دلایل زرد شدن برگ گوجه‌فرنگی

برگ‌های روی بوته‌های گوجه فرنگی به دلایل زیادی زرد می‌شوند. کمبود نور یکی از این دلایل است، بنابراین حتماً گوجه فرنگی را در نور کامل خورشید قرار دهید. خیلی کم آب دادن یا خیلی زیاد آب دادن می‌تواند علت دیگر زردی باشد، که در خاک فشرده اتفاق می‌افتد و می‌توان با هوادهی خاک آن را حل کرد. در زیر دلایل بسیاری را توضیح می‌دهیم، از جمله ویروس، قارچ یا باکتری و همین طور بر هم خوردن تعادل نیتروژن، مواد معدنی و قلیائیت. زرد شدن برگ‌های قدیمی‌تر ممکن است کمبود نیتروژن (N)، زرد شدن برگ‌های تازه رشدکرده کمبود سولفور (S)، زرد شدن بین رگ‌برگ‌ها کمبود پتاسیم (K) و زرد شدن برگ‌های لبه‌های برگ کمبود منیزیم (Mg) را نشان می‌دهد. برای این که با بسیاری از این تشخیص‌ها و راه حل‌ها آشنا شوید، ادامه مطلب را بخوانید.

کلروز آهن

بسیاری از بیماری‌ها، کمبود مواد معدنی، آسیب حشرات یا کنه‌ یا مشکلات محیط زیستی مثل آب خیلی زیاد می‌تواند باعث کلروز شوند. عدم تعادل pH خاک ممکن است یکی دیگر از دلایل بروز کلروز آهن باشد. سطح pH ایده‌آل برای گوجه فرنگی بین ۶٫۲ و ۶٫۸ است، اما گیاهان ممکن است در خاک‌های اسیدی‌تر با pH حتی کمتر از ۵٫۵ رشد کنند.

ویروس موزاییک تنباکو/گوجه فرنگی

ویروس موزائیک تنباکو ممکن است میزان تولید میوه‌های رسیده را کاهش دهد، اما به ندرت گیاهان را می‌کشد. پیچ‌خوردگی برگ‌ها یا خال‌های سبز یا زرد روی آن‌ها از علائم این ویروس هستند. این ویروس بسیاری از گیاهان باغی مثل گیاهان زینتی را آلوده می‌کند و حشرات، بقایای گیاهان و ابزارهای آلوده می‌توانند آن را پخش کنند. اگر در محصول گوجه فرنگی شما شایع شد، بوته‌های آلوده را خارج و سال بعد محصولات را به مکان دیگری منتقل کنید.

پژمردگی فوزاریومی و پژمردگی ورتیسیلیومی

برگ‌های زرد ممکن است نشانه پژمردگی فوزاریومی و ورتیسیلیومی باشد. پژمردگی فوزاریومی می‌تواند باعث بیماری نهال بذری شود، اما پژمردگی ورتیسیلیومی که کمتر شایع است، روی نهال بذری تأثیر نمی‌گذارد و معمولاً در اواخر فصل در خاک‌های سردتر اتفاق می‌افتد. قارچ باعث بسیاری از این بیماری‌ها می‌شود که سال‌ها در خاک می‌مانند، حتی اگر گوجه فرنگی هر سال در همان نقطه کاشته نشود.

پژمردگی فوزاریومی بیماری است که در فصل گرم و به خاطر قارچ فوزاریوم اکسی اسپوروم به وجود می‌آید. ابتدا گیاهان جوان‌تر ممکن است آویزان و برگ‌های پایین‌تر پژمرده و زرد شوند. اگر پیشرفت آن کنترل نشود، گیاه ممکن است بالأخره از پای دربیاید. علائم پژمردگی فوزاریومی اغلب با زرد شدن در یک سمت ساقه یا برگ اتفاق می‌افتد. ساقه هیچ پوسیدگی نرمی نشان نخواهد داد، اما از طول بریده شود، ساقه پایینی احتمالاً از داخل به رنگ قهوه‌ای سوخته خواهد بود. مانند پژمردگی ورتیسیلیوم، باکتری‌های موجود در خاکی از طریق ریشه وارد و به سیستم هدایت‌کننده آب ساقه منتقل می‌شوند که رگ‌های حامل مواد مغذی گیاه را مسدود می‌کند.

