آماده‌سازی خاک برای زراعت چیست؟

زیر کشت بردن یا آماده‌سازی خاک برای زراعت یا به عبارت دیگر شخم زدن و اصلاح خاک به معنای کندن یا به هم زدن بستر خاک و آماده‌سازی هر چه بهتر آن برای کشت است. برای این کار می‌توانید از تراکتور، دستگاه شخم‌زن یا وسائل دستی مانند بیل و کلوخ‌شکن استفاده کنید. معمولاً کشاورزان در هنگام آماده‌سازی خاک به آن کود اضافه می‌کنند تا توان تغذیه‌ای خاک تقویت شود.

آماده‌سازی خاک بخش مهمی از زراعت و باغداری است، اما باید به موقع و بجا انجام شود. خیلی مهم است که بدانیم کی و چگونه خاک مورد نظر را آماده ‌کنیم تا بهترین محیط ممکن را برای رشد محصولات فراهم کنیم.

زیر کشت بردن و آماده‌سازی خاک چیست؟

آماده‌سازی خاک به معنای شخم‌زدن یا برهم‌زدن خاک است تا شرایط خاک برای کشت بهتر شود. آماده‌سازی صحیح خاک راهی مفید برای کنترل فراگیر آفات بدون استفاده از سموم است. هدف از آماده‌سازی ارگانیک خاک حفظ سلامت آن با استفاده از روش‌های غیرشیمیایی و بدون استفاده از آفت‌کش‌ها است. این روش‌ها به رشد اکوسیستم طبیعی خاک کمک می‌کنند.

نکته: آماده‌سازی ارگانیک و مؤثر خاک به کنترل علف‌های هرز و رشد گیاهان سالم کمک می‌کند. هوادهی (قراردادن خاک در معرض هوا) بخش مهمی از فرایند آماده‌سازی خاک است.

آماده‌سازی خاک چه فایده‌ای دارد؟

هدف از آماده‌سازی خاک کمک به رشد بهتر گیاهان است. با این کار خاک را هوادهی می‌کنید و اکسیژن کافی به ریشه گیاهان می‌رسانید، از شر علف‌های هرز راحت می‌شوید و با بهبود زهکشی خاک مانع از غرق شدن گیاهان یا پوسیدن ریشه آن‌ها خواهید شد.

در کشاورزی ارگانیک، هدف فقط اضافه کردن مواد مغذی به خاک نیست. هدف شکوفا کردن موجودات زنده خاک است. کرم‌های خاکی اصلی‌تری ساکنان خاک هستند و با کمک آن‌ها مواد ارگانیک به خاک غنی و حاصلخیز تبدیل می‌شود. کرم‌های خاکی به هوادهی خاک نیز کمک می‌کنند.

در کنار کرم‌ها، میکروارگانیسم مفید مانند باکتری، جلبک و قارچ‌ها نیز در خاک زندگی می‌کنند. اگر این میکروارگانیسم‌ها در زمین کشاورزی سالم، روبه‌رشد و در وضعیت متعادل باشند، زمین بی‌حاصل را به خاکی زنده و مغذی تبدیل می‌کنند. مخلوط کردن خاک با حجم مناسبی از کودهای طبیعی به رشد گیاهان کمک می‌کند.

خطرات زیر کشت بردن و آماده‌سازی بیش از حد خاک

آماده‌سازی بیجا ممکن است به خاک آسیب برساند. در برخی زمان‌ها در طول فصل یا سال نباید به خاک دست بزنید. بهترین زمان برای آماده‌سازی خاک جهت کشت جدید فصل بهار است. از طرف دیگر پاییز بهترین زمان برای مالچ‌پاشی است. یعنی می‌توانید لایه‌ای ضخیم از مواد ارگانیک را روی خاک پخش کنید تا در طول ماه‌های سرد از آن محافظت کنید. شخم زدن خاک در پاییز باعث کشته شدن موجودات مفید خاک، به هم خوردن تعادل موجودات زنده آن، فرسایش و رشد علف‌های هرز می‌شود.

علاوه بر این، در بعضی سال‌ها آماده‌سازی خاک با وسائل سنگین مثل دستگاه شخم‌زن برای خاک مفید خواهد بود و در بعضی سالها استفاده از وسائل سبک مانند بیل و شن‌کش اثر بهتری خواهد داشت. برای اینکه کشاورزی پرثمری داشته باشید، باید یاد بگیرید که خاک هر سال چه نیاز‌هایی دارد.

نکته مهم: شخم زدن یا شخم نزدن به بحثی مهم در کشاورزی مدرن تبدیل شده است. برخی مطالعات نشان می‌دهند که اجتناب از شخم زدن خاک و استفاده از سایر روش‌ها برای کنترل علف‌های هرز مزایای بسیاری دارد. به هر حال همه چیز به نیازهای محصول، وضعیت خاک و منابع برای کنترل آفات و حفظ سلامت خاک بستگی دارد.

