روش مبارزه با پوسیدگی قهوه‌ای (بیماری میوه‌های هسته‌دار)

پوسیدگی قهوه‌ای که گاهی بیماری میوه‌های هسته‌دار نیز نامیده می‌شود عفونتی قارچی است که ازطریق عامل بیماری‌زایی به‌نام مونیلینیا فراکتیکولا ایجاد می‌شود. پوسیدگی قهوه‌ای می‌تواند میوه‌هایی همچون زردآلو، گیلاس، شلیل، هلو و آلو را آلوده کند. با نزدیک‌شدن به پایان فصل میوه‌دهی درختان، درختان سیب نسبت به بیماری پوسیدگی قهوه‌ای آسیب‌پذیرتر می‌شوند. به‌ویژه اگر درختان سیب در نزدیکی باغ میوه‌های هسته‌دار باشند؛ یعنی جایی که گیاهان با بیماری پوسیدگی قهوه‌ای درگیر هستند.

روش شناسایی پوسیدگی قهوه‌ای/ بیماری میوه‌های هسته‌دار

معمولاً زمانی متوجه اولین نشانه‌ی پوسیدگی قهوه‌ای می‌شویم که لکه‌ها و نقاط قهوه‌ای کوچک روی میوه‌های آلوده ظاهر می‌شود. با افزایش رطوبت هوا قارچی روی پوست میوه‌ها ظاهر می‌شود که ممکن است قهوه‌ای یا قهوه‌ای مایل به زرد باشد و شبیه خاکستر است. با رسیده‌ترشدن میوه‌ها لکه‌های قهوه‌ای روی پوست میوه‌ها بیشتر می‌شود و موجب خرابی و پوسیده‌شدن میوه می‌شود. درنهایت میوه‌های خراب‌شده پژمرده و کاملاً خشک، شبیه مومیایی، می‌شوند. این میوه‌های مومیایی‎شده که به شاخه‌های درختان چسبیده‌اند یا روی سطح خاک باغ می‌افتند محلی مناسب برای رشد قارچ مونیلینیا فراکتیکولا در طول زمستان هستند. وقتی شرایط محیطی برای رشد قارچ مساعد باشد میوه‌ی سالم با سرعت حیرت‌انگیزی پوسیده می‌شود. در شرایط محیطی مرطوب پیشروی این فرایند، یعنی از عفونی‌شدن تا تخریب کامل میوه فقط دو روز طول می‌کشد.

شکوفه‌های درخت نیز مستعد آلوده شدن هستند و عفونت در شکوفه‌ها می‌تواند ازطریق شاخه‌های کوچک منتشر شود. انتشار قارچ در ابتدا موجب فاسدشدن میوه و درنهایت حلقه‌ای شدن درخت می‌شود. تا زمانی‌که هوا مرطوب باشد عفونت موجود در میوه‌ها می‌تواند به شاخه‌های درخت منتقل شود و موجب بروز شانکر شود. درنهایت شانکر منجر به حلقه‌ای‌ شدن شاخه‌ها می‌شود. شاخه‌های حلقه‌ای‌ شده شانسی برای زنده‌ماندن ندارند و از بین می‌روند. شانکرها محل مناسب دیگری برای سکونت قارچ مونیلینیا فراکتیکولا هستند تا فصل زمستان را در آنجا سپری کند. ممکن است درختان آلوده به قارچ ماده‌ای چسبناک ترشح کنند.

