انواع پتاسیم موجود در خاک

پتاسیم موجود در خاک به چهار دسته‌بندی کلی تقسیم می‌شود:

1. پتاسیم غیر قابل دسترس
2. پتاسیم ثابت یا با دسترسی آهسته
3. پتاسیم قابل مبادله یا به‌آسانی در دسترس
4. پتاسیم محلول خاک

دسته‌بندی فوق بر مبنای میزان دسترسی گیاهان به پتاسیم است و بسته به نوع خاک و شرایط محیطی، مقادیر در دسترس پتاسیم متفاوت است.

پتاسیم غیر قابل دسترس

این نوع پتاسیم در ساختار کریستاله‌ی فلدسپاتها، مواد معدنی رسی و میکاها، که بخشی از خاک را تشکیل می‌دهند، یافت می‌شود. گیاهان نمی‌توانند وقتی پتاسیم در چنین اشکال غیر محلولی است آن را جذب کنند. با این حال، به مرور زمان این مواد معدنی در نهایت تجزیه می‌شوند و بخش کوچکی از پتاسیم درون محلول خاک آزاد می‌شود.

پتاسیم ثابت

پتاسیم ثابت پتاسیمی است که در طول فصل رشد، آهسته در اختیار گیاهان قرار می‌گیرد. مواد معدنی رسی توانایی تأمین پتاسیم را دارند. زمانی که خاک خیس و سپس خشک می‌شود، پتاسیم در بین لایه‌های مواد معدنی به دام می‌افتد (مواد معدنی رسی دارای ساختار لایه‌ای هستند). به محض اینکه خاک دوباره خیس شد، مقداری از پتاسیم به‌دام‌افتاده درون محلول خاک آزاد می‌شود. معمولاً در آزمایشهای خاک‌شناسی، این مقدار از پتاسیمی که به آهستگی در دسترس قرار می‌گیرد اندازه‌گیری نمی‌شود.

پتاسیم قابل تبادل

این نوع پتاسیم به‌سادگی در دسترس است و گیاهان به‌راحتی آن را جذب می‌کنند. این مقدار از پتاسیم بر روی سطح ذرات رسی و مواد ارگانیک درون خاک چسبیده‌اند. همچنین با محلول خاک در توازن هستند و زمانی که گیاهان پتاسیم را از محلول خاک جذب می‌کنند، به‌راحتی پتاسیم بیشتری درون خاک منتشر می‌شود. در اغلب آزمایشهای خاک‌شناسی این نوع پتاسیم اندازه‌گیری می‌شود.

پتاسیم محلول خاک

این نوع پتاسیم در محلول خاک حل می‌شود و گیاهان به‌راحتی آن را جذب می‌کنند. این محلول کوچک‌ترین مقدار تجمع پتاسیم را تشکیل می‌دهد. از این رو، نتایج حاصل از آزمایش پتاسیم محلول در خاک را نباید نمود مقدار کل پتاسیم در دسترس گیاهان دانست.

انواع پتاسیم موجود در خاک

 

عوامل مؤثر بر میزان جذب پتاسیم توسط گیاهان

عوامل متعددی وجود دارند که بر توانایی گیاه در جذب پتاسیم از خاک تأثیر می‌گذارند:

• سطح اکسیژن -برای کارکرد درست ریشه، از جمله جذب پتاسیم، وجود اکسیژن ضرورت دارد.
• رطوبت -هر چه خاک رطوبت بیشتری داشته باشد، گیاهان راحت‌تر پتاسیم جذب کنند.
• خاک‌ورزی -تحقیقات ثابت کرده است خاک‌ورزی منظم به جذب بهتر پتاسیم کمک می‌کند.
• دمای خاک -دمای بین ۱۵ الی ۲۶ درجه‌ی سانتیگراد طیف دمایی ایده‌آل خاک برای فعالیت ریشه و غالب فرآیندهای فیزیولوژیکی درون گیاهان محسوب می‌شود. دما هر چه پایین‌تر باشد، متعاقباً جذب پتاسیم نیز آهسته‌تر انجام می‌شود.