هر آنچه که در مورد انواع خاک باید بدانید
۱۵ خرداد ۱۴۰۰ توسط واحد آموزش (بروزرسانی: )
آیا خاک شما گچی، ماسه‌ای یا سیلتی است؟ اسیدی یا بازی است؟ قبل از آن که این خاک را در یک باغ گل قرار دهید یا چند درخت به آنجا اضافه کنید و یا سبزیجات‌تان را در آنجا بکارید، باید بفهمید که با چه نوع خاکی سر و کار دارید و چگونه می‌توانید همیشه برای داشتن سالم‌ترین و سرسبزترین گیاهان، خاک را از قبل اصلاح کنید.
هر باغبانی می‌خواهد تا خوشمزه‌ترین گوجه فرنگی‌ها، چشم‌نوازترین گل‌های آهاری، و سالم‌ترین بوته‌ها یا درختچه‌ها را پرورش دهد، اما هر نوع خاکی تضمین‌کننده‌ی موفقیت برای پرورش چنین گیاهانی نخواهد بود. نوع خاک که بر اساس بافت و نسبت ماسه، سیلت و رس طبقه‌بندی می‌شود معرف توانایی خاک برای حفظ مواد مغذی و رطوبت، و نتیجتاً مناسبت آن برای رشد و پرورش گیاهان است. مطمئناً شما همیشه می‌توانید خواص خاک را حدس بزنید، اما برای کمک به خاک در مسیر رسیدن به بهترین محصول، نمونه‌ای از خاک را به موسسات آزمایش خاک ببرید و آن را در آنجا مورد آزمایش قرار دهید. شما می‌توانید با کمترین هزینه از نوع خاک (یا نسبت‌های مختلف انواع خاک‌های تشکیل‌دهنده‌اش)، سطح pH آن، و نحوه‌ی بهبوددهی آن آگاه شوید. به مطالعه درباره‌ی متداول‌ترین انواع خاک‌ها، نحوه‌ی تاثیرگذاری آن‌ها بر روی پروژه‌های احداث باغ، و چگونگی بهبود خاک با استفاده از محصولات مناسب بپردازید.
آگاهی از pH خاک و تنظیم آن
سطح pH خاک ملاکی برای ظرفیت اسیدسازی آن است. میزان pH از 1.0 تا 14.0 متغیر است. مقادیر پایینتر از 7.0 نشان‌دهنده‌ی قرار گرفتن خاک در بازه‌ی اسیدی است، و هرچه این عدد کمتر باشد، توانایی اسیدسازی خاک بیشتر است. مقادیر pH بالاتر از 7.0 در در بازه‌ی قلیایی قرار می‌گیرند، و هرچه این عدد بالاتر باشد، خاک قلیایی‌تر است. خاکی که pH آن در بازه‌ی اسیدی پایین بین 6.0 تا 7.0 قرار داشته باشد خاکی بهینه برای اکثر گل‌ها و گیاهان پنداشته می‌شود. خاک‌های بیش از اندازه اسیدی را با استفاده از محصولاتی که حاوی آهک یا خاکستر چوب باشند اصلاح کنید. برای کاهش خاصیت بازی یا قلیایی خاک، از محصولی استفاده کنید که دارای سولفات آلومینیوم، اوره و یا عنصر پایه‌ای گوگرد باشد.
نوع خاک: رُس
بهترین خاک برای گیاهان پایای چوبی و رطوبت‌دوست
ذرات خاک رس به حدی ریز هستند که محکم به یکدیگر می‌چسبند، و رطوبت و مواد مغذی را در خودشان محبوس می‌سازند، اما موجب ایجاد محدودیت‌هایی در اکسیژن‌رسانی و زهکشی می‌شوند. آماده‌سازی خاک رس جهت کاشت را برای جلوگیری از ایجاد کلوخ‌های سخت، فقط در زمانی انجام دهید که کاملاً خشک باشد. برای اصلاح خاک رس، یک لایه‌ی ضخیم 7 تا ۱۰ سانتی‌متری از کود گیاهی (شامل برگ‌های خشک شده یا توده‌های تراشه‌ی چوب) را در فصل پاییز بر روی آن بریزید، و اجازه دهید تا در تمام طول فصل زمستان بر روی آن باقی بماند، و تا بهار برای آماده‌سازی‌اش جهت کاشت صبر کنید. پیش از کاشت در موقع بهار، برای کاهش تراکم و بهبود زهکشی خاک، مقداری مواد ارگانیگ به آن اضافه کنید.