کنترل

متأسفانه امکان کنترل شیمیایی این بیماری‌های قارچی وجود ندارد. گیاهان بیمار را خارج کنید و دور بیندازید (اما نه در یک توده کمپوست که در آن بیماری نیز گسترش یابد). از ارقام و بسته‌های بذر گوجه‌فرنگی مقاوم استفاده کنید. اکثر گونه‌های موروثی مقاومت کمی در برابر پژمردگی فوزاریومی و پژمردگی ورتیسیلیومی دارند یا اصلاً توان مقابله ندارند.

بلایت زودرس

قارچ لکه موجی باعث بروز بلایت زودرس می‌شود. ظاهر شدن ضایعات کوچک و قهوه‌ای رنگ بر روی شاخ و برگ‌های مسن‌تراولین علامت بروز آن است. لکه‌ها بزرگ‌تر می‌شوند و حلقه‌های متحدالمرکز را ایجاد می‌کنند که معمولاً در وسط ناحیه بیماری قرار دارند. در اطراف لکه‌ها، بافت ممکن است زرد شود. دما و رطوبت بالا می‌تواند باعث از بین رفتن کامل شاخ و برگ شود. عفونت معمولاً از پایه گیاه به سمت بالا پیشرفت می‌کند. در میوه‌ها، ضایعات می‌توانند بسیار بزرگ باشند، گاهی اوقات حتی به اندازه کل میوه هستند که وقتی آن را آلوده می‌کنند، اغلب باعث به زمین افتادنش می‌شوند. بلایت زودرس می‌تواند باعث از بین رفتن بسیاری از شاخ و برگ‌ها شود، که میوه‌ها را در معرض آفتاب سوختگی قرار می‌دهد و تولید میوه را کمتر می‌کند. این قارچ می‌تواند در بقایای آلوده روی خاک، بذر و بوته‌های گوجه‌فرنگی که بدون دخالت شما رشد کرده‌اند و ممکن است در بهار آینده به عمل بیایند، یا روی میزبان‌های دیگر مانند سیب‌زمینی و بادمجان زنده بماند.

درمان

شاخه‌ها و برگ‌های پایینی که آلوده شده‌اند را کوتاه کرده و دور بریزید. اگر بیماری شدید شد از قارچ‌کش دارای مس استفاده کنید.

ویروس پیچ خوردگی برگ زرد گوجه فرنگی

مگس‌های سفید ممکن است این بیماری را از علف‌های هرز آلوده مجاور مانند بادنجانیان و تاتوره به باغ منتقل کنند. پس از عفونت اولیه، گیاهان ممکن است تا ۲ یا ۳ هفته علائمی نشان ندهند. علائم ممکن است شامل زردی حاشیه برگ، پیچ خوردگی برگ‌ها به سمت بالا و توقف رشد برگ‌ها باشد. گل‌ها ممکن است ریزش کنند و گیاه نیز خوب رشد نکند. ویروس پیچ خوردگی برگ زرد گوجه فرنگی (TYLCV) به طور چشمگیری بازدهی میوه را کاهش می‌دهد. اگر عفونت در اوایل فصل اتفاق بیفتد، ممکن است گیاه اصلاً میوه ای تشکیل ندهد.

درمان

گیاهان را بردارید و آن‌ها را برای دفع داخل کیسه بگذارید. برای دفع مگس‌های سفید و کاهش تغذیه، مخلوطی از ۰٫۲۵ تا ۰٫۵ درصد اسپری روغن (۲ تا ۴ قاشق چایخوری روغن باغبانی یا کانولا با چند قطره مایع ظرف‌شویی در هر گالن آب) در هفته توصیه می‌شود.

سم درختان گردو

درختان گردو ژوگلون تولید می‌کنند که ماده‌ای سمی است و می‌تواند گوجه‌فرنگی و سایر محصولات گیاهی را از بین ببرد. زردی و پژمردگی برگ‌ها و همچنین توقف رشد از علائم سمیت گردو هستند. ژوگلون در تمام قسمت‌های درخت گردو سیاه وجود دارد و بیشترین غلظت آن در ریشه و در خط چکه تاج درخت است.

کنترل

متأسفانه برای نجات گیاهان گوجه فرنگی که توسط ژوگلون آسیب دیده‌اند، نمی‌توان کاری انجام داد. گیاهان مرده را خارج و نابود کنید. از این به بعد از کاشت گوجه فرنگی در خط چکه درختان گردو خودداری کنید. آن‌ها را حداقل ۲۲ تا ۳۰ متر دورتر نگه دارید.

