مالچ یا خاک‌پوش چیست؟ انواع و کاربردها در کشاورزی

مالچ یا خاک‌پوش به هر ماده‌ای که به عنوان پوشش روی سطح خاک پخش یا پاشیده می‌شود گفته می‌شود. مالچ برای حفظ رطوبت در خاک، از بین بردن علف‌های هرز، خنک نگه داشتن خاک و جلوگیری از سرمازدگی در زمستان استفاده و باعث می‌شود نمای ظاهری باغ، جلوه زیباتری پیدا کند. مالچ‌های طبیعی همچنین به بهبود ساختار خاک، و زهکشی کمک می‌کند و ظرفیت حفظ مواد مغذی خاک را به هنگام متلاشی شدن بالا می‌برد.

انواع مالچ طبیعی

• پوست درخت خرد و تکه تکه شده
• برگ درختان سوزنی‌شکل
• علف‌هایی که هرس می‌شوند
• روزنامه باطله
• لاشه برگ‌ها
• کاه و کلش

مالچ طبیعی تجزیه شده و باید جایگزین شود، اما در این فرآیند ساختار خاک و محتوای طبیعی آن نیز بهبود می‌یابد. هر چقدر مالچ خشک‌تر و چوبی‌تر باشد، آهسته‌تر تجزیه می‌شود و مواد مغذی کمتری به خاک می‌رساند.

باید مواد تشکیل‌دهنده مالچ را به خوبی شناخت زیرا می‌تواند حاوی بذ‌ر‌های علف‌های هرز و یا مواد شیمیایی باشد. آخرین موردی که شما نیاز دارید پهن کردن مالچ است که قصد دارد باعث پیشرفت کار شما شود و کار بیشتری انجام دهد و یا گیاهان شما را با مواد شیمیایی آلوده کند. هر مالچ طبیعی کاربرد خاص خود را دارد.

پوست درخت

بهترین روش برای استفاده کردن از مالچ‌های پوستی به کارگیری آن‌ها در اطراف درختان، درختچه‌ها و در باغ و باغچه‌هایی است که شما نمی‌خواهید شخم‌کاری زیادی انجام دهید، مثل محل عبور و مرور حیاط جلویی و محل کاشت درختان. این مالچ‌های چوبی به خوبی با خاک مخلوط نمی‌شوند و ایجاد زحمت می‌کنند و شما مجبورید آن‌ها را کنار زده تا راهی برای گیاهان جدید ایجاد کنید. با این حال، آن‌ها نسبت به مالچ‌های طبیعی لطیف‌تر، طول عمر بیشتری دارند.

علف‌هایی هرس شده

علف‌های هرس شده شامل انواع مختلفی از علف‌ها می‌باشند و بهترین گزینه برای محل‌های دورتر باغ می‌باشند جایی که می‌توانید از رویش علف‌های هرز جلوگیری کنید. علف‌های بریده شده همانند بسیاری از بقایای گیاهان سبز دارای آب زیادی هستند، خیلی سریع تجزیه می‌شوند و در این فرآیند تبدیل به لجن شده و بوی نامطبوعی ایجاد می‌کنند بنابراین با دقت از آن استفاده کنید. علف‌های بریده شده همچون یک تشک عمل کرده و از عبور دادن آب جلوگیری می‌کند.

کار ایده‌آلی که شما می‌توانید انجام دهید این است که از ماشین چمن‌زنی استفاده کنید و علف‌های هرس شده را روی چمن رها کنید تا از این طریق خاک تقویت شود. اگر خواستید علف‌های چیده شده را درون کیسه بریزید تا زمانی که از علف هرزکش و یا آفت‌کش استفاده نکرده‌اید آن‌ها را بیرون نریزید. محصولات مراقبتی از چمن مصنوعی می‌تواند برای بعضی از گل‌ها مضر باشد و شما مطمئنا نمی‌خواهید که آن‌ها را در باغ سبزیجات استفاده کنید. علف‌های چیده شده‌ای که هنوز درمان نشده‌اند می‌توانند هم در سطل کامپوست شما انبار شوند و یا در مناطق و محیطی باز بعنوان مالچ از آن‌ها استفاده شود.

