نحوه شناسایی، درمان و جلوگیری از گال سیاه

گال سیاه علاوه بر ظاهر ناخوشایندش، تولید میوه را به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهد؛ اما خوشبختانه در طی چندین سال بیماری به‌آرامی پیشرفت می‌کند و درصورتی‌که زود متوجه آن شوید، با نظارت و هرس می‌توان آن را کنترل کرد.

گال سیاه چیست؟

گال سیاه یک بیماری قارچی است که توسط قارچ آپیوسپورینا موربوسا (Apiosporina morbosa)، ایجاد می‌شود (قبلاً به آن دیبوتریون موربوسام Dibotryon morbosum گفته می‌شد). این بیماری عمدتاً روی درختان آلو و گیلاس تأثیر می‌گذارد.

گونه‌های متأثر از این بیماری

این بیماری در حدود ۲۴ گونه درختان آلو گزارش‌شده است. گونه‌های زیر و ارقام آن‌ها می‌توانند دچار گال سیاه شوند: آلو، گیلاس شیرین و محلب.

چرخه بیماری گال سیاه

در طی هوای بارانی بین ماه‌های آوریل و ژوئن، یک درخت آلوده به قارچ، هاگ‌هایی را بیرون می‌ریزد که قارچ را به بافت جدید و حساس روی همان درخت یا درختان دیگر منتقل می‌کند.

دمای بهار بین ۱۵ تا ۲۷ درجه سانتی‌گراد برای شیوع بیماری ایدئال است. هاگ‌های آلوده توسط باد یا پاشیدن باران منتقل می‌شوند.

در نواحی آلوده، درخت به‌طور طبیعی رشد نمی‌کند بلکه در عوض، بافتی تومور مانند ایجاد می‌کند. در طول سال اول، این سیاه گره‌های متورم یا کوچک به‌سختی قابل‌مشاهده‌اند.

سپس قارچ، زمستان را روی درخت سپری می‌کند. در طول بهار و تابستان سال دوم، بافت آلوده به‌سرعت رشد می‌کند و در اطراف ساقه یا شاخه، گال سیاه ایجاد می‌کند. در اوایل فصل، رنگ سیاه گره‌ها قهوه‌ای مایل به سبز است و ظاهری شبیه چوب‌پنبه دارند، سپس به‌تدریج تیره می‌شوند.

در دومین زمستان، قارچ دوباره هاگ‌های آلوده ایجاد می‌کند که به بافت سالم جدید حمله می‌کند. سیاه گره‌ها و پوست ترک می‌خورند و باعث آزاد شدن هاگ می‌شوند.

اگر بیماری درمان نشود و شاخه‌های آلوده روی درخت باقی بمانند، در سال‌های بعد، سیاه گره‌ها به رشد خود ادامه داده و هاگ‌های آلوده‌ی بیشتری تولید می‌کنند. تولید هاگ‌های آلوده جدید تا زمانی که بافت زنده است ادامه خواهد داشت.

علائم و نشانه‌های گال سیاه

در طول سال اول پس از آلوده شدن درخت، گال سیاه مشخص نیست زیرا برآمدگی‌های کوچک که رنگ قهوه‌ای روشن دارند برجسته نیستند و قسمت‌های آلوده اغلب توسط شاخ و برگ‌های متراکم پوشانده می‌شوند. در بهار بعدی، وقتی سیاه گره‌ها به‌سرعت رشد می‌کنند و تیره می‌شوند تا به رنگ سیاه زغالی معمول دربیایند، بیماری به‌راحتی تشخیص داده می‌شود.

طول گال سیاه بین ۱٫۵ تا ۳۰ سانتی‌متر و محیط آن تا ۵ سانتی‌متر است. نوک شاخه‌های آلوده غالباً نامتقارن است و ممکن است مایع چسبناکی از شکاف گره‌ها و پوست به بیرون تراوش کند.