لکه برگی سپتوریا

با آلوده کردن شاخ و برگ، دمبرگ و ساقه گوجه فرنگی، لکه برگی سپتوریا به ندرت میوه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. توسط قارچ سپتوریا لیکوپرسیس ایجاد می‌شود و عفونت به طور معمول در برگ‌های پایینی نزدیک زمین پس از شروع میوه دهی گیاه رخ می‌دهد. بسیاری از دایره‌های کوچک به قطر ۱٫۵ میلی‌متر تا ۶٫۳۵ میلی‌متر، با حاشیه‌های تیره که مرکز بژ را احاطه کرده‌اند، روی برگ‌های مسن‌تر ظاهر می‌شوند - لکه‌های سیاه کوچک (جسم‌های تولید کننده هاگ) در مرکز آن لکه‌ها ظاهر می‌شوند. با گسترش به سمت بالا از قدیمی‌ترین برگ به جدیدترین، برگ‌های به شدت آلوده زرد می‌شوند، می‌میرند و می‌ریزند. در حالی که قارچ در خاک منتقل نمی‌شود، می‌تواند در زمستان با بقایای محصول و برخی علف‌های هرز زنده بماند. زمانی که دما بین ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتیگراد باشد بیشتر فعال است. در رطوبت زیاد رشد می‌کند و با بارش باران که از زمین به تاک‌ها و برگ‌ها می‌ریزد پخش می‌شود.

درمان

با استفاده مکرر از قارچ کش کلروتالونیل یا مس یا مانکوزب از گسترش بیماری جلوگیری کنید.

قالب برگ

توسط قارچ پاسالورا فولوا ایجاد می‌شود، برگ‌های مسن‌تر ابتدا در نزدیکی خاک قرار می‌گیرند، جایی که هوا ممکن است به خوبی در گردش نباشد و سطح رطوبت بالا باشد. اولین علائم شامل لکه‌های سبز کم رنگ یا زرد در برگ‌های بالایی است که به رنگ زرد در می‌آیند و در شرایط مرطوب مخصوصاً با رشد هاگ خاکستری و مخملی پوشیده می‌شوند. لکه‌ها ممکن است با هم جمع شوند و عفونت شدیدتری ایجاد کنند و شاخ و برگ را به طور کامل از بین ببرند. گاهی اوقات قارچ به ساقه‌ها، گل‌ها و میوه‌ها حمله می‌کند. میوه‌هایی که سبز یا بالغ هستند ممکن است دارای پوسیدگی سیاه و چرمی در انتهای ساقه باشند. این قارچ روی بقایای گیاهی و در خاک زنده می‌ماند. اسپورها توسط باران، باد و/یا ابزار آلوده پخش می‌شوند و به طور بالقوه می‌توانند به دانه‌های میوه سرایت کنند.

درمان

بقایای محصول را بردارید. برای بهبود گردش هوا، چنگک بزنید و هرس کنید.

لکه باکتریایی

چندین گونه از این باکتری زانتوموناس (معمولا زانتوموناس پرفورانس) باعث ایجاد لکه باکتریایی روی گوجه فرنگی سبز، اما نه قرمز می‌شود. بیشتر در طول فصول مرطوب، لکه‌های کوچک خیس شده در آب روی برگ‌ها، به شکل زاویه‌ای تا نامنظم، روی برگ‌ها ظاهر و روی خود گوجه‌فرنگی کمی برجسته می‌شوند و به لکه‌های گال‌دار تبدیل می‌شوند. لکه‌های برگ می‌توانند هاله‌ای زرد داشته باشند و مرکزشان خشک شده و اغلب می‌شکنند. این باکتری در زمستان روی بوته‌های گوجه فرنگی داوطلب و روی بقایای گیاهی زنده می‌ماند.

درمان

هر حرکت آب از یک برگ یا گیاه به برگ دیگر می‌تواند باعث گسترش این بیماری باکتریایی شود که کنترل آن را دشوار می‌کند. با این حال، می‌توان آن را با یک قارچ کش مسی درمان کرد.

