پتاس چیست؟
توسط واحد آموزش (بروزرسانی: )

به کود پتاسیم گاهی «پتاس» هم میگوییم، کلمهای که از یک روش قدیمی تولید میآید که در آن پتاسیم از طریق آبشویی خاکستر چوب به دست میآمد و با تبخیر شیرابه در گلدانهای بزرگ آهنی (دیگ خاکستر) غلیظ میشد. پیداست که این روش دیگر عملی نیست و از نظر زیست محیطی ناپایدار است. در تولید مواد غذایی پتاسیم همراه با برداشت محصول از خاک خارج میشود و برای اطمینان از رشد محصول جدید باید جایگزین شود.
بیش از ۳۵۰ میلیون سال پیش دریای بزرگ دوونین (Devonian Sea) در منطقهی کانادای مرکزی و شمال آمریکا به آرامی خشک شد و نمک و مواد معدنی غلیظی بجا گذاشت. این روند امروزه در مکانهایی مثل دریاچه نمک یوتا و بحرالمیت ادامه دارد.
این نمکهای دریایی باستانی امروزه به شکلهای متفاوت و مفیدی بازیابی و استفاده میشوند و بیشترین استفادهی آن به عنوان کود پتاسیم است. پتاسیم یک غذای گیاه طبیعی است، چون کودهایی مثل کلراید پتاسیم و سولفات پتاسیم به وفور در طبیعت وجود دارند. خوشبختانه ذخایر عظیمی از پتاس در زمین وجود دارد که میتواند نیاز ما به این مادهی مغذی را برای قرنهای آینده برآورده کند. پیداست که این کود یک ماده شیمیایی مصنوعی یا تولید شده نیست، چون مستقیم از زمین استخراج میشود و به راحتی از طریق فرآیندهای زمینشناسی بسیار طولانی بازیافت میشود.
پتاسیم یک مادهی معدنی مهم و ضروری برای سلامت انسان است. از آنجا که پتاسیم در بدن ذخیره نمیشود، لازم است که این مادهی مغذی به طور مداوم با غذاهای غنی از پتاسیم جایگزین شود. رژیمهای حاوی پتاسیم زیاد و سدیم کم به جلوگیری از فشار خون بالا کمک میکنند.
پتاسیم برای سلامت گیاه ضروری است و باید منبع کافی از آن در خاک وجود داشته باشد تا گیاه بتواند به خوبی رشد کند. وقتی میزان پتاسیم محدود باشد، گیاهها عملکرد ضعیفتری دارند، کیفیت پایینی دارند، در مصرف آب بهرهی پایینی دارند و بیشتر در معرض آفت وآسیبهای ناشی از بیماری قرار میگیرند.
در بسیاری از نقاط دنیا خاکهای کشاورزی به مرور دچار فقر پتاس میشوند. بعضی از خاکها در زمانهای گذشته وقتی برای اولین بار زیر کشت میرفتند، غنی از پتاس بودند. با این حال، بعد از سالها کشت متراکم و از دست دادن مواد مغذی موقع برداشت، امروزه بسیاری از مزارع برای حفظ بهرهوری خود باید به طور منظم با پتاس تغذیه شوند.
در محصولات پربازده حجم زیادی از پتاسیم موقع برداشت از زمین حذف میشود. مثلا برداشت ۲۲ تن یونجه در هر جریب (A) باعث حذف بیش از ۵۱۰ کیلوگرم K2O میشود. همچنین ۵۷ تن محصول سیب زمینی در هکتار باعث حذف ۵۶۰ کیلوگرم K2O میشود، و برداشت ۱۰۰ تن گوجه فرنگی در هر هکتار بیش از ۵۱۰ کیلوگرم K2O را از خاک حذف میکند. اما این حجم زیاد مواد مغذی حذف شده از خاک معمولا با مقدار کوددهی برابر نیست. عجیب نیست که کمبود K در مزارع کشاورزی در حال تبدیل شدن به موضوع رایجی است.
منابع بسیار خوبی از پتاسیم برای حفظ یک اکوسیستم کارآمد و سالم و تامین منابع مواد مغذی خاک وجود دارد. از کدام یک باید استفاده کنید؟ بعضی از محبوبترین آنها دراینجا آمده است:
- کلراید پتاسیم (موریات پتاسیم) (KCl; 0-0-60)
- سولفات پتاسیم (سولفات پتاس) (K2SO4; 0-0-50-18S)
- سولفات پتاسیم-منیزیم (K2SO4-2MgSO4; 0-0-22-22S-11Mg)
- تیوسولفات پتاسیم (K2S2O3; 0-0-25-17S)
- نیترات پتاسیم (KNO3; 13-0-44)
مقدار پتاسیم موجود در تمام این کودها برابر است و این ماده غذایی بدون در نظر گرفتن منبع به سرعت در دسترس گیاه قرار خواهد گرفت. تفاوت اصلی در مواد مغذی همراه است که همراه با پتاسیم در اختیار گیاه قرار میگیرند.
کلراید پتاسیم: اهمیت کلراید بیشتر مواقع نادیده گرفته میشود، اما یک مادهی مغذی ضروری برای رشد گیاه است. تحقیقات اخیر نشان میدهد که بسیاری از محصولات با عملکرد مناسب و کیفیت بالای خود پاسخ مناسبی به کلراید میدهند. اگر مقادیر زیادی از آن در اختیار بذر یا نهال قرار گیرد، مثل هر کود محلول دیگر، میتواند آسیب ناشی از نمک ایجاد کند. کلراید پتاسیم معمولا ارزانترین منبع پتاس است.
سولفات پتاسیم: همهی محصولات برای تهیهی پروتئین و آنزیم به مقدار کافی از سولفور نیاز دارند. گیاههایی که دچار کمبود سولفور میشوند، سبز روشن به نظر میرسند و عملکرد و کیفیت آنها کاهش پیدا میکند. سولفات موجود در کودهای دارای پتاس بلافاصله آمادهی جذب توسط گیاه است.
سولفات منیزیم-پتاسیم: به خاطر نقش حیاتی منیزیم در کلروفیل، کمبود آن در ابتدا به شکل برگهای زرد در قسمت تحتانی گیاه پیدا میشود. نیاز به منیزیم بسیار متفاوت است، به طور کلی حبوبات دارای مقدار بیشتری از این عنصر نسبت به گیاهان علفی هستند.
نیترات پتاسیم: تامین فراوان نیتروژن برای همهی محصولات پربازده ضروری است. برای محصولاتی که منابع نیترات را به آمونیوم ترجیح میدهند، استفاده از این منبع پتاس میتواند گزینه خوبی باشد.
بسیاری از منابع عالی پتاس برای تامین نیازهای تغذیهای محصولات وجود دارد. هنگام تصمیمگیری در مورد استفاده از یک منبع، منبعی را انتخاب کنید که نیازهای شما را برآورده کند و همچنین آنیون همراهی را در اختیار گیاه بگذارد تا کمک کند محصولات پربازده شما در بهترین شکل خود باشند.

دیدگاهها
افزودن یک دیدگاه