شاخه‌های آلوده ممکن است پژمرده شوند، در بهار برگ ندهند یا از بین بروند. یک درخت به‌شدت آلوده، سیاه گره‌های بی‌شماری دارد.

درمان و کنترل گال سیاه

اگر در حال پرورش هر یک از گونه‌های جنس آلو هستید که میزبان احتمالی قارچ گال سیاه است، نظارت بر درختانتان بسیار مهم است. بازرسی از درختان در خواب زمستانی بهترین زمانی است که می‌توانید به بهترین وجه آنچه را اتفاق می‌افتد ببینید. هرس، اولین خط دفاعی شما در برابر گال سیاه است و این کار باید در زمستان قبل از ادامه چرخه بیماری انجام شود.

در صورت مشاهده هرگونه گال سیاه، شاخه‌های آلوده را حداقل ۱۵ سانتی‌متر، در صورت امکان تا فاصله ۳۰ سانتی‌متر دورتر از گال سیاه، ببرید. هرس سخاوتمندانه قسمت‌های آلوده، این اطمینان را به شما می‌دهد که قسمت رویشی قارچ (میسلیوم Mycelium) را که هنوز ازنظر بصری آلوده به نظر نمی‌رسد اما اگر روی درخت بماند به رشد خود ادامه می‌دهد، حذف کنید.

حتی بعدازاینکه سیاه گره‌ها از روی درخت برداشته شدند، می‌توانند هاگ‌های آلوده تولید کنند، بنابراین حتماً با ریختن ساقه‌ها و شاخه‌های آلوده در سطل زباله یا سوزاندنشان، آن‌ها را از بین ببرید.

همچنین ابزارهای هرس خود را با مالیدن الکل ۷۰٪ تمیز کنید تا از آلودگی مجدد جلوگیری شود. اگر شاخه‌ای دارای سیاه گره‌های بزرگ و متعدد است، همان مقدار یا کل شاخه را بردارید تا به بافت سالم برسید. درختی که به‌شدت آلوده‌شده، بهتر است کاملاً قطع شود.

پس از هرس، در ماه‌ها و سال‌های بعدی به نظارت بر درخت ادامه دهید تا قسمت‌های تازه آلوده‌شده را زود تشخیص دهید. همچنین بهتر است بررسی کنید که آیا درختان آلوی وحشی میزبان در نزدیکی آن محل، مانند زمین‌های جنگلی، آلوده به گال سیاه هستند یا نه.

جلوگیری از گال سیاه

اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که گونه‌های وحشی آلو اغلب به گال سیاه آلوده می‌شوند، کاشت گونه‌هایی که مستعد ابتلا به این بیماری هستند توصیه نمی‌شود.

قبل از کاشت درخت، محیط را ازنظر بیماری هم در محوطه موجود و هم در مناطق خالی و زمین‌های جنگلی اطراف بررسی کنید.

روش دیگر جلوگیری از گال سیاه انتخاب ارقام سازگار یا مقاوم نسبت به گال سیاه است. هنگام خرید یک درخت جدید، آن را از نظر علائم بیماری بررسی کنید.

اگر نظارت و کنترل گال سیاه از طریق نظارت و هرس ناموفق بود، یا برای مراقبت از درختان جوانی که احتمالاً آلوده هستند، استفاده از اسپری‌های قارچ‌کش (کپتان، کلروتالونیل، تیوفانات-متیل، گوگرد آهک) ممکن است کاربردی باشد.

این قارچ‌کش‌ها باید در اوایل بهار قبل از شکفتن غنچه و در فواصل معین تا زمان بلوغ نوشاخه‌ها استفاده شوند. مطمئن شوید که برچسب روی محصول، استفاده از قارچ‌کش را برای نوع خاص آلو شما مشخص می‌کند و اینکه این محصول برای استفاده بر روی ارقام خوراکی آلو ثبت‌شده است.