جلوگیری از هجوم آفات به گلخانه

فصل بهار شروع مجدد رشد گیاهان است. همه‌ی گیاهان در این فصل دوباره سبز می‌شوند و با رویش مجدد گل‌ها طبیعت سرشار از رنگ‌ها‌ و عطرهای فراوانی می‌شود. زندگی جدیدی که ارمغان بهار است، برای باغبانان هم به‌نوعی از سرگرفتن زندگی و کار محسوب می‌شود. تنها گیاهان و گل‌ها نیستند که در این زمان از سال دوباره زندگی را از سر می‌گیرند. بلکه همانطور که گیاهان زندگی جدیدی را در فصل بهار از سر می‌گیرند، رشدونمو حشرات آفت نیز در این زمان مجدداً از سر گرفته می‌شود. با افزایش دما و نزدیک شدن به ماه‌های تابستان، تعداد بیشتری از حشرات از خواب زمستانی بیدار می‌شوند و چرخه‌ی زندگی جدید خود را از سر می‌گیرند. به همین دلیل است که باید باغبانان گلخانه‌ها در فصول بهار و اوایل تابستان نسبت به حشرات آفات آگاهی داشته باشند و اقدامات مقابله‌ای لازم را انجام دهند. در بسیاری از موارد، چند اقدام پیشگیرانه‌ی ساده می‌تواند احتمال حملات حشرات مخرب را کاهش دهد.

بهداشت:

بهداشت اولین سَد دفاعی در برابر هجوم حشرات آفات است. تمیز و مرتب نگاه‌داشتن گلخانه و گیاهان می‌تواند در پیشگیری از حملات حشرات آفات و عوامل بیماری‌زا به‌طرز شگفت‌انگیزی موثر باشد. تمیز‌کردن دوره‌ای کف گلخانه و از بین‌بردن گیاهان مرده یا در حال مرگ، احتمال حمله‌ی حشرات آفت را بسیار کاهش می‌دهد. گیاهان حداقل باید به طور هفتگی از نظر وجود حشرات آفت به دقت بررسی شوند.

راه‌اندازی منطقه‌ی قرنطینه در گلخانه ایده‌ی خوبی است. هر زمان که گیاه جدیدی را خریدید یا کسی آن را به شما هدیه داد، این گیاه جدید را به مدت یک یا دو هفته قرنطینه کنید. در این‌صورت اطمینان حاصل خواهید کرد که حشرات آفت در آن وجود ندارد. پس از پایان دوره قرنطینه و اطمینان حاصل‌کردن از سلامتی گیاه، می‌توانید گیاه جدید را در کنار سایر گیاهان گلخانه قرار دهید. ورود گیاهان جدید به گلخانه رایج‌ترین شکل ورود حشرات آفت به گلخانه است. اگر حشرات آفت را بر روی گیاه تازه‌وارد مشاهده کردید، قبل از ورود گیاه بیمار به گلخانه، این گیاه باید به طور کامل درمان شود.

نظارت بر آفات:

همانطور که قبلاً هم گفتیم، بررسی هرگونه نشانه‌ای از حشرات آفت در گیاهان گلخانه‌ای برای پرورش‌دهندگان گل و گیاه در گلخانه‌ها امری مهم و حیاتی است. تله‌های چسبنده‌ی زردرنگ ابزارهایی عالی برای نظارت بر گلخانه از لحاظ وجود آفات هستند. تله‌های چسبنده‌ی زردرنگ شبیه کاغذهای مگس‌کش هستند، زیرا با استفاده از آن‌ها حشرات پرنده در ماده‌ای چسب‌مانند گرفتارمی‌شوند. باغبان با بررسی دقیق این تله‌ها می‌تواند به وجود یا عدم‌وجود آفات و نوع حشرات آفت گلخانه را مشخص کند. تله‌های چسبنده‌ی زردرنگ این امکان را به باغبان می‌دهند تا مشکلات احتمالی را، قبل از اینکه از کنترل خارج شوند، بررسی و کنترل نماید.

شناسایی حشره‌ی آفت:

شناسایی زودهنگام و دقیق یک حشره‌ی آفت بهترین راه برای جلوگیری هجوم حشرات آفت به گلخانه است. باغبان با بررسی و نظارت گیاهان ممکن است برخی از علائم هشداردهنده در رابطه با آلودگی گیاه با آفت را مشاهده کند. این علائم حتی نوع حشره‌ی آفت را نیز مشخص می‌کنند.

کنه‌های عنکبوتی (Spider Mites)

اولین علامت آلودگی گیاه به کنه‌ی عنکبوتی معمولاً ظهور لکه‌های زردرنگ برروی سطح برگ‌ها است. این حشرات با مکیدن موادمغذی از سطح زیرین برگ‌های گیاه موجبات ظهور این لکه‌ها را فراهم می‌آورند. لکه‌هایی که به‌دلیل حمله‌ی کنه‌ی عنکبوتی در سطح برگ‌ها ظاهر می‌شوند، شبیه اسپری‌شدن رنگ زرد روشن به روی برگ‌ها هستند و ظاهری مه‌آلود به برگ‌ها می‌دهند. در بررسی دقیق‌ترِ بخش‌های پایینی برگ‌ها، دسته‌هایی از کنه‌های قرمزرنگ بسیار ریز و تخم‌های آن‌ها را خواهید دید. ممکن است برای دیدن آن‌ها نیاز به یک ذره‌بین خواهید داشت. زمانی‌که هجوم‌ این نوع آفت شدیدتر باشد، تارهایی که توسط این حشره تولیده شده را می‌توان در بین شاخ و برگ گیاهان یا روی نوک آن‌ها مشاهده کرد. این تارها شباهت زیادی به تار عنکبوت دارند و دلیل نامگذاری این حشرات ناخوشایند هم همین دیل است. از بین‌بردن کنه‌های عنکبوتی دشوار است و برای درمان نیاز به کَنه‌کش خواهید داشت.

شپشک آردآلود (Mealybugs)

اولین علامت آلودگی گیاه با شپشک‌های آردآلود معمولاً ظهور توده‌های پنبه‌مانند و کُرکی است که در محل‌های اتصال شاخه‌ها به یکدیگر یافت می‌شوند. این علائم معمولاً در نزدیکی شاخه‌های جوان و حساس قابل مشاهده‌اند. این گلوله‌های پنبه‌ای کوچک در واقع خوشه‌هایی از شپشک‌های آردآلود هستند که به آهستگی حرکت می‌کنند. این حشرات می توانند هر هفت روز یکبار تکثیر و تخم‌گذاری کنند، بنابراین درصورت آلودگی گیاه با این آفت، باید فوراً نسبت به درمان آن اقدام کنید تا آلودگی‌های احتمالی کاهش یابد. از بین‌بردن تخم‌های این حشرات به‌خصوص در خاک، کاری دشوار است. بنابراین اقدام مهمی که می‌توانید انجام دهید این است که هر پنج تا هفت روز یک‌بار، به مدت سه تا چهار هفته، حشرات زنده را با سم‌پاشی از بین ببرید تا همه‌ی حشرات قبل از رسیدن به بلوغ و تخم‌گذاری، از بین بروند.

پشه‌ی سیاه (Fungus Gnats)

اولین علامت ابتلای گیاه به این آفت، مشاهده‌ی حشرات کوچک، پشه مانند و سیاه یا خاکستری رنگ است که بی‌هدف در اطراف گیاهان پرواز می‌کنند. بلافاصله پس از آبیاری یا زمانی که خاک زیر و رو می‌شود، تعداد آن‌ها افزایش می‌یابد. لارو پشه‌ی سیاه گلدان کرم‌های‌ ریز و به رنگ روشن هستند که در لایه‌ی بالایی خاک می‌لولند. گاهی اوقات می‌توان این لاروها را در حال این وَر و آن وَر رفتن در آب راکد پس از آبیاری مشاهده کرد.

تریپس (Thrips)

اولین علامت گرفتاری گیاه با این آفت معمولاً ایجاد رگه‌های براق روی سطح برگ‌ها است. مسیرهای براق مذکور در واقع مناطقی از برگ هستند که لاروهای این آفت از آنجا تغذیه کرده‌اند. همچنین ممکن است باغبان متوجه اشکال سیاه‌رنگ و ریزی روی سطح برگ شود. این آثار سیاه‌رنگ در واقع مدفوع لاروها هستند. با چشم غیرمسلح، لاروهای این آفت شبیه به دانه‌های برنج در حال حرکت هستند. لاروها می‌توانند رنگ‌های مختلفی داشته باشند، اما معمولاً زرد مایل به سبز هستند.

زره‌پوش یا حشره‌ی پولک‌دار (Scale)

اولین علائم درگیری گیاه با این آفت معمولاً خود را به صورت یک پوشش محافظ یا به شکل برجستگی‌هایی روی ساقه و ریشه نشان می‌دهد. جنس ماده‌ی این نوع حشره در زیر این پوشش محافظ تخم‌گذاری می‌کند. در عرض یک تا سه هفته حشرات نابالغ سر از تخم بیرون می‌آورند. پوره‌های (شفیره) تازه از تخم بیرون آمده پوشش محافظ خود را به شکل پوششی سفید بر سطح گیاه باقی می‌گذارند و برای تغذیه در سطح گیاه شروع به این ورَ و آن ورَ رفتن می‌کنند. پوره‌ها قطعات دهانی سوراخ‌کننده‌ای دارند که با واردکردن آن‌ها درگیاه، از آن تغذیه می‌کنند. این اشکال نابالغ به‌تدریج پوشش محافظی به دور بدن خود ایجاد می‌کنند و به اشکال بالغ بی‌حرکت تبدیل می‌شوند. این حشره آفت فاقد مرحله‌ی شفیرگی است و ممکن است چندین نسل از این حشره با هم در یک فصل به‌وجود آیند. از بین‌بردن آلودگی با این نوع آفت کار دشواری است و شما برای این کار نیاز به یک حشره‌کش سیستمیک دارید.

درمان و کنترل:

تشخیص زودهنگام و انجام اقدامات درمانی بهترین روش برای از بین‌بردن حشرات آفات است. درمان را می‌توان با یک حشره‌کش اُرگانیک یا کاملاً طبیعی طراحی‌شده برای آفات خاص شروع کرد. تله‌های چسبنده‌ی زرد رنگ در به‌دام‌انداختن بیشتر حشرات پرنده مانند پشه‌ی سیاه گلدان و مگس سفید موثر هستند. اگر الکل دناتوره‌شده را روی یک سوآب پنبه‌ای یا یک برس کوچک بزنید و از آن برای پاک‌کردن نواحی آلوده به شپشک آردآلود استفاده کنید، نتایج خوبی خواهید گرفت. پیرِتروم (Pyrethrum) ماده‌ای آلی مشتق از گل داوودی، در برابر بسیاری از آفات گلخانه‌ای بسیار موثر عمل می‌کند. ماده‌ی اولیه چندین اسپری تجاری پیرِتروم است. این آفت‌کش‌ها معمولاً در اکثر مراکز فروش وسایل باغبانی موجود هستند. در برخی موارد، استفاده از یک رویکرد اُرگانیک و کاملاً طبیعی نمی‌تواند جمعیت یک حشره‌ی آفت (مثل حشره‌ی زره‌پوش یا کنه) را کنترل کند.

در این‌صورت شاید نیاز به اجرای یک کنترل شیمیایی سیستمیک باشد. آفت‌کش‌های سیستمیک در برابر حشرات آفت مؤثر هستند، چراکه این مواد وارد بافت گیاه می‌شوند و زمانی‌که حشرات در حال تغذیه از بافت گیاه هستند از بین می‌روند. صرف‌نظر از برنامه‌ی درمانی، باغبانان همیشه باید در استفاده از آفت‌کش‌ها احتیاط کنند و قبل از استفاده از آن‌ها حتماً دستورالعمل‌های موجود روی بسته‌بندی آفت‌کش‌ها را مطالعه کنند.