پوسیدگی گلگاه گوجه‌فرنگی

چنان‌که گوجه‌ها به مرحله‌ی نیمه‌ رسیده می‌رسند، محصولاتی که ممکن است ازلحاظ دیگر به نظر خوب برسند می‌توانند شروع به ایجاد نواحی سفت قهوه‌ای مانند در امتداد ته محصول بکنند. این ناحیه به‌تدریج ازنظر اندازه رشد می‌کند و زمانی که محصول به قرمزی می‌رسد به‌صورت چرمی و سیاه درمی‌آید. این علامت که همچنین می‌تواند در اعضای مربوط خانواده‌ی شبدر مانند فلفل و بادمجان هم رخ دهد، وضعیتی است که معمولاً تحت عنوان پوسیدگی گلگاه شناخته می‌شود.

علی‌رغم نام، پوسیدگی گلگاه پوسیدگی باکتریایی یا بیماری نیست. وضعیتی است که توسط کمبود کلسیم تجربه‌شده توسط گیاه هنگام تشکیل میوه ایجاد می‌شود. کلسیم ریزمغذی است که برای تشکیل پوست میوه لازم است. ناهنجاری وقتی رخ می‌دهد که گیاه قادر به ارائه‌ی کلسیم لازم در فاز حیاتی رشد نیست.

علل پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی

اگرچه کمبود کلسیم آن چیزی است که سبب پوسیدگی گلگاه می‌شود ولی نسبتاً نادر است که این امر توسط خاکی که فاقد کلسیم است رخ دهد. در عوض، وقتی رخ می‌دهد که شرایط محیطی مختلف مانع گیاه از گرفتن و انتقال کلسیم لازم می‌شوند. اگرچه گاهی اوقات توصیه می‌شود که کلسیم به خاک اضافه کنید ولی در بیشتر موارد خاک از قبل مقدار زیادی کلسیم در خود دارد.

به‌طور دقیق، دو دلیل برای پوسیدگی گلگاه وجود دارد:

• گیاه به حدی سریع رشد می‌کند که قادر نیست مقدار کافی کلسیم را بگیرد تا پا‌به‌پای رشد گیاه ادامه دهد.
• فاکتورهای استرسی باعث می‌شود که گیاه قادر نباشد کلسیمی را که از خاک گرفته است، پردازش کند.

این دو علت شایع‌ترین علل ناشی از آب دادن ناکافی به‌ویژه با گلدان باغبانی است. اگر خاک خیلی خشک شود، گیاه کلسیمی که نیاز دارد تا محصول سالم تولید کند را نمی‌گیرد. هم‌زمان اگر گیاه رطوبت زیادی بگیرد همان اتفاق ممکن است بیافتد. این امر اغلب زمانی رخ می‌دهد که باغبان افراطی به دلیل نیت خوب اشتباه می‌کند.

چگونه از پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی پیشگیری کنیم

درحالی‌که تنظیم میزان تغذیه و آب تا سطحی که می‌تواند سبب رشد مداوم گیاه شود، رشد متوسط گیاه تا حدی می‌تواند وقوع پوسیدگی گلگاه را کاهش دهد، اگر نگوییم غیرممکن ولی دشوار است که از آن به‌طورکلی پیشگیری کرد چراکه شرایط باغچه بسیار متغیر است و اگرچه گوجه‌ها در انتهایشان سیاه می‌شوند ولی پوسیدگی گلگاه تمام محصول را خراب نمی‌کند. بریدن قسمت متأثر شده‌ی گوجه و خوردن باقی آن اشکالی ندارد.

اگر در حال رشد گوجه‌فرنگی نامشخص هستند (آن‌هایی که تمام فصل میوه می‌دهند) و تعداد اندکی گوجه با گلگاه پوسیده دارید، به این معنی نیست که همه‌ی گوجه‌هایتان تحت تأثیر قرار می‌گیرند. حتی بدون درمان، برخی از گوجه‌هایتان در فصل دیرتر ممکن است خوب باشند. چندین روش برای پیشگیری از پوسیدگی گلگاه از ابتدا وجود دارد.

• گوجه‌ها را در خاک درست بکارید. خاکی که به‌خوبی زهکشی شده است و به میزان کافی با مواد آلی مانند کمپوست یا تورب ساخته‌شده از خزه بهبودیافته است، برای ریشه‌ها گرفتن کلسیم ضروری همان‌طوری که محصول رشد می‌کند را آسان‌تر می‌کند.
• pH خاک را تست کنید. بیشتر گیاهان در خاکی با pH ۶٫۲ تا ۶٫۸ به‌خوبی رشد می‌کنند ولی گیاهانی در معرض پوسیدگی گلگاه به سطح pH دست‌کم ۶٫۵ نیاز دارند که کلسیم بیشتری در خاک آزاد می‌کند. اگر تست خاک یک سطح pH بسیار پایین (خیلی اسیدی) نشان می‌دهد، برای افزایش سطح pH اقدام کنید. کار با آهک سریع کشاورزی در ۳۰ سانتی‌متر بالایی خاک راه خوبی برای این کار است.
• در زمان صحیح گیاه را بکارید. باغبان‌هایی که بسیار مشتاق هستند اغلب گوجه‌هایشان را وقتی در خاک می‌گذارند که خاک برای رشد کافی ریشه‌ها خیلی سرد است. این امر بازهم گیاه را از کلسیم در دوره‌ی رشد حیاتی محروم می‌کند. اگر در حال رشد دادن نهال هستید آن‌ها را به‌آرامی با فضای بیرون عادت دهید با افزایش تدریجی دوره‌ی مواجهه با هوای بیرون قبل از در معرض شرایط خاک قرار دادن آن‌ها.
• بیش‌ازحد کود دهی نکنید، خصوصاً با کودهای نیتروژن بالا. این کار رشد برگ‌ها را شدت می‌بخشد و انرژی را از رشد میوه منحرف می‌کند.
• کمتر از حد کود ندهید. گوجه‌فرنگی خورنده‌ی قوی است و خاک گلدان مگر اینکه از قبل کود دهی شده باشد، همه‌ی مواد مغذی موردنیاز گوجه‌فرنگی را فراهم نمی‌کند.
• از روش‌های خوب آبیاری استفاده کنید. اجازه ندهید گیاه گوجه‌فرنگی شما خشک شود؛ خاک را مرطوب نگه‌دارید ولی خیس نه.
• روی خاک اطراف گوجه‌فرنگی مالچ بریزید. این کار به حفظ رطوبت در خاک کمک می‌کند و میزان رشد پایدارتری را میسر می‌کند و وقوع پوسیدگی گلگاه را غیرمحتمل‌تر می‌کند.
• از اسپری محلول کلسیم استفاده کنید. محصولات اسپری کلسیم تجاری، به‌طور مستقیم دو یا سه بار در هفته وقتی‌که شکوفه‌ها در ابتدا رؤیت می‌شوند استعمال می‌شوند که ممکن است کلسیم موردنیاز گوجه‌ها را فراهم کند. بااین‌حال، این تأثیر این درمان محدود است.

اضافه کردن کلسیم به خاک

اگرچه کمبود کلسیم در خاک نادر است ولی گاهی اوقات رخ می‌دهد. اضافه کردن پوست تخم‌مرغ خردشده، سنگ‌آهک یا کلسیم کربنات به خاک ارزش امتحان دارد درصورتی‌که پوسیدگی گلگاه بعد از شکست سایر روش‌ها ادامه داشته باشد. کلسیم اضافه به گیاه آسیبی نمی‌زند ولی در برخی موارد ممکن است وقوع پوسیدگی گلگاه را کاهش دهد.