بیماری‌های توت فرنگی: تشخیص، کنترل و پیشگیری

توت فرنگی مستعد پوسیدگی و بیماری‌های مربوط به برگ است. قارچ‌هایی که باعث پوسیدگی میوه‌ها می‌شوند، گل‌ها و میوه‌ها را در اوایل زمان گلدهی آلوده می‌کنند. بیماری‌های برگ اغلب تأثیر کمی بر رشد گیاه دارند.

برای به حداقل رساندن قارچ‌ها:

• توت فرنگی را در آفتاب کامل بکارید.
• توت فرنگی را از شلوغی دور نگه دارید.
• در اوایل روز آبیاری کنید تا میزان آب روی گل‌ها و میوه کم شود.
• از مالچ کاه در زیر توت فرنگی استفاده کنید.

شناسایی و مدیریت بیماری‌های قارچی توت فرنگی

کپک خاکستری، آتشک برگ، سوختگی برگ و لکه‌ی برگی توسط قارچ‌های مختلف ایجاد شده، اما عمدتاً به روشی مشابه مدیریت می‌شوند.

مکان‌هایی را انتخاب کنید که دارای نور آفتاب کامل، زهکشی خوب خاک و گردش هوا باشند. قارچ‌ها برای آلوده کردن توت فرنگی به مدت زمان‌های طولانی از رطوبت مداوم نیاز دارند. هر عملی که باعث خشک شدن سریع برگ‌ها و میوه‌ها شود باعث کاهش بیماری می‌شود.

• برای بهبود گردش هوا در اطراف توت فرنگی علف‌های هرز را حذف کنید.
• توت فرنگی را در ردیف‌ها یا بسترهای باریک، نه بیشتر از ۳۰ تا ۴۵ سانتی‌متر، بکارید تا هوا به خوبی در داخل و اطرافشان حرکت کند. قطعات زمین همراه با تولید رونده‌های جدید با گذشت زمان رشد می‌کنند. برای نگهداری بسترهای باریک از نوسازی استفاده کنید.
• هر سال پس از برداشت، بسترهای توت فرنگی را بازسازی کنید.
• پس از نوسازی، برگ‌های قدیمی را چنگک بزنید و بردارید.
• آبیاری را با آبیاری قطره‌ای یا شیلنگ خیس‌کننده انجام دهید. اگر آبپاشی از بالا تنها گزینه‌ی شماست، در یک روز آفتابی صبح زود این کار را انجام دهید تا برگ‌ها به سرعت پس از آبیاری خشک شوند.
• پس از نوسازی از کودهای نیتروژن استفاده کنید. از کاربردهای نیتروژن در اوایل بهار که باعث رشد سرسبز بیش از حد می‌شود که باعث کاهش جریان هوا شده و میکرو اقلیم مرطوب بهینه‌ای را برای رشد بیماری‌های قارچی ایجاد می‌کند، خودداری کنید.
• قارچ‌کش‌ها برای کنترل این بیماری‌ها ضروری نیستند.
• روش‌های کنترل کشت معمولاً بیماری را تا حد قابل کنترلی کاهش می‌دهد.

کپک خاکستری توت فرنگی

کپک خاکستری (Botrytis cinerea) شایع‌ترین بیماری پوسیدگی میوه‌ی توت فرنگی است. این بیماری زمانی شایع است که هوای خنک و مرطوب طولانی‌مدت در طول گلدهی وجود داشته باشد.

• قارچ کپک خاکستری زمستان را روی برگ‌های مرده‌ی توت فرنگی، کاه آلوده، میوه‌های خشک‌شده و علف‌های هرز سپری می‌کند.
• در شرایط بارانی یا مرطوب که گل‌ها بیش از ۱۲ ساعت مرطوب می‌مانند، عفونت شدیدترین حالت ممکن است.
• این نوع کپک می‌تواند از هر جایی روی میوه شروع شود، اما بیش‌تر در انتهای ساقه، جایی که میوه با قسمت‌های گل آلوده در تماس است یا هر جایی که میوه با توت آلوده‌ی دیگری در تماس باشد، شایع است.
• عفونت‌ها ممکن است به شکوفه‌ها حمله کنند که در نهایت به میوه تبدیل نخواهند شد.
• معمولاً عفونت‌ها در میوه‌ی جوان رشد می‌کنند و تا زمانی که میوه شروع به رسیدن کند، غیرفعال می‌مانند.
• قارچ باعث پوسیدگی میوه و تولید هاگ‌های پودری و خاکستری روی سطح میوه می‌شود.
• پوسیدگی به توت فرنگی‌های مجاور در جایی که میوه‌ی سالم و فاسد با هم تماش داشته باشند، پخش می‌شود.
• میوه‌ها به گیاه به حالت چسبیده باقی می‌مانند اما به صورت توت فرنگی خشک‌شده‌ی چروکیده خشک می‌شوند.
• در آب و هوای مرطوب، هاگ‌های جدید روی توت‌های خشک به وجود می‌آیند.
• کپک خاکستری در برگ‌های جوان ساکن می‌شود و در داخلشان به حالت غیرفعال باقی می‌ماند.
• هنگامی که برگ‌ها به طور طبیعی می‌میرند، می‌توانند به منبع مهمی از هاگ‌های کپک خاکستری در قطعه‌ی زمین توت فرنگی تبدیل شوند.
• توت فرنگی‌های آسیب‌دیده حاصل از خسارت زمستانی ممکن است دچار پوسیدگی کپک خاکستری شوند، بدین صورت که ساقه‌های برگ و گل پوسیده شده و در نقطه‌ای که به طوقه‌ی گیاه می‌چسبند قهوه‌ای می‌شوند.

مدیریت

• گونه‌هایی مقاوم در برابر کپک خاکستری را کشت کنید.
• در قطعات زمین با سابقه‌ی کپک خاکستری، در اوایل بهار تقریباً زمانی که جوانه‌های گل یاس بنفش ظاهر می‌شوند، کل کاه را بردارید و دور بریزید.
• برای کاهش پاشیده شدن باران و علف‌های هرز و بهبود حرکت هوا در اطراف توت فرنگی‌ها، کاه تازه یا سایر مالچ‌های ارگانیک را بین بسترها قرار دهید.
• از زخمی کردن توت فرنگی‌ها خودداری کنید. زخم‌ها ورود بیماری را تسهیل می‌کنند.

توصیه های برداشت

• مرتباً برداشت کنید و میوه‌های آلوده را در طول فصل برداشت از مزرعه خارج کنید.
• مراقب باشید که میوه‌های بیمار را از میوه‌های سالم جدا نگه دارید زیرا کپک خاکستری حتی پس از برداشت نیز ممکن است به سرعت پخش شود.
• با توت فرنگی‌ها با احتیاط رفتار کنید و بلافاصله پس از چیدن در یخچال نگهداری کنید.

قارچ کش‌ها

قارچ‌کش ممکن است برای محافظت از میوه در برابر پوسیدگی میوه ناشی از کپک خاکستری در سال‌هایی که هوای مرطوب بارانی در حالی که توت فرنگی‌های در حال شکوفه هستند ادامه داشته باشد، مورد نیاز باشد. در این صورت برای جلوگیری از پوسیدگی میوه باید از قارچ کش‌ها در هنگام شکوفه استفاده کرد.

تمام دستورالعمل‌های برچسب را بخوانید و آن‌ها را دنبال کنید. اگر فصلی است که با دوره‌های طولانی هوای نم یا مرطوب مشخص می‌شود، