کاکتوس چه میزان آب نیاز دارد؟

احتمالاً بیشتر افراد با شنیدن نام کاکتوس منظره‌ای خشک، بی‌آب و علف و بسیار گرم را تصور می‌کنند که آب در آنجا گوهری کمیاب است. شاید این تصور درمورد بسیاری از انواع کاکتوس‌ها درست باشد ولی، در مورد تمام آن‌ها صدق نمی‌کند. پرورش کاکتوس به‌عنوان یک گل آپارتمانی آن‌ها را از محیط طبیعی‌شان دور می‌کند و این نوع گیاهان را در جایگاهی قرار می‌دهد که پرورش‌دهنده مسئول تأمین شرایط مطلوب برای رشد آن‌ها است.

میزان نیاز کاکتوس‌ها به آب

بدون درنظر گرفتن اینکه خاک گلدان هرچند وقت یکبار خشک می‌شود بیشتر کاکتوس‌ها را زمانی باید آبیاری کرد که خاک گلدان خشک شده باشد. روش آبیاری کاکتوس به این صورت است که باید آب کاملاً خاک اطراف گیاه را در برگیرد و از سوراخ‌های انتهای گلدان بیرون آید. در این صورت به تقلید از محیط طبیعی آب در کوتاه‌مدت در دسترس ریشه‌ها قرار خواهد گرفت.

آیا تمام انواع کاکتوس‌ها بومی بیابان‌ها هستند؟

آیا می‌توانید غرب آمریکا را با چشم‌اندازی بدون بیابان‌های خشک و بی‌آب وعلف و پوشیده از کاکتوس تصور کنید؟ گرچه بسیاری از مردم تصور می‌کنند که تمام انواع کاکتوس‌ها در چنین زیست‌بومی رشد می‌کنند ولی، باید به خاطر داشت که کاکتوس‌ها در دو گروه مختلف طبقه‌بندی می‌شوند. کاکتوس‌های بیابانی و کاکتوس‌های جنگلی. گرچه هر دو گروه متعلق به خانواده‌ی کاکتوس‌ها هستند ولی، ازنظر ظاهری، رفتارهای رشد و نیازهای مراقبتی ازجمله آبیاری با یکدیگر متفاوت هستند.

کاکتوس‌های بیابانی

کاکتوس‌های بیابانی در اقلیم‌های گرم و خشک رشد می‌کنند و به‌راحتی می‌توان آن‌ها را از گونه‌های جنگلی تشخیص داد. برخلاف کاکتوس‌های جنگلی، کاکتوس‌های بیابانی پوشیده از خارهای تیغ‌دار هستند و گرچه بسیاری از آن‌ها گل‌های زیبایی دارند ولی، اصولاً همه‌ی آن‌ها از نظر شکل، بافت و رنگ منحصر بفرد و متفاوت از یکدیگر هستند.

برخی از معمول‌ترین انواع کاکتوس‌های بیابانی عبارتند از:

1. کاکتوس بشکه طلایی (اچینو کاکتوس گروزونی): این نوع کاکتوس برای پرورش‌دهندگان مبتدی بسیار عالی است. همانطور که از نام این نوع کاکتوس پیداست این گونه به شکل بشکه‌ای ایستاده و سبزرنگ است که با انبوهی از خارهای طلایی و زردرنگ و همچنین شکوفه‌های طلایی پوشیده شده است.
2. کاکتوس گلابی خاردار (گونه‌ی اپونتیا): این نوع کاکتوس نیز از گونه‌هایی است که رشد و پرورش آن بسیار آسان است. شکل ظاهری آن بصورت دسته‌ای کوتاه از بالشتک‌های بزرگ بیضی‌شکل، سبزرنگ و مسطح است.
   کاکتوس گلابی خاردار میوه‌هایی رنگارنگ و خوراکی به شکل گلابی دارد. برای چیدن میوه‌ها و هنگام رسیدگی به گیاه دستکش بپوشید زیرا میوه‌ها با انبوهی از خارهای ریز پوشیده شده‌اند.
3. کاکتوس ستونی (اسپندارها): اگر به دنبال کاکتوسی بلندبالا هستید که همه‌جا رشد کند و در محیط داخل خانه نیز تا ارتفاع ۱ الی ۱٫۵ متری بالا برود کاکتوس ستونی گزینه‌ی مناسبی است و دیگر به جستجوی بیشتر نیاز ندارید. کاکتوس‌های ستونی مسطح و به رنگ سبز-آبی با خارهای قهوه‌ای هستند. گل‌های سفیدرنگ کاکتوس ستونی در شب باز می‌شوند و نوک گلبرگ‌ها بصورت شبحی از رنگ‌های مختلف پوشیده شده‌اند.

آبیاری کاکتوس بیابانی

احتمالاً آبیاری کاکتوس‌های بیابانی مهم‌ترین مرحله‌ی پرورش این گیاهان است. انجام صحیح این مرحله شادابی و سلامتی گیاه شما را تضمین می‌کند. در طول فصول رشد از ماه مارس تا سپتامبر (اواسط اسفند تا شهریور) کاکتوس بیشترین میزان رشد را دارد. به همین دلیل در مقایسه با فصل زمستان که فصل خواب گیاه است به آب بیشتری نیاز دارد.

در فصل رشد، بین دو آبیاری باید خاک گیاه خشک باشد و آبیاری بصورتی باشد که خاک کاملاً خیس شود و آب از سوراخ‎های انتهای گلدان بیرون آید. در فصل زمستان، بین دو آبیاری باید خاک خیلی خشک‌تر باشد و هر چند هفته یکبار گیاه را آبیاری کرد. اگر دیدید کاکتوس‌های شما دارند چروک می‌شوند یعنی به آب نیاز دارند.

نکته‌ی تخصصی: کاکتوس را در آب راکد قرار ندهید زیرا پوسیده می‌شود. اگر انتهای کاکتوس نرم و خمیرمانند می‌شود یعنی بیش از حد به آن آب داده‌اید.

خاک مورد نیاز کاکتوس بیابانی

اگر خاک کاکتوس سنگین باشد و رطوبت زیادی در خود نگه دارد توجه و دقت شما در آبیاری اهمیت زیادی نخواهد داشت زیرا خاک نامناسب و سنگین موجب پوسیده‌شدن گیاه می‌شود و کاکتوس شما از دست خواهد رفت. گرچه خاک مناسب و غنی می‌تواند باعث رشد بهتر گیاه شود ولی زهکشی خاک باید مناسب باشد تا آب از خاک رد شود و خاک خیس نماند. بنابراین استفاده از خاک استاندارد گلدان موجب رشد مناسب کاکتوس می‌شود و مشکلی برای گیاه بوجود نمی‌آید.

می‌توانید از خاک مخلوط باغچه برای کاشت استفاده کنید یا خودتان خاک مخلوط را آماده کنید. به این منظور مقدار مساوی از کود گیاهی، خاک پایه و ماسه‌ی درشت یا سنگریزه را با هم مخلوط کنید.

آبیاری کاکتوس بیابانی بعد از تعویض گلدان

اگر گلدان کاکتوس شما کوچک است نگران نباشید. چون کاکتوس‌ها این نوع گلدان را دوست دارند. ولی اگر تعویض گلدان نیاز است این کار را در طول فصل رشد و در ماه فروردین انجام دهید و گیاه را به گلدانی اندکی بزرگ‌تر از گلدان فعلی منتقل کنید. استفاده از گلدان خیلی بزرگ موجب می‌شود خاک مدت بیشتری مرطوب بماند درنتیجه گیاه پوسیده می‌شود. کاکتوسی را که گلدان آن را تعویض کرده‌اید چند روز تا یک هفته بعد از تعویض گلدان آبیاری کنید.