شناخت خاک

نوع خاک زمان و نحوه آماده‌سازی آن را مشخص می‌کند. شخم‌زنی و آماده‌سازی خاک رس سنگین کار ساده‌ای نیست و در صورت خیس بودن نمی‌توان با وسائل سنگین در آن کار کرد. در بعضی مناطق آب و هوایی بهتر است خاک رسی در پاییز و زمانی که خاک نسبتاً خشک است، آماده‌سازی شود. از آنجایی که رس آب را در خود نگه می‌دارد و ممکن است گیاه با آب بیش از حد نیاز مواجه شود، بهتر است مقداری ماسه رودخانه‌ای را با رس مخلوط کنید تا خاک کمی سبک‌تر شود.

خاک سبک و ماسه‌ای آب را به خوبی رس در خود نگه نمی‌دارد و بهتر است در فصل بهار آماده‌سازی شود تا بتواند با کمک مواد آلی رطوبت خود را حفظ کند. کودهایی که به خاک اضافه می‌کنید، بسته به نوع خاک و نیازهای تغذیه‌ای محصول تغییر می‌کند.

تولید محصولات سالم

آماده‌سازی خاک تنها یکی از مراحل فرایند پرورش گیاهان سالم است. توجه به گیاه در تمام دوره حیات آن، از زمان کاشت دانه تا زمان برداشت محصول مهم است. در طول این دوره برخی کارها و اقدامات مهم را باید همیشه مدنظر داشته باشید:

1. انتخاب محصول و بذر: برای رسیدن به موفقیت و محصول بیشتر گیاهانی را انتخاب کنید که با آب و هوای منطقه سازگار هستند. همچنین از باکیفیت‌ترین بذرها استفاده کنید.
2. کاشت: در هنگام کاشت، چه از بذر استفاده کنید یا نشاء، گیاهان را در فاصله مناسب بکارید تا ریشه‌ها فضای کافی برای رشد داشته باشند و هر گیاه بتواند از نور و غذای کافی بهره‌مند شود.
3. مدیریت آب: نیاز گیاهان را بشناسید. برای مثال اغلب حبوبات می‌توانند در شرایط خشک دوام بیاورند. پس اگر در مناطق کم‌باران کشاورزی می‌کنید، حبوبات انتخاب خوبی برای کشت است. گیاهانی مانند گوجه فرنگی نیز که ریشه‌های عمیق دارند، می‌توانند با آب کم کشاورزی کنند، زیرا ریشه‌های عمیق آن‌ها آب را از دل زمین به گیاه می‌رساند. اما محصولاتی مانند کاهو، کلم و کرفس آب زیادی مصرف می‌کنند. بنابراین اگر در مناطق خشک کشاورزی می‌کنید، بهتر است از کاشت چنین گیاهانی خودداری کنید.
4. سلامت گیاه: برای داشتن گیاهان سالم، باید چند کار را انجام دهید. با آزمایش خاک مواد مغذی و کمبود‌های آن را بشناسید. برای ایجاد محیطی مناسب در خاک، از کودهایی استفاده کنید که نسبت مواد مغذی مورد نیاز خاک در آن بالا است. همچنین باید محصول را از تهدیدات خارجی حفظ کنید. بیماری‌های قارچی، حیوانات و حشراتی که دوست دارند از گیاه تغذیه کنند و علف‌های هرز که برای رسیدن به رطوبت، نور و مواد مغذی با محصولات رقابت می‌کنند، بخشی از این تهدیدات هستند.
5. برداشت محصول: مهمترین نکته در برداشت محصول این است که بدانیم محصول کی می‌رسد تا با رسیدن محصول بلافاصله برداشت را آغاز کنیم. درباره محصول کاشته شده مطالعه کنید تا از زمان برداشت مطلع شوید. روزانه به باغ سر بزنید و محصولات رسیده را بچینید.
6. پس از برداشت: پس از برداشت خاک را دوباره آزمایش کنید. با این کار متوجه خواهید شد که گیاهان احتمالاً با چه کمبودهایی مواجه بوده‌اند و برای فصل زراعی آینده چه اقدامات تکمیلی باید انجام دهید.

آماده‌سازی زمین تنها بخشی از فرایند زراعت است. با شناخت نیازهای سالانه خاک و گیاه به محصولی پربار دست خواهید یافت.

زیرکشت بردن در یک نگاه

1. آماده‌سازی خاک به معنای شخم زدن یا نرم‌کردن خاک و آماده‌ شدن آن برای کشت است.
2. آماده‌سازی راهی مهم برای حفظ سلامت خاک، جلوگیری از رشد علف‌های هرز و رشد هر چه بیشتر محصول است.
3. مراقب باشید! آماده‌سازی بیجا فرسایش خاک، رشد علف‌های هرز و سایر مشکلات را به دنبال خواهد داشت.
4. کشاورزی ارگانیک و مدیریت همه‌جانبه آفات زمانی مؤثر خواهد بود که کشاورز نسبت به زمان و نحوه آماده‌سازی انواع مختلف خاک برای انواع مختلف محصول دانش کافی داشته باشد.