لکه سیاه گل رز: پیشگیری و درمان

لکه سیاه رز نوعی آفت قارچی (Diplocarpon rosae) است. این آفت باعث به وجود آمدن لکه‌های سیاه بر روی برگ‌ها می‌شود که در نهایت به زرد شدن و افتادن برگ‌ها می‌انجامد. لکه سیاه علاوه بر ظاهر بدی که دارد می‌تواند به شدت گیاه رز را تضعیف کند. این قارچ معمولاً در روزهای گرم، شرجی یا بارانی تابستان و روزهای گرم سال که شب‌هایی سرد و مرطوب دارند نمو می‌کند.

لکه سیاه رز چه می‌کند؟

لکه سیاه رز به شکل لکه‌های دایره‌ای سیاهی روی برگ‌های گیاه رز ظاهر می‌شود. این لکه‌ها معمولاً روی سطح برگ‌ها دیده می‌شوند، اما ممکن است زیر برگ‌ها هم ایجاد شوند. لبه‌ی دایره‌های سیاه زبر یا نرم است و معمولاً به دور آن‌ها یک حلقه‌ی زرد دیده می‌شود.

لکه‌ها از برگ‌های پایینی شروع می‌شوند و به سمت بالا حرکت می‌کنند. از همان ابتدا که برگ‌ها روی ساقه می‌رویند ممکن است لکه‌ها ظاهر شوند و به تدریج بزرگ‌تر شوند و به لکه‌های کناری برسند. برگ‌های آفت‌زده اغلب می‌افتند و اگر به گیاه رسیدگی نشود ممکن است همه‌ی برگ‌های آن بریزند.

این قارچ می‌تواند به شاخه‌ها هم سرایت کند و روی آن‌ها برآمدگی‌های بنفش یا سیاه ایجاد کند و حتی ممکن است روی گل‌ها هم لکه‌های قرمزی ظاهر شود. گیاهان رز آلوده به لکه سیاه غنچه‌های کمتری دارند و به علت بی‌برگی تحت فشار هستند و در معرض مشکلات بیشتری قرار می‌گیرند.

عوامل محیطی مربوط به لکه سیاه رز

پیشگیری لکه سیاه آسان‌تر از درمان آن است. هاگ‌های موجود می‌توانند در خاک بمانند و در طول زمستان روی ساقه‌ها و برگ‌ها منتظر شرایط مطلوب شوند. وقتی قطرات آب روی گیاه می‌پاشد، هاگ‌های موجود در این قطرات با گیاه تماس پیدا می‌کنند.

بهترین شرایط رشد را برای گل‌های رز محیا کنید

گیاهان قوی و سالم کمتر در معرض هر گونه آفت قرار می‌گیرند. بهتر است گل‌های رز را در مکان‌های آفتابی، با آبیاری منظم هفتگی و در خاکی نگهداری کرد که آب را به خوبی از خود عبور می‌دهد.

جریان هوای مناسب

برای بوته‌های رز خود فضایی فراهم کنید تا هوا از میانِ بوته‌ها و اطراف آن‌ها به خوبی عبور کند. بوته‌های رز را خیلی نزدیک دیگر گیاهان نکارید. اگر شاخ و برگ‌ها متراکم شدند و جریان هوا را سد کردند، برای خالی کردن فضای بین شاخه‌های رز را هرس کنید.

آبیاری مناسب

وقتی به گل رز آب می‌دهید از خیس کردن برگ‌ها خودداری کنید. در برابر باران نمی‌توان کار خاصی انجام داد اما باید دستکم زمانی را که برگ‌ها خیس می‌مانند محدود کرد.

هرس کردن رز

برگ‌های آلوده را جدا کنید و با فرا رسیدن پاییز بوته‌های رز را به طور کامل پاک‌سازی کنید. وقتی در اواخر پاییز یا اوایل بهار گل رز را هرس می‌کنید، همه‌ی برگ‌های روی شاخه‌ها را بچینید. هاگ‌ها می‌توانند روی برگ‌ها و ساقه‌ها بمانند و مجدداً در شرایط مناسب به گیاه سرایت کنند. ۱۰ روز پس از مشاهده‌ی اولین نشانه‌ها، آفت شروع به پخش شدن می‌کند. آب و باد می‌توانند هاگ‌ها را پخش کنند. تمام شاخه‌هایی را که دارای علائم آلودگی هستند هرس کنید. ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر زیر قسمت آلوده را هرس کنید و این کار را تنها در هوای خشک انجام دهید. پس از هر بار هرس کردن، شاخه‌های بریده شده را با مایع سفید کننده‌ی ۱۰ درصد یا الکل ضدعفونی کنید.

پوشش مالچ در اطراف بوته

اطراف بوته‌های رز را با یک لایه‌ی ضحیم مالچ یا کمپوست بپوشانید. این پوشش از پاشیده شدن آب بر روی بوته و پخش شدن هاگ‌ها جلوگیری می‌کند.

اسپری‌های ارگانیک و سموم قارچ‌کش برای درمان و پیشگیری

برای از بین بردن لکه سیاه رز می‌توانید از محلول‌ها و قارچ‌کش‌های آماده استفاده کنید و یا از محلول‌هایی که خودتان تهیه می‌کنید. روند درمان زمان‌بر و پردردسر است. اگر لکه های سیاه پس از برطرف شدن مجدداً ظاهر شدند، شاید لازم باشد از اوایل بهار به صورت هفتگی از اسپری برای گیاهان رز استفاده کنید.

• اسپری جوش شیرین: ۱ قاشق چایخوری جوش شیرین را در یک لیتر آب گرم حل کنید. ۱ قاشق چایخوری صابون مایع به محلول اضافه کنید. با اسپری کردن همه‌ی سطح برگ‌ها را خیس کنید. این محلول برای پیشگیری است، برای درمان خیلی نتیجه‌بخش نیست. البته همین محلول از گل رز در برابر سفیدک پودری نیز محافظت می‌کند.
• ترکیب بردو: این ترکیب ضدقارچ حاوی سولفات مس و آهک هیدراته است. از این مخلوط می‌توان به شکل پودر با مخلوط با آب و به شکل اسپری استفاده کرد. ترکیب بردو برای دفع برخی آفات نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد اما می‌تواند موجب سوختن برگ‌های بوته رز شود. معمولاً به عنوان عامل پیشگیری قبل در فصل بهار و پیش از اینکه برگ‌های گل رز بریزند مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• صابون‌های حشره‌کش با افزودنی ضدقارچ: سموم ضدقارچ ارگانیک که همان صابون حشره‌کش حاوی سولفور را هم می‌توان استفاده کرد. صابون سطح برگ‌ها را می‌پوشاند و به جذب ماده‌ی قارچ‌کش توسط برگ‌ها کمک می کند.
• روغن چریش: روغن چریش نوعی آفت‌کش و قارچ‌کش طبیعی است که از دانه‌ی درخت چریش به دست می‌آید. این روغن وارد گیاه می‌شود و لازم نیست نگران پوشانده شدن همه‌‌ی قسمت‌ها باشید بعد از باران مجدداً از آن استفاده کنید. اما ممکن است این روغن برگ‌های گیاه را در هوای گرم آفتابی بسوزاند. تا دو هفته بعد از استفاده از ترکیباتی که حاوی سولفور باشند نباید از روغن چریش استفاده کرد.
• سولفور: سولفور از آفت‌های قارچی پیشگیری و آن‌ها را دفع می‌کند. همچنین در کنترل چندین حشره‌ی آفت کاربرد دارد. سولفور به شکل پودری عرضه می‌شود. اگر ترجیح می‌دهید آن را اسپری کنید، نوع محلول در آب آن را پیدا کنید تا بتوانید آن را با آب مخلوط کنید.

هشدار

سولفور برای حیوانات و انسان سمی است. زمانی که آن را اسپری می‌کنید باید لباس محافظ بپوشید. همچنین ممکن است موجب خوردگی آهن شود، بنابراین از ظرف پلاستیکی برای اسپری کردن استفاده کنید. ممکن است سولفور در هوای گرم برگ گیاهان را هم بسوزاند.

گونه‌های گل رز مقاوم

رزها غالباً به عنوان گیاهانی مقاوم شناخته می‌شوند. مقاومت رزها از خیلی زیاد تا کم متغیر است. اگر به دنبال گونه‌ای رز هستید که در برابر لکه سیاه مقاوم باشد، بهتر است گونه‌ای پیدا کنید که در برابر آفت‌های دیگر مانند سفیدک آردی و زنگ گیاهی نیز مقاوم باشد.