آیا هنگام آبیاری می‌توان به کاکتوس کود داد؟

می‌توانید کود مایع محلول در آب که حاوی میزان کمی نیتروژن باشد به گیاه خود بدهید (5-10-5). این کود را می‌توانید ماهی یکبار همراه با برنامه‌ی آبیاری به گیاه بدهید. کوددهی باید در فصل رشد فعال یعنی تابستان انجام شود و در اواخر تابستان کوددهی را متوقف کنید. همچنین می‌توانید در فصل بهار (سالی یکبار) کود مخلوط روی گیاه بپاشید.

کاکتوس‌های جنگلی

به جنگل خوش آمدید. محیطی کاملاً متفاوت برای رشد کاکتوس‌های جنگلی. این گونه از کاکتوس‌ها کاملاً با کاکتوس‌های بیابانی متفاوت هستند. کاکتوس‌های جنگلی برای هدیه دادن مناسب‌تر هستند و مردم آن‌ها را به مناسبت‌های مختلف به یکدیگر هدیه می‌دهند. کاکتوس‌هایی با نام‌های کاکتوس تعطیلات و کاکتوس کریسمس در گل‌فروشی‌ها و گلخانه‌ها برای فروش عرضه می‌شوند.

ظاهر کاکتوس جنگلی کاملاً متفاوت از کاکتوس بیابانی است. ساقه‌ها و برگ‌های کاکتوس‌های جنگلی شبیه یکدیگر هستند و هیچ خار یا تیغی روی آن‌ها وجود ندارد. این نوع کاکتوس‌ها عمدتاً بخاطر گل‌های زیبا و جالب‌توجه‌شان پرورش داده می‌شوند.

علاوه بر این تفاوت دیگری بین کاکتوس‌های جنگلی و بیابانی وجود دارد. کاکتوس‌های جنگلی هوازی هستند. یعنی در محیط طبیعی خود روی سایبان درختان رشد می‌کنند. این نوع کاکتوس‌ها سایه را ترجیح می‌دهند درحالی‌که کاکتوس‌های بیابانی در آفتاب هستند.

برخی از معمول‌ترین انواع کاکتوس‌های جنگلی عبارتند از:

1. کاکتوس ارکیده‌ای (گونه‌ی اپی‌فیلوم): این نوع کاکتوس در سبدهای آویزان بهتر رشد می‌کند و ساقه‌های بلند تسمه‌مانند، آبدار و گوشتی به بار می‌آورد. ساقه‌هایی که طول آن‌ها می‌تواند تا یک متر نیز رشد کند. گل‌های قیف‌مانند این نوع کاکتوس جذاب با رایحه‌ای شیرین در ردیف‌هایی با رنگ‌های متنوع آراسته شده‌اند که تا شعاع ۱۵ سانتی‌متر نیز می‌توانند رشد کنند. گل‌ها در ساعات پایانی روز یعنی غروب آفتاب باز می‌شوند. گیاهان دوساله با ریشه‌های فراوان و به هم چسبیده می‌توانند گل دهند.
2. کاکتوس عید پاک (گونه‌ی ریپسالیدوپسیس): کاکتوس‌های عید پاک ساقه‌های سبز، مسطح و گوشتی دارند و گیاهانی تنومند و کلفت هستند. گل‌های این نوع کاکتوس جذاب و به شکل ستاره با رنگ‌های متنوع است که در پایان روز باز می‌شوند. کاکتوس عید پاک در اوایل بهار شروع به گل دادن می‌کند و گل‌دهی تا چند ماه ادامه دارد.
3. کاکتوس عید شکرگزاری و کاکتوس کریسمس: هر دونوع کاکتوس در روزهای نزدیک به ماه آبان تا آذر گل می‌دهند و شکوفه‎های ستاره‌ای شکل با رنگ‌های زیبا و متنوع تولید می‌کنند. حداقل سن گیاه برای گل‌دهی یک سال است. ساقه‌ی کاکتوس شکرگزاری سبز رنگ با لبه‌های دندانه‌دار است ولی ساقه‌های کاکتوس کریسمس کوچک‌تر و دارای لبه‌های صاف است.