روزنامه باطله

استفاده از روزنامه به عنوان مالچ روز به روز محبوب‌تر می‌شود. بیشتر روزنامه‌ها به ویژه بخش‌های سیاه و سفید آن به رنگ‌های طبیعی تبدیل شده‌اند. روزنامه خرد شده سالهاست که برای مرطوب نگه داشتن ریشه‌های گیاه هنگام حمل و نقل استفاده می‌شود. ورق‌های لایه‌ای روزنامه همچنین توانایی بسیار خوبی برای حفظ رطوبت دارند و همچون دیگر مالچ‌های طبیعی، علف‌های هرز را از بین برده و دمای خاک را کنترل می‌کند. آن‌ها همچنین برای از بین بردن علف‌های موجود بسیار عالی هستند زیرا از این طریق می‌توان باغ جدیدی را از نو شروع کرد.

برای استفاده از مالچ در یک باغ، یک لایه ۴ تا ۸ برگی روزنامه را اطراف گیاه قرار دهید. آن‌ها را مرطوب کنید تا در جای خود قرار بگیرند. در روزهایی که وزش باد وجود دارد مرطوب کردن برگه‌ها قبل از اینکه آن‌ها را روی زمین بگذارید آسان‌تر است. روزنامه را با ۲ تا ۸ سانتی‌متر لایه دیگر مالچ‌های طبیعی بپوشانید و محافظت از علف‌های هرز باید در مدت زمان فصل رویش ادامه پیدا کند.

برگ‌های خشک شده

برگ‌های خشک شده مالچ طبیعی و محبوب هستند. آن‌ها می‌توانند در هر جایی به عنوان مالچ استفاده شوند و می‌توان آن‌ها را به صورت رایگان به دست آورد. شما همچنین کرم‌های خاکی بیشتری را به خاک باغ خود جذب خواهید کرد. بعضی از باغبان‌ها دوست ندارند ظاهر باغشان پر از برگ باشد و احتمالا برای مکان رسمی مناسب نیستند. اگر قبل از اینکه گیاهان گسترش پیدا کنند شما لایه‌ایی از آن را در فصل بهار پخش کنید مالچ برگ‌ها در مدت کوتاهی با ظاهر اطرافشان ترکیب می‌شوند. لاشه برگ‌ها برای باغ‌های جنگلی مناسب هستند و اگر شما لایه‌ایی از آن را در فصل پاییز بر روی باغ سبزیجات خود پخش کنید در فصل زمستان تجزیه خواهند شد.

برگ‌های سالم می‌توانند با یکدیگر ترکیب شده و لایه‌ایی را بوجود آورند و اجازه ندهند تا در روز‌های بارانی آب به خوبی جذب شود. اگر چنین موردی اتفاق افتاد، شما همیشه می‌توانید با شن‌کش آن‌ها را جابجا کرده و اجازه ندهید تا با یکدیگر ترکیب شوند.

کاه و کلش و علف خشک یونجه

کاه و کلش و علف خشک یونجه، مالچ‌های محبوبی برای باغ سبزیجات هستند. آن‌ها از پاشیده شدن خاک و بیماری‌‌های بوجود آمده از خاک برروی برگ‌های پایینی گیاه محافظت کرده و از گل‌آلوده شدن زیادی مسیر جلوگیری می‌کنند. کاه و کلش بسیار آهسته تجزیه می‌شود و در تمامی فصل رشد باقی خواهد ماند. آن‌ها همچنین باعث بوجودآمدن مکانی مناسب برای عنکبوت‌ها و دیگر حشرات مفید خواهند شد که با جابجایی این حشرات جمعیت آفات نیز توسط آن‌ها کنترل می‌شود. و در آخر نیز، زمان فرا رسیدن کاشت محصول جدید و یا کاشت سبزیجات در باغ، شن‌کشی و کار روی خاک آسان خواهد شد.

