ورمیکولیت چیست و چگونه می‌توان از آن استفاده کرد؟

ورمیکولیت نوعی ماده معدنی میکامانند است که به عنوان بهساز یا ترمیم‌کننده خاک کاربرد دارد. این ماده معدنی از زمین استخراج شده، به صورت ورقه‌ای تراشیده می‌شود و سپس در معرض فشار و گرمای فراوان قرار می‌گیرد تا منبسط شود. شکل نهایی ورمیکولیت همانند کرم‌هایی خمیده‌است و به همین علت است که اسم ورمیکولیت به آن داده شده است. کلمه ورمیکولیت برگرفته از کلمه لاتین ورمیکولوس (Vermiculus) به معنای لارو حشره است که خود از کلمه ورمیس (vermis) به معنای کرم گرفته شده است.

پس از گرما دیدن، ورقه‌های ورمیکولیت نه تنها خمیده بلکه منبسط نیز شده و در طی انجام فرایند، استریلیزه می‌شوند. هر دوی این ویژگی‌ها برای باغبانان از اهمیت بالایی برخوردارند.

هنگامی که ورمیکولیت منبسط می‌شود، ظرفیت بیشتری برای ذخیره آب پیدا می‌کند. علاوه بر آن، استریلیزه بودن ورمیکولیت خیال باغبانان را راحت می‌کند که شامل پاتوژن‌هایی که سلامت گیاهان را تهدید می‌کند نیست. سطح پرمنفذ و متخلخل ورمیکولیت، برای نگهداری رطوبت و موادمغذی بسیار مناسب است و از آنجایی که جذب خاک نمی‌شود، مدت زمان زیادی در خاک باقی می‌ماند. این ماده معدنی غیرسمی به بهبود بافت خاک می‌کند و با شکل منحصربه‌فردی که دارد، آب و مواد مغذی را برای ریشه‌ی گیاهان در دسترس نگه ‌می‌دارد. ورمیکولیت باعث نفوذ بیشتر آب به خاک شده و خاک‌های سنگین و متراکم را سبک و پوک‌تر می‌کند که باعث می‌شود محیط مناسب‌تری برای ریشه گیاه باشند.

ورمیکولیت نقره‌ای رنگ و لایه‌لایه است. دانه‌های ورمیکولیت آنقدر سبک و کم‌وزن هستند که حتی با فوت کردن می‌توان آن‌ها را جابجا کرد. البته این محصول کود نیست؛ از این رو، اگر نمی‌خواهید به صورت دوره‌ای به خاک خود کود بدهید، حتما ورمیکولیت خود را با مواد مغذی (همچون کمپوست) مخلوط کنید.

افروزدن ورمیکولیت به خاک گلدان‌ انتخاب بسیار مناسبی است، چرا که به عبور آب از خاک و نگهداری رطوبت در آن کمک می‌کند. ورمیکولیت محیط بسیار مناسبی برای کشت و نگهداری از پیاز گل‌ها و سبزیجات ریشه‌ای در فصل زمستان است، چرا که هر رطوبت مضاعفی که منجر به فساد و پژمردگی می‌شود را جذب می‌کند. همچنین افزودن آن به خاک‌هایی که به تازگی در آن دانه کاشته شده خالی از لطف نیست. یک لایه نیم‌سانتی ورمیکولیت روی خاک از خشک شدن دانه‌ی چمن هنگام جوانه‌زدن خودداری می‌کند. ورمی‌کمپوست را حتی می‌توان به محفظه‌های نگهداری کرم‌ها [برای ورمی‌کمپوست] نیز اضافه کرد، چرا که منجر به تولید نوعی شن می‌شود که به کرم‌ها در هضم غذا کمک می‌کند.

چرا از ورمیکولیت در تهیه مخلوط‌های گلدان بدون خاک استفاده می‌شود؟

بسیاری از ویژگی‌های ورمیکولیت، آن را به محصولی مفید و کاربردی برای باغبانان تبدیل می‌کند. این محصول:

• سبک است.
• قدرت جذب قابل‌توجهی دارد. ذرات ورمیکولیت به خوبی آب و مواد مغذی را جذب می‌کنند (اما از خود مواد مغذی ندارند و باید به خاک آن‌ها اضافه شود) و در مخلوط‌های گلدانی که خاک ندارند، به خوبی آب و مواد مغذی را در خود نگه ‌می‌دارند. از این‌رو، به لطف ورمیکولیت، آب و مواد مغذی مورد نیاز گیاه همواره در دسترس آن است تا هر زمان که به آن نیاز داشت، توسط ریشه‌هایش آب و مواد مغذی لازم را جذب کند.
• pH خنثی دارد؛ به همین دلیل درصورت وجود ورمیکولیت، لازم نیست نگران جبران کردن تغییرات ایجاد شده در pH خاک خود باشید.

چگونه می‌توان از ورمیکولیت در تهیه مخلوط گلدان بدون خاک استفاده کرد؟

شما می‌توانید مخلوط‌ گلدان‌هایی خریداری کنید که خود شامل ورمیکولیت می‌شود؛ اما ممکن است بخواهید صرفه‌جویی کرده و با خرید جداگانه ورمیکولیت، خود این مخلوط را تهیه کنید. در این صورت، فرمول کلی تهیه چنین مخلوطی عبارت است از:

• ۴ تا ۶ سهم پیت‌ماس
• یک سهم پرلیت
• یک سهم ورمیکولیت

تفاوت پرلیت و ورمیکولیت چیست؟

پرلیت همان ماده سفیدرنگی است که در مخلوط گلدان‌های بدون خاک وجود داشته و شکلی همچون تکه‌های یونولیت دارد. پرلیت در حالت طبیعی خود درخشانی مرواریدمانندی دارد که به اسمش هم بی‌ربط نیست. با وجود آنکه پرلیت و ورمیکولیت دو ماده کاملا مجزا و متفاوت هستند، اما شباهت‌هایی نیز با یکدیگر دارند. هر دوی این مواد:

• از زمین استخراج می‌شوند (پرلیت نوعی ماده‌معدنی یا کانی آتش‌فشانی است)؛
• کمی بعد گرما داده شده و منبسط می‌شوند؛
• به عنوان بهساز خاک کاربرد داشته و هم در مخلوط گلدان‌های خانگی و هم در خاک باغچه استفاده می‌شوند؛
• سبک وزن هستند؛
• استریل هستند؛
• pH خنثی دارند؛
• از خود هیچ ماده مغذی ندارند.

با این حال، ارزش اصلی ورمیکولیت توانایی آن در نگهداری و جذب آب است، درصورتی که ارزش پرلیت توانایی آن در هوادهی به خاک می‌باشد.

چه زمان از ورمیکولیت و چه زمان از پرلیت استفاده کنیم؟

از آنجایی که ورمیکولیت آب را به خوبی در خود نگه می‌دارد، بهتر است هنگام تهیه بستری برای گیاهانی که به سادگی خشک می‌شوند، نسبت به پرلیت، از ورمیکولیت بیشتری استفاده کنیم. اما کاربرد ورمیکولیت برای باغبانان تنها به تهیه مخلوط بستر گیاهان خلاصه نمی‌شود، بلکه از این ماده در محیط سربسته برای پوشاندن سطح خاکی که به تازگی دانه در آن کاشته شده نیز استفاده می‌شود.

سه علت کلی وجود دارد که توجیه می‌کند چرا استفاده از ورمیکولیت برای این منظور، از استفاده از پرلیت، پیت‌ماس، خاک معمولی و غیره بهتر است:

• زمانی که شما در محیط سربسته دانه می‌کارید، باید همواره آن‌ها را مرطوب نگه‌دارید. اگر دانه‌ها خشک شوند دیگر جوانه نخواهند زد. ظرفیت ورمیکولیت برای نگهداری و ذخیره آب بیشتر از ظرفیت پرلیت است که باعث می‌شود بستر ایده‌آلی برای مرطوب نگه‌داشتن دانه‌ها باشد.
• همه دانه‌ها نیاز ندارند که با خاک پوشیده شوند؛ اما آن دسته از دانه‌هایی که چنین نیازی دارند، باید با بستری پوشیده شوند که ذرات بسیار کوچکی داشته باشد تا موقع جوانه زدن، بتوانند به سادگی آن را کنار بزنند. ورمیکولیت برای این منظور عالی است، چراکه از پرلیت پوک‌تر و سبکتر است. انواع مختلفی از ورمیکولیت [با کیفیت‌های متفاوت] وجود دارد. برای پوشاندن دانه‌ها، از ورمیکولیت جنس خوب و پوکتر استفاده کنید.
• ورمیکولیت بستری استریل است و به همین دلیل، برای کاشت دانه عالی است چون که شامل هیچ‌گونه باکتری یا قارچ نمی‌شود.

علاوه بر آن، ورمیکولیت صاف نیز بستر بسیار مناسبی برای رشد قلمه‌ی ریشه است. برای این منظور، ورمیکولیت درجه متوسط لحاظ کنید.

پرلیت، از آنجایی که در امر هوادهی شگفت‌انگیز عمل می‌کند، عموما در تهیه مخلوط گلدان برای گیاهانی کاربرد دارند که خشک نمی‌شوند و آب باید به سرعت از خاکشان گذر کند. از این رو، هنگام تهیه مخلوط گلدان برای گیاهانی همچون کاکتوس‌ها، بیشتر از ورمیکولیت از پرلیت استفاده کنید، یا فقط از پرلیت استفاده کنید.