آب و رطوبت مورد نیاز کاکتوس جنگلی

جنگل‌های بارانی با محیط مرطوب خود زادگاه طبیعی کاکتوس‌های جنگلی هستند. بنابراین کاکتوس جنگلی که در آپارتمان پرورش داده می‌شود برای رشد بهینه به محیط مرطوب نیاز دارد. گرچه این نوع کاکتوس‌ها در رطوبت ۵۰٪ عملکرد بهتری دارند ولی، می‌توانند در رطوبت اندکی کمتر از آن نیز رشد کنند. حال به نیازهای دیگر این نوع کاکتوس‌ها می‌پردازیم. می‌توانید با چندبار آبیاری هفتگی رطوبت موردنیاز کاکتوس‌های جنگلی را فراهم کنید.

برخلاف کاکتوس‌های بیابانی، خاک کاکتوس جنگلی نباید کاملاً خشک شود بویژه در فصل بهار و تابستان که فصول رشد فعال این گونه کاکتوس است. خاک را با انگشتان خود لمس کنید و اگر احساس کردید در حال خشک شدن است گیاه را آبیاری کنید بصورتی که آب از سوراخ‌های انتهای گلدان بیرون آید.

در طول فصل زمستان یعنی فصل خواب گیاه آبیاری را به هفته‌ای یکبار کاهش دهید.

نکته‌ی تخصصی: گرچه کاکتوس‌های جنگلی بیشتر از کاکتوس‌های بیابانی به آب احتیاج دارند ولی، نباید خاک بیش از حد از آب اشباع شود زیرا موجب پوسیده شدن گیاه و ریشه می‌شود.

خاک مورد نیاز کاکتوس جنگلی

خاک مطلوب کاکتوس جنگلی خاکی به مراتب غنی‌تر از خاک کاکتوس بیابانی است. با این‌حال خاک کاکتوس جنگلی نیز باید دارای زهکشی مناسب باشد تا آب در خاک باقی نماند و ازطرفی رطوبت بهینه‌ی گیاه نیز تأمین شود. کاکتوس‌های جنگلی در خاک گلدان و با زهکشی مناسب به خوبی رشد می‌کنند. از استفاده خاک‌های بسیار سنگین (خاک رس) که آب در آن‌ها باقی می‌ماند خودداری کنید.

می‌توانید با مخلوط کردن مقادیر مساوی از مخلوط کود گیاهی، خاک گلدان و ماسه‌ی درشت خاک مورد نیاز کاکتوس جنگلی را فراهم کنید. بخاطر داشته باشید که گیاه باید دارای زهکشی مناسب باشد تا مانع پوسیدگی ناشی از خیس بودن خاک شود.

آیا تعویض گلدان کاکتوس جنگلی با تعویض گلدان کاکتوس بیابانی متفاوت است؟

فرایند تعویض گلدان کاکتوس جنگلی مانند تعویض گلدان کاکتوس بیابانی است. وقتی احساس کردید گلدان فعلی برای گیاه کوچک است آن را تعویض کنید ولی، همانند کاکتوس بیابانی گلدان جدید باید تنها اندکی بزرگ‌تر از گلدان فعلی باشد. تعویض گلدان باید با دقت و احتیاط انجام شود تا ساقه‌های آبدار و باطراوت گیاه آسیب نبیند. دو روز تا یک هفته بعد از تعویض گلدان، گیاه را آبیاری کنید. تفاوت اساسی بین کاکتوس جنگلی و بیابانی این است که خاک مورد نیاز کاکتوس جنگلی باید کمی غنی‌تر از خاک کاکتوس بیابانی باشد.

کوددهی کاکتوس جنگلی

کوددهی کاکتوس جنگلی بسیار راحت است. ماهی یکبار میزان مناسبی از یک کود مایع محلول در آب را همراه با برنامه‌ی آبیاری به گیاه بدهید. این کاکتوس‌ها را در ماه شهریور کود ندهید. کاکتوس‌های عید پاک را می‌توانید در تمام طول سال کود دهید ولی، در فصل گل‌دهی گیاه کوددهی را متوقف کنید.