مالچ‌های مصنوعی و غیرطبیعی

• نایلون سیاه
• پارچه پلاستیکی
• سنگ/ شن

مالچ‌های مصنوعی و غیرطبیعی رطوبت خاک را در خود نگه می‌دارند و از رشد علف‌های هرز جلوگیری می‌کنند. آن‌ها هیچ مواد مغذی را به خاک اضافه نمی‌کنند، به سرعت تجزیه نمی‌شوند و همچون مالچ‌های طبیعی نیاز به جابجایی دارند، با این وجود تجزیه پلاستیک برای خاک و محیط زیست مضر می‌باشد، به همین ترتیب نیز پارچه‌های چشم‌انداز اگرچه باعث از بین رفتن علف‌های هرز می‌شوند اما سال‌های زیادی نیاز دارد تا تجزیه شوند.

موارد استفاده مالچ‌های مصنوعی

اگر فقط عملکرد نایلون یا پارچه پلاستیکی برای شما مهم است و ظاهر آن اهمیت ندارد شما می‌توانید همیشه لایه‌ نازکی از مالچ پوست درخت را روی پلاستیک یا پارچه قراردهید تا استتار شود. زمانی که پوست درخت تجزیه می‌شود علف‌های هرز برروی پلاستیک یا پارچه رشد خواهند کرد و باید مجددا پوست درخت را جایگزین کرد. اگر در حال ساخت یک باغچه برجسته هستید توجه داشته باشید که آن‌ها را به اندازه عرض پلاستیک یا پارچه خود بسازید تا بتوانید باغچه را بدون درز و شکاف بپوشانید. با این حال، اگر شما باغبانی هستید که به روش ارگانیگ یا طبیعی کار می‌کنید ممکن است بخواهید از به کار بردن پلاستیک در باغچه سبزیجات خودداری کنید و این دلیل خوبی است زیرا با شکسته شدن و از بین رفتن آن خاک آلوده می‌شود.

پارچه پلاستیکی و نایلون

پارچه پلاستیکی و نایلون برای اطراف درخت‌ها، درختچه‌ها، و اطراف محل کاشت درختان گزینه‌های خوبی هستند. این گیاهان به لقاح مکرر نیاز ندارند و در بیشتر موارد شما به طور منظم در این باغچه‌ها کار نخواهید کرد در نتیجه شما نباید در طول تابستان نگران وجین کردن آن‌ها باشید.

در فصل تابستان نایلون سیاه بسیار داغ می‌شود، در این صورت نه تنها باعث از بین رفتن علف‌های هرز می‌شود بلکه تمام چیزهای خوب خاک را نیز که شامل ریشه گیاهان و میکروب‌ها می‌باشد از بین می‌برد مگر این که دارای رطوبت کافی باشد. بر روی پارچه سوراخ‌هایی ایجاد کنید تا آب کافی از آن عبور کند. اگر گودال‌های آبی بر روی پارچه و پلاستیک ایجاد شد بدانید که زه‌ کشی مناسبی ندارید. پارچه‌های چشم انداز دارای منافذی هستند که ایجاد مشکل نمی‌کنند مگر اینکه مسیر آن مسدود شده باشد.

سنگ و شن

در مناطقی که نیاز به زه کشی خوب دارد و یا باغچه‌هایی که دارای گیاهانی هستند که این گیاهان نیاز به کمی گرما دارند مانند باغ‌‌های گیاهان دارویی مدیترانه‌ای و باغ‌های بارانی، سنگ و شن به عنوان مالچ، کارآیی خوبی دارد. اگر خواستید سنگ و شن را به عنوان مالچ استفاده کنید قبل از آن به خوبی فکر کنید زیرا حذف و یا تغییر دادن آن مشکل است.

بر اساس عملکرد و زیبایی مالچ‌ها، شما آن‌ها را انتخاب می‌کنید. هر ساله گزینه‌های زیادی در انتخاب مالچ‌ها بوجود می‌‌آید بنابراین قبل از انتخاب مالچ و پخش کردن آن گزینه‌های خود را مرور کنید تا بتواند هم شما را راضی کند و هم سال‌ها متمادی به باغ شما کمک کند.