پیش‌گیری از ابتلا به پوسیدگی قهوه‌ای و روش درمان آن

• هرنوع عامل بیماری‌زا می‌تواند به‌راحتی ازطریق زخم‌های روی پوست میوه‌های آسیب‌پذیر در میوه نفوذ کند و موجب بروز آلودگی و عفونت شود. بنابراین، به هر روشی که می‌توانید زخمی‌شدن میوه‌های باغ را کاهش دهید. این کار می‌تواند از ابتلای درختان و میوه‌ها به پوسیدگی قهوه‌ای جلوگیری کند یا حداقل شدت بیماری را کاهش دهد.
• نسبت به وجود پوسیدگی قهوه‌ای در باغ خود بی‌توجه نباشید. زیرا بی‌توجهی شما باغ را به مکانی امن برای قرارگاه زمستانی قارچ‌ها تبدیل می‌کند. درمورد نظافت و پاکیزگی نهایت دقت را به‌کار بگیرید و بعد از پایان برداشت محصول زمین را از وجود تمام شاخه‌ها و میوه‌های پوسیده و فاسد و همچنین خار و خاشاک‌های درختان بیمار پاک‌سازی کنید. اگر قارچ مونیلینیا زمستان را در خاک، شاخه‌ها یا میوه‌های خشکیده‌ی روی درخت سپری کند به‌راحتی در میوه‌های در حال فساد یا خس و خاشاک گیاهان جایگزین می‌شود. درنتیجه هاگ‌های قارچ نزدیک به زمان گل‌دهی درختان باز می‌شوند و درختان را آلوده می‌کنند.
• درختان مستعد آلودگی را به‌طور مرتب هرس کنید. هم‌زمان برای بررسی علائم پوسیدگی قهوه‌ای مانند شانکر یا حلقه‌ای‎شدن، درختان را بررسی و معاینه کنید. هر شاخه‌ای با این علائم باید همراه با شاخه‌های مرده از درخت جدا شود. زیرا شاخه‌ها می‌توانند در طول زمستان ناقل قارچ باشند و قارچ‌ها در بهار دوباره ظاهر شوند.
• برای هرس‌کردن در طول تابستان باید برنامه‌ی زمان‌بندی مشخص داشته باشید و درختان باید یک‌بار در طول تابستان هرس شوند. این کار موجب بهبود جریان هوا در اطراف میوه‌ها می‌شود. درنتیجه بعد از بارش باران یا شبنم، میوه‌ها یا شاخه‌ها به‌سرعت خشک می‌شوند و خطر ابتلا به پوسیدگی قهوه‌ای کاهش می‌یابد. اگر برای درختان خود قارچ‌کش یا افشانه‌های مخصوص درمان قارچ استفاده کنید با هرس کردن تابستانی مطمئن خواهید شد که قارچ‌کش‌ها یا افشانه‌ها به قسمت‌های درونی شاخه‌ها اثر می‌کنند و قارچ‌ها از بین می‌روند.
• هنگام هرس کردن از قیچی باغبانی تمیز و استریل استفاده کنید. قبل از شروع کار قیچی را استریل کنید. هنگامی که کار با درختان و گیاهان آلوده پایان یافت و می‌خواهید به گیاهان سالم رسیدگی کنید و همچنین بعد از پایان کار در باغ و قبل از کنار گذاشتن ابزار باغبانی آن‌ها را تمیز کنید. باید ابزار خود را با پنبه‌ی آغشته به الکل کاملاً استریل کنید.
• وقتی بقایا و خار و خاشاک درختان آلوده را از باغ جمع کردید آن‌ها را به‌طور کامل از بین ببرید. باید بقایای گیاهان آلوده را بسوزانید یا دفن کنید یا حداقل در مخزن دردار مخصوص زباله بریزید و آن‌ها را از باغ خارج کنید. هرگز از ترکه‌ها، شاخه‌ها و سایر قسمت‌های گیاهان و درختان آلوده برای تهیه‌ی کمپوست استفاده نکنید. حتی روی توده‌ی کمپوست‌هایی که داغ می‌شوند نیز نباید گیاه آلوده به این نوع قارچ ریخته شود. حتی با استفاده از دماسنج هم نمی‌توانید مطمئن شوید که آیا کمپوست به آن میزان از درجه حرارت رسیده که عامل بیماری‌زا از بین برود یا خیر. زیرا دما در قسمت‌های مختلف توده‌ی کمپوست متفاوت است و درجه حرارت در توده‌ی کمپوست همیشه در نوسان است. کمپوست کردن گیاهان و درختان آلوده خطر ورود مجدد بیماری را به باغ تداوم می‌بخشد.
• اگر در حوالی باغ شما درختان وحشی دارای میوه‌های هسته‌دار وجود دارد احتمالاً مجبور خواهید شد آن درختان را از بین ببرید. این درختان وحشی می‌توانند به‌عنوان میزبان عامل بیماری پوسیدگی قهوه‌ای عمل کنند، ناقل بیماری باشند و بارها و بارها موجب انتقال عامل بیماری‌زا به باغ شما شوند. اگر درختان باغ خود را با موفقیت درمان کرده‌اید ولی، بیماری مجدداً عود می‌کند بهتر است چند قدم آن‌طرف‌تر از باغ خود به درختان وحشی دارای میوه‌های هسته‌دار نگاهی بیندازید تا اطمینان یابید که انبوه درختان متروکه در آن حوالی پناهگاه این بیماری نباشند. لآ

برخی باغ‌داران برای کاهش پوسیدگی قهوه‌ای درختان دارای میوه‌های هسته‌دار از افشانه‌های قارچ‌کش استفاده می‌کنند. استفاده از این نوع قارچ‌کش‌ها باید به ترتیب زمانی زیر انجام شود:

1. هنگام گل‌دهی درختان
2. 18 روز قبل از برداشت محصول
3. 9 روز قبل از برداشت محصول
4. 1 روز قبل از برداشت محصول

ولی، اگر از روش‌های کنترل محیطی و کِشتی استفاده می‌کنید ما در این مقاله روش‌های پیشگیری و درمان بیماری را توضیح داده‌ایم. اگر این بیماری در بین درختان شما ظاهر شد باید تا ریشه‌کن شدن بیماری امور درمان و مراقبت را مدیریت کنید. اغلب باغدارانی که از روش‌های پیشگیری و درمانی محیطی و کِشتی استفاده می‌کنند پی می‌برند که برای مبارزه با پوسیدگی قهوه‌ای لازم نیست از قارچ‌کش‌ها استفاده کنند.