اغلب انواع خاک‌ها، از جمله خاک رس که تا حدی تمایل به قلیایی بودن دارد، با افزودن مواد ارگانیک بهبود خواهند یافت. مواد ارگانیک غالباً گیاهی هستند، به این معنا که از گیاهان یا درختان تشکیل مییابند و شامل موادی نظیر برگ‌های خشک‌شده، کاه، تراشه‌های چوب، و حتی مقوا می‌شوند. مواد ارگانیک حیوانی نظیر کودهای به دست آمده از گاو، گوسفند و مرغ شامل مجموعه‌ی متنوعی از مواد ریزمغذی و درشت‌مغذی برای اصلاح خاک در هر کجایی می‌شوند که مشغول کاشت گیاهان در آنجا هستید. کود تازه می‌تواند تمامی گیاهان حساس موجود را بسوزاند و نهال‌ها را از بین ببرد، بنابراین برای دستیابی به بهترین محصول، در اواخر پاییز یک لایه کود تازه را بر روی خاک بریزید و تا به اتمام رسیدن زمستان برای آماده‌سازی خاک جهت کاشت صبر کنید.
گیاهان پایای چوبی نظیر ویستریا، تمایل دارند تا در خاک رس اصلاح نشده بهتر عمل بیایند. چرا که خاک رس دارای مواد مغذی زیادی است، و شما می‌توانید با اصلاح مکرر آن به منظور افزایش قابلیت زهکشی و جریان هوا، توانایی رشدش برای سازگاری با انواع سبزیجات، درختچه‌ها و گیاهان گلدار را حتی بهبود بیشتری نیز بدهید.
نوع خاک: ماسه‌ای
بهترین خاک برای گیاهان مقاوم به خشکی
خاک ماسه‌ای تشکیل یافته از ذرات سنگی صیقلی، حافظ رطوبت و یا مواد مغذی حیاتی مورد نیاز برای پرورش بسیاری از انواع سبزیجات و گیاهان گلدار نیست. کشاورزان دارای خاک‌های ماسه‌ای باید برای بهبود قابلیت باروری خاک در هر بهار و پاییز آن را با مواد ارگانیک مخلوط کنند. مواد ارگانیک اضافه شده به مانند یک توده‌ی اسفنجی برای جذب و حفظ رطوبت عمل می‌کنند، و آن را برای مدت طولانی‌تری برای ریشه‌های گیاهان قابل‌دسترس می‌سازند.
سطح pH خاک بسته به نوع ذرات سنگی و سایر مواد موجود در آن می‌تواند در بازه‌ی اسیدی یا کمی قلیایی قرار داشته باشد. اگر خاک ماسه‌ای است و قصد اصلاحش را ندارید، منظره‌ی باغ را به گیاهانی محدود کنید که حتی در صورت خشکی ریشه‌هاشان در فواصل بین آبیاری‌ها نیز رشد مییابند. گل مروارید کوهی یا توری، علف مار، گازانیا، بومادران، و گل شاه اشرفی همه در خاک ماسه‌ای با آبیاری منظم خوب عمل می‌آیند.
نوع خاک: سیلتی
بهترین خاک برای گیاهان رطوبت‌دوست
اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که زمانی بستر رودخانه بوده است، از شانس خوبی برای داشتن خاک سیلتی برخوردار هستید. ذرات سیلتی که باروری و حاصلخیزی بیشتری از خاک‌های ماسه‌ای دارند، بسیار ریزدانه و نرم هستند، و این نوع از خاک را به انتخابی عالی برای پرورش انگور و گل‌های سرسبز و پرطراوتی که در خاک مرطوب رشد می‌کنند، تبدیل می‌سازند. سطح pH این خاک می‌تواند از کمی اسیدی تا کمی بازی متغیر باشد. نقطه‌ی ضعف خاک سیلتی، تمایلش به فشردگی و تراکم است که موجب کاهش قابلیت زهکشی و محدودسازی اکسیژن برای رسیدن به ریشه‌های گیاه می‌شود. برای کاهش مشکلات ناشی از تراکم، چند سانتی‌متر کمپوست یا کود کمپوستی به این خاک اضافه کنید و قبل از کاشت در بهار، آن را در لایه‌ای ۱۵ سانتی‌متری بر روی خاک بریزید. در طول فصل رشد، کمپوست اضافی در اطراف گیاهان بریزید، و لایه‌ای از برگ‌های خشک یا سایر کودهای گیاهی را در اواخر پاییز بر روی آن پخش کنید و اجازه دهید که تا پایان زمستان همانجا باقی بمانند.
