بیماری‌های پوسیدگی غده: انواع مشکلات مرتبط با پوسیدگی غده

یکی از دلایل اصلی از بین‌رفتن محصولات کشاورزی بیماری پوسیدگی غده است، این بیماری به‌ویژه سیب‌زمینی را مورد هدف قرار می‌دهد، اما در هویج و سایر سبزیجات غده‌ای نیز دیده می‌شود. همچنین پوسیدگی غده تهدیدی جدی برای گیاهانی چون سنبل، زنبق ر‌یش‌دار، نگون‌سار (سیکلامن)، گل کوکب و سایر گیاهان غده‌ای است. در ادامه انواع متداول پوسیدگی غده و اقدامات موثر قابل انجام در حین مواجهه با این عارضه را خواهید دید.

انواع رایج پوسیدگی غده:

پوسیدگی نرم غده در گیاهان ممکن است عاملی باکتریایی داشته باشد اما اغلب قارچ‌های مختلف این مشکلات را ایجاد می‌کنند. کنترل پوسیدگی غده در گیاهان دشوار است، زیرا ممکن است تجهیزات مورد استفاده در کشاورزی و باغبانی آلوده به عوامل بیماری‌زا باشند و این عوامل در طول زمستان در خاک باقی بمانند. غده‌هایی که در اثر بیماری، استرس، حمله‌ی حشرات یا یخبندان آسیب دیده‌اند، بیشترین حساسیت را به این عوامل دارند.

• زنگار در گیاهان زمانی اتفاق می‌افتد که هاگ‌های مولد این بیماری از شاخ و برگ‌های آلوده‌ در مجاورت گیاهی سالم با آب به درون خاک وارد می‌شوند. مشخصه‌ی این بیماری تغییر رنگ پوست به صورت تکه‌تکه همراه با پوسیدگی قهوه‌ای مایل به قرمز رنگ در زیر پوست است.

• پوسیدگی صورتی رنگ ناشی از قارچی معمول و خاکزاد است که از انتهای ساقه و همچنین از طریق نواحی زخمی وارد غده‌ها می‌شود. پوست غده‌های مبتلا به این نوع از پوسیدگی، به صورت تکه‌تکه دچار تغییر رنگ می‌شوند. بافت گوشتی غده در صورت قرارگرفتن در معرض هوا صورتی رنگ می‌شود. این نوع پوسیدگی بویی خاص و مشابه بوی سرکه‌ به هوا منتشر می‌کند.

• بیماری ساق‌سیاه از طریق ساقه‌های پوسیده و دستک‌های غدد وارد و غدد را آلوده می‌کنند. آلودگی با این قارچ با ضایعات سیاه‌رنگ در پایه‌ی ساقه شروع می‌شود. در اثر این عفونت، رشد گیاهان و ساقه‌ها متوقف می‌شود و غدد نرم و پر از آب می‌شوند.

• عامل پوسیدگی خشک قارچی است که از خاک به گیاه منتقل می‌شود و با لکه‌های قهوه‌ای روی پوست و اغلب با رشد قارچی مایل به صورتی، سفید یا آبی در داخل غده مشخص می‌شود. پوسیدگی خشک از طریق زخم و بریدگی وارد غده می‌شود.

• قانقاریا قارچی خاکزاد است و از طریق خاک منتقل می‌شود. ضایعات این قارچ به شکل انگشت شست روی پوست و در داخل غده خود را نشان می‌دهند. ممکن است غده‌ها از داخل هم به ضایعات قارچی ناشی از قارچ سیاه و قارچ‌های دکمه‌ای مبتلا باشند.

کنترل بیماری‌های پوسیدگی در غده:

ابتدا غده‌هایی با شرایط و وضعیت خوب را بررسی کنید. قبل از کاشت، غده‌ها را به دقت بررسی کنید. غده‌هایی که بافتی نرم و لطیف دارند و تغییر رنگ داده‌اند یا پوسیده‌اند را دور بریزید. همیشه تجهیزات تمیز و وسایلی که در انبار نگهداری کرده‌اید را برای کشاورزی و باغبانی استفاده کنید. همه‌ی ابزارهای برش را ضدعفونی کنید. برای ایجاد برشی تمیز و یکنواخت از تیغه‌های تیز استفاده کنید تا زخم‌های حاصل زود بهبود یابند.

هرگز غده‌ها را نزدیک یکدیگر نکارید و از تجمع آن‌ها در ناحیه‌ای کوچک خودداری کنید. از کوددهی بیش‌ازحد به گیاهان غده‌ای بپرهیزید، زیرا کود زیاد آن‌ها را ضعیف و مستعد پوسیدگی می‌کند. به‌خصوص در استفاده از کودهایی با نیتروژن بالا مراقب باشید. از آبیاری بیش‌ازحد خودداری کنید، زیرا پوسیدگی برای انتشار نیاز به رطوبت دارد. غده‌ها را در مکانی خشک، خنک و دارای تهویه‌ی مناسب نگهداری کنید.

اگر زهکشی خاک ضعیف است، غده‌ها را در بسترهای ناهمسطح بکارید. برای جلوگیری از گسترش عامل بیماری‌زا، گیاهان آلوده و غده‌های پوسیده را از سایرین جدا کنید و دور بریزید. هرگز مواد گیاهی آلوده را در سطل کمپوست قرار ندهید. تناوب کشت را رعایت کنید. هرگز گیاهان حساس را در خاک آلوده نکارید. جمعیت راب‌ها و سایر آفات را کنترل کنید، چرا که مناطق آسیب‌دیده توسط آفات اغلب محل ورود عوامل مولد پوسیدگی به داخل غده خواهند بود. زمانی‌که خاک خیس است، از برداشت سبزیجات غده‌ای خودداری کنید.

قارچ‌کش‌ها ممکن است به کنترل برخی از انواع پوسیدگی‌ها کمک کنند، اگرچه تاثیر آن‌ها معمولاً محدود است. برای استفاده از قارچ‌کش‌ها برچسب محصول را به دقت بخوانید. اطلاعات روی بسته‌بندی محصول نشان می‌دهد که این محصول برای چه نوع عفونت قارچی موثر است و برای چه نوع گیاهی باید از آن استفاده کرد.