سیلیکون در کشاورزی و تغذیهی گیاهان
۲۳ مرداد ۱۳۹۸ توسط واحد آموزش (بروزرسانی: )
اخیراً مشخص شده که سیلیکون یکی از مواد مغذّی مفید برای گیاهان است. بسیاری از کشاورزان استفاده از این مادهی معدنی را در برنامههای باروری محصولات خود قرار دادهاند.
برای درک بهتر نقش سیلیکون در تغذیهی گیاهان بهتر است ابتدا تفاوتهای بین برخی اصطلاحات همآوا همچون سیلیکون، سیلیکا، سیلیکات و سیلیکون را درک کنیم.
تعریف
سیلیکون: بعد از اکسیژن، سیلیکون فراوانترین عنصر شیمیایی پوستهی زمین است و در ردهی دوم قرار دارد که با نماد Si مشخص میشود.
گرچه ۲۸٪ از جرم کرهی زمین از سیلیکون تشکیل شده است ولی سیلیکون خالص بهندرت یافت میشود. بیشتر سیلیکون موجود در کرهی زمین با اکسیژن ترکیب شده است. از پیوند سیلیکون با اکسیژن ترکیباتی حاصل میشود که در ادامه به آنها میپردازیم.
سیلیکا یا سیلیسیم دیاکسید (SiO2) یا کانیهای سیلیکات احتمالاً بزرگترین گروه کانیهایی هستند که کرهی زمین را دربرگرفتهاند. این کانیها حاصل ترکیب عناصر سیلیکون و اکسیژن با موازنههای مختلف هستند.
۹۰٪ از پوستهی زمین از این ترکیبات تشکیل شده است. رایجترین صورتهای کانیهای سیلیکات عبارتند از: کوارتز، اگیت (عقیق)، عقیق سلیمانی (سنگ باباقوری)، یشم، ورمیکولیت، تاک و فلدسپار
سیلیکون یک گروه از پلیمرهای رابرمانند را ترسیم میکند که احتمالاً به جای اینکه مادهی مغذی محصولات کشاورزی باشد، بخشی از ماشینآلات کشاورزی بوده است.
نقش سیلیکون در گیاهان
اکنون که این عبارات بطور دقیق مشخص شدند راحتتر میتوان به نقش بنیادین سیلیکون در کشاورزی و تغذیهی گیاهان پرداخت.
سیلیکون همان چیزی است که زیستشناسان گیاهی آن را «مادهی غذایی مفید (امّا) غیرضروری برای گیاه» مینامند. یعنی لازم نیست کشاورزان، سیلیکون را همانند نیتروژن، فسفر و پتاسیم (NPK) برای گیاهان خود استفاده کنند. ولی کاربرد آن میتواند برای تکلپهایها (تمام انواع غلّات، گندم، ذرّت، علف مرتع، نیشکر و خیزران و گیاهان دارای پیاز) و دولپهایها (سبزیجات برگدار، بنشنها) مزایای زیادی داشته باشد.
واضح است که سیلیکون در تقویت دیوارهی سلّولی گیاهان نقش دارد. به همین دلیل سیلیکون میتواند به افزایش مقاومت گیاهان در برابر آفات و بیماریها، (افزایش) مقاومت در برابر خشکسالی و فلزّات سنگین و همچنین افزایش کیفیت و بازدهی محصول کمک میکند.
بهعنوان مثال کشاورزان خانوادهی کدو (خیار، کدوتنبل، کدوقلیایی) غالباً برای افزایش مقاومت گیاه به کپک پودری نوعی سیلیکون را به آب آبیاری اضافه میکنند.
تصور میشود این مکانیسم با تقویت دیوارههای سلولیِ برگهای گیاه، آنها را دربرابر اسپورهای (هاگ) قارچی مهاجم موجود در فضاهای بینسلولی مقاوم میکند. همچنین با افزایش نفوذپذیری آب در ریشههای گیاه آنها را در برابر تنش خشکی تشدیدکنندهی بیماری مقاوم میکند.
نوع سیلیکون موجود برای گیاهان
نوع سیلیکونی که بهعنوان مادهی مغذی در دسترس گیاهان قرار میگیرد سیلیسیک اسید (H4SiO4) نام دارد. میزان سیلیکون و در دسترس بودن این ترکیب تحت تأثیر سایر بخشهای ترکیب خاک یعنی pH، وجود رس در خاک، مواد آلی، آهن (Fe)، اکسید/هیدروکسید آلومینیوم (Al) است.
جذب بهینهی گیاه
دربارهی چگونگی مدیریت (کاربرد) سیلیکون در خاک و جذب بهینهی آن توسط گیاه، تاکنون تحقیقات زیادی انجام شده است. ولی در حال حاضر بهترین گزینههای موجود در بازار، افشانههای محلول سیلیکون هستند.
کاربرد
هیچ مدرکی مبنی بر مضربودن استفاده از ترکیبات سیلیکون در رژیم حاصلخیزی کشت موجود نیست؛ با این حال، تمام مزایای سیلیکون نیز مشخص نشده است. بنابراین، با افزودن این عنصر به برنامهی غذایی معمول گیاه، میتوانیم کیفیّت و کمیّت محصول را بررسی و سرمایهگذاری در این زمینه را ارزیابی کنیم.
دیدگاهها
افزودن دیدگاه