نکروز پیت گوجه فرنگی

گونه‌های متعدد خاکزاد باکتری سودوموناس از جمله سودوموناس کروگاتا، همچنین پکتوباکتریوم کاروتووروم (محرکی برای پوسیدگی نرم باکتریایی) باعث نکروز پیت گوجه فرنگی می‌شود. چنین باکتری یک پاتوژن نسبتا ضعیف است. این بیماری در اوایل فصل در تولید گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای و تونلی بالا اتفاق می‌افتد، اما در هوای سرد، ابری و بارانی بهاری، می‌تواند گوجه‌فرنگی‌ها را در باغ‌های خانگی نیز آلوده کند. لکه‌های سیاه شده (نکروز) روی ساقه‌ها از علائم است. این لکه‌ها ممکن است ابتدا به دمبرگ برگ متصل شوند، نواحی سیاه شده به هم می‌رسند و به صورت نواری روی ساقه رشد می‌کنند. بعد باکتری‌ها ممکن است در داخل ساقه‌ها رشد کنند و باعث شکافتن، جمع شدن و ترک خوردن آن‌ها شوند. قسمت داخلی ساقه «مغزه» می‌تواند «تقسیم شده» یا «نردبانی» شود. در صورت ادامه گسترش بیماری، ساقه‌ها پوک می‌شوند و در نتیجه آبرسانی به بقیه گیاه قطع و باعث زرد شدن برگ‌های بالایی و پژمرده شدن شاخه‌ها می‌شود.

کنترل

اگر کاملاً بیمار شدند، گیاهان و ریشه‌هایشان را جدا کرده و دور بیندازید. از کود دهی با نیتروژن زیاد خودداری کنید، چون می‌تواند باعث تشدید بیماری شود. خوشبختانه، از آنجایی که نکروز پیت گوجه فرنگی در هوای سردتر رشد می‌کند، به ندرت در کل فصل رشدش را ادامه می‌دهد. گیاهان ممکن است با افزایش دما در اواخر بهار و اوایل تابستان بهبود یابند. برای این که به خاک و گیاه کمک کنید از کم رطوبتی بهبود یابند، آبیاری را افزایش دهید. آبیاری پایه گیاه را با آبیاری قطره‌ای یا شلنگ خیس یا دستی انجام دهید.

کمبود منیزیم

عنصر منیزیم در مولکول کلروفیل مورد نیاز است که گیاه را قادر می‌سازد نور خورشید را به نشاسته و قند برای غذا سنتز کند. از آن جایی که کلروفیل به برگ‌ها رنگ سبز می‌دهد، زرد شدن برگ‌ها می‌تواند نشانه کمبود منیزیم، آهن یا نیتروژن باشد.

درمان

کود گوجه فرنگی با پتاس بالا ممکن است خاک یا کمپوست را مسدود کند و نگذارد گیاه مواد مغذی مورد نیازش را دریافت کند. برای حل مشکل، گیاه را با نمک‌ اپسوم معمولی یا باغی تغذیه کنید. ۱۵ گرم را در یک پاینت آب گرم یا داغ یا ۲۰ گرم در هر لیتر آب گرم یا داغ حل کنید. قبل از استفاده اجازه دهید آب خنک شود و به دمای اتاق برسد. صبح‌ها برای حفظ رطوبت قبل از افزایش دما و بسته شدن منافذ گیاه از آن استفاده شود. سخاوتمندانه از بالا به پایین اسپری کنید و برگها را خیس کنید تا سطح زیرین خوراک را جذب کند.

چطور از زرد شدن جلوگیری کنیم

نهال‌های سبز و سالم را در بهار پس از آخرین یخبندان خریداری کنید. از گیاهان پژمرده یا گیاهانی که دارای برگ‌های زرد یا لکه‌های قهوه ای هستند دوری کنید. از ارقام گوجه فرنگی مقاوم یا متحمل استفاده کنید. اگر از بذر شروع کنید، از دانه‌هایی استفاده کنید که عاری از بیماری‌زا هستند. برای بهبود گردش هوا، قیم‌های خوب نصب کنید و گیاهان را به فاصله ۷۵ تا ۹۰ سانتی متر از هم قرار دهید. به خوبی کوددهی کنید، اطراف آن‌ها را علف هرز کنید، شاخ و برگ را در بالای سر خیس نکنید و یک تناوب زراعی ۳ ساله را استفاده کنید.

گوجه فرنگی را در خاک کمی اسیدی با pH بین ۶٫۲ و ۶٫۸ قرار دهید. تا زمانی که خاک به خوبی زهکشی کند و مواد آلی داشته باشد، گیاهان می‌توانند محدوده وسیع تری از pH را تحمل کنند. برای رشد قوی، گیاهان را هر ماه با نیترات کلسیم تغذیه کنید.

برای جلوگیری از پژمردگی فوزاریوم و کمبود منیزیم، از خاک‌های خیلی شنی خودداری کنید. برای کاهش تغذیه مگس سفید که باعث ایجاد ویروس پیچ‌خوردگی برگ زرد گوجه فرنگی می‌شود، از مالچ‌های بازتابنده (آلومینیوم یا نقره‌ای رنگ) در ردیف‌ها استفاده کنید.