بهترین گیاهان برای خاک‌های سیلتی اصلاح نشده، گیاهانی هستند که شرایط «پای خیس» (یعنی سیستم ریشه‌های قرار گرفته در بیشترین حد از رطوبت) را تحمل کنند؛ این گیاهان شامل تمامی انواع درختان بید، زغال اخته، بسیاری از گونه‌های زنبق، گل‌های صدتومانی یا فاوانیا، رز، و بسیاری از انواع تاک‌ها می‌شوند. خاک‌های سیلتی با اندکی اصلاح در جهت بهبود زهکشی، برای کشت و پرورش سبزیجات بسیار عالی هستند.
نوع خاک: لومی یا گلدانی
بهترین خاک برای همه نوع گیاه
خاک گلدانی نزدیک‌ترین گزینه به خاک مطلوب و عالی برای هر نوعی کشاورزی و باغبانی محسوب می‌شود. خاک گلدانی ترکیبی متوازن از خاک‌های رسی، ماسه‌ای و سیلتی است. این خاک دارای قابلیت زهکشی خوبی است و مملو از مواد مغذی است. در زمین‌های دارای خاک‌های گلدانی عملاً امکان پرورش هر نوع گیاهی وجود دارد. ممکن است بسته به سطح احتمالاً متغیر pH، در صورت تمایل به پرورش گیاهان اسیددوستی نظیر تمشک‌های آبی و یا گیاهان باز‌دوستی نظیر گلیسین، نیاز به افزودن کود اسیدی یا قلیایی پیدا کنید. پخش یک لایه‌ی نازک حدوداً ۲ سانتی‌متری از برگ‌های خشک یا کود گیاهی معمولاً تمام آن چیزی است که برای سالم نگه داشتن خاک گلدانی لازم است. برگ‌ها یا کود گیاهی را در پاییز بر روی خاک پخش کنید و اجازه دهید تا به نحو طبیعی در طول زمستان تجزیه شوند، و قبل از کاشت در فصل بهار، خاک را برای کشت آماده سازید.
سبزیجات، گل‌های یکساله و چندساله، و اکثر انواع درختچه‌ها در خاک گلدانی رشد می‌کنند.
نوع خاک: گچی
بهترین خاک برای گیاهان بازدوست
مناسبترین pH متوسط در خاک‌های گچی برای کاشت گیاهان پیازی و ریشه‌سطحی، و درختچه‌های گلداری که در خاک قلیایی رشد می‌کنند مقدار 7.5 است. خاک‌های گچی که معمولاً در مناطقی با سازندهای سنگین و حجیم آهکی یافت می‌شوند در هوای گرم به سرعت خشک می‌شوند و باید به صورت مکرر آبیاری شوند. اگر می‌خواهید به پرورش مجموعه‌ی متنوع‌تری از گیاهان بپردازید، باید با افزودن مواد ارگانیکی نظیر کود کمپوستی یا پوده و اختلاط آن‌ها با ۲۰ سانتی‌متر فوقانی این خاک‌ها به اصلاح‌شان بپردازید. هنگامی که خاک گچی مرطوب شود، توده می‌شود، و کار کردن با آن مشکل می‌شود، بنابراین برای اختلاط مواد ارگانیک با آن صبر کنید تا خشک شود.
گیاهان مقاوم به باز نظیر نیلوفر و یاس‌های خوشه‌ای می‌توانند در خاک‌های گچی رشد کنند، اما حتی با اصلاح این خاک‌ها نیز پرورش گیاهان اسیددوستی نظیر تمشک آبی، آزالیا، خرزه هندی، یا خلنگ‌ها در آن‌ها دشوار است.
دیدگاه‌ها
افزودن دیدگاه