اندازه‌گیری دمای خاک

دما، به‌عنوان یک عامل تعیین‌کننده، برروی بسیاری از فرآیندها مانند جوانه‌زنی، گلدهی و... اثر می‌گذارد. چنانچه باغداران روش تعیین دمای خاک را بیاموزند، زمان صحیح کاشت بذر مشخص می‌شود. اطلاع از دمای خاک، زمان پیوند و همچنین شروع تهیه کمپوست را تعیین می‌نماید. فهم دمای فعلی خاک ساده است، با همین نکته ساده می‌توان باغی سرسبز و زیبا داشت.

دمای خاک چیست؟

دمای خاک دقیقاً چیست؟ به‌بیان ساده، دمای خاک اندازه‌گیری گرمای نهفته در خاک است. محدوده دمای ایده‌آل برای کشت اغلب گیاهان بین ۱۸ تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد است. دمای شب و روز خاک، هردو اهمیت ویژه‌ای دارند. چه زمانی برای ثبت دمای خاک مناسب است؟ وقتی قادر به انجام عملیات کشاورزی برروی خاک باشیم، دمای خاک اندازه‌گیری می‌شود.

دمای خاک را چطور اندازه گیری کنیم؟

اغلب مردم از نحوه کنترل دمای خاک یا ابزارهایی که برای قرائت دقیق آن استفاده می‌شود، اطلاعی ندارد. ابزارهای اندازه‌گیری دما یا دماسنج‌ها مرسوم‌ترین روش هستند. کشاورزان و شرکت‌هایی که به نمونه‌گیری از خاک اقدام می‌کنند برای اندازه‌گیری دمای خاک از ابزار ویژه‌ای بهره می‌گیرند، اما در کاربرد خانگی، می‌توانید به سادگی از دماسنج خاک استفاده کنید.

در حالت ایده‌آل، باید دمای خاک در شب نیز اندازه‌گیری شود تا در صورت بروز دماهای پایین به سلامت گیاه آسیبی وارد نکند. در روش جایگزین می‌توان با اندازه‌گیری دمای اول صبح میانگینی از دماها را بدست آورد. در ابتدای صبح هنوز هم اثر سرمای شب بر روی خاک وجود دارد.

دمای خاک برای کشت بذر در عمق ۲٫۵ تا ۵ سانتی‌متری خاک اندازه‌گیری می‌گردد. برای پیوند گیاهان، عمق اندازه‌گیری دما باید بین ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متری باشد. دماسنج را در عمق حداکثر قراردهید و به‌مدت یک دقیقه در خاک نگه‌دارید. این کار را برای سه روز متوالی انجام دهید. برای تهیه سطل کمپوست نیز باید دمای خاک در صبح اندازه‌گیری شود. حداقل دمای این سطل باید 16 درجه سانتی‌گراد باشد.

دمای مناسب خاک برای کشت گیاهان

براساس واریته سبزیجات یا میوه‌ها، دمای مناسب کشت متفاوت خواهدبود. چنانچه کشت در دمای مناسب خود صورت نگیرد ممکن است منجر به کاهش محصول میوه، توقف یا به‌تعویق افتادن رشد گیاه و جلوگیری یا کاهش جوانه‌زنی بذر شود.

دمای ۱۶ درجه سانتی‌گراد در خاک موجب رشد مناسب گیاهانی چون گوجه‌فرنگی، خیار و نخودفرنگی می‌شود. ذرت شیرین، لوبیای برزک (لوبیای آمریکایی) و برخی از سبزی‌ها نیاز به دمای ۱۸ درجه سانتی‌گراد دارند. برای گیاهانی چون هندوانه، فلفل‌ها و کدو دماهای گرم‌تر در s70 (C s20) لازم است و در نهایت گیاهانی چون بامیه، طالبی و سیب‌زمینی شیرین نیاز به خاکی با حداکثر دمای ممکن را دارند.

دمای واقعی خاک

دمای واقعی خاک عددی مابین حداقل دمای خاک برای رشد گیاه و دمای بهینه است. برای مثال، در گیاهانی که به دمای بالا نیاز دارند، مانند بامیه، دمای بهینه به ۳۲ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. با این حال، رشد سالم آن‌ها زمانی صورت می‌گیرد که در هنگام پیوند دمای خاک ۲۳ درجه سانتی‌گراد باشد.

با فرض اینکه دمای بهینه با پیشرفت فصل به‌وقوع می‌پیوندد، این محدوده برای شروع رشد گیاه مناسب خواهدبود. گیاهانی که در مناطق سرد شروع به رشد می‌کنند، در هنگام پیوند و انتقال بستر دچار مشکل نخواهندشد زیرا دمای خاک سریع‌تر از سطح کشت گیاه در زمین، گرم می‌شود.