کوددهی شده‌اند و می‌توانید قبل از شروع کود دادن به آن‌ها چند هفته صبر کنید.)
در فصل گلدهی و رشد گیاهان، ماهی یکبار به آن‌ها کود دهید. در زمستان، وقتی گیاهان در مرحله‌ی استراحت و خواب زمستانی هستند یا رشد چندانی ندارند، می‌توانید کوددهی را متوقف کنید.
اگر برگ‌های پایینی گیاهی می‌ریزند، رشدش ضعیف شده است و یا رنگش به طور کلی زرد-سبز است، ممکن است گیاه به کود بیشتری نیاز داشته باشد. همچنین ممکن است نور بیشتر یا آب کمتری نیاز داشته باشد؛ پس به خودتان وقت بدهید تا تمام شرایط را قبل از کوددهی بیشتر بررسی کنید. کوددهی در زمانی که گیاه به آن نیاز ندارد بدتر از این است که اصلا به آن کود ندهید.
نکته: اگر گیاهی پژمرده شده است، اول خوب به آن آب دهید و بعدتر به آن کود دهید. (بعد از اینکه بهبود پیدا کرد)
انواع کود
یک کود ارگانیک مخصوص گیاهان آپارتمانی انتخاب کنید و دستورالعمل استفاده از آن را با دقت بخوانید.گرچه با استفاده از کودهای طبیعی کمتر احتمال سوختن گیاه یا آسیب به آن وجود دارد، اما باز هم مهم است که مقدار مناسب و درستی از آن‌ها را استفاده کنید. به طور معمول گیاهانی که در نور کم رشد می‌کنند کمتر از گیاهانی که که بیرون و در نور زیاد هستند به کور نیاز دارند.
برای شروع، از یک چهارم مقدار کودی که روی قوطی آن ذکر شده است، یکبار در ماه استفاده کنید. سپس اگر رنگ کلی گیاه به سمت زرد شدن رفت، استفاده از کود را به دو هفته یکبار افزایش دهید. در مقابل، اگر رنگ گیاه به سبز تیره متمایل شد، اما برگ‌های جدید کوچک ماندند و فاصله‌ی بین آن‌ها بیشتر از فاصله‌ی بین برگ‌های قدیمی شد، فواصل کوددهی را بیشتر کنید.
نکته: ممکن است در طول زمان، نمک‌های محلول در کودهای شیمیایی یک لایه از رسوب نمک روی سطح خاک ایجاد کنند. این لایه را بردارید و سپس خاک را هر ۴ تا ۶ هفته با ریختن مقدار زیادی آب شستشو دهید تا از ایجاد نمک‌های سمی جلوگیری شود. نمک بیش از حد می‌تواند به ریشه‌ها آسیب برساند و گیاه را مستعد بیماری و حمله‌ی حشرات می‌کند.
تعویض گلدان
اگر گیاهان شما همانطور که توقع دارید رشد کرده و شکوفا می‌شوند، در نهایت به یک گلدان بزرگتر- یا خاک تازه- احتیاج دارند. گلدان گیاهان را در فصل بهار، درست قبل از اینکه رشدشان شروع شود عوض کنید. رشد سریع ریشه‌ها به گیاه اجازه می‌دهد به ظرف جدیدش عادت کند.
وقتی زمان عوض کردن گلدان فرارسید، یک گلدان خالی ارگانیک مخصوص گیاهان آپارتمانی (حتی اگر ممکن بود مخصوص همان نوع گیاهی که دارید) انتخاب کنید. گزینه‌های زیادی برای انتخاب وجود دارد، یا حتی می‌توانید خودتان یک گلدان بسازید.
یک گلدان بزرگتر از گلدان فعلی انتخاب کنید، اما دقت کنید که خیلی بزرگ نباشد. گلدان بیش از حد بزرگ احتمال فاسد شدن ریشه و سایر مشکلات را افزایش می‌دهد، چرا که ممکن است خاک، قبل از اینکه گیاه بتواند از همه‌ی آب آن استفاده کند، در این گلدان‌ها روزها یا حتی هفته‌ها خیس بماند.
هنگام تعویض گلدان مواظب باشید که ریشه‌ها آسیب نبینند. خاک اطراف ریشه‌ها را با دقت فشار دهید تا محکم شود اما مواظب باشید که خاک را بیش از حد فشرده نکنید. در بالای سطح خاک گلدان جدید فضای کافی برای آبیاری خالی بگذارید و کاملا به گلدان آب بدهید.
2 Self-watering devices
خرید کود مناسب گلهای آپارتمانی
دیدگاه‌ها
افزودن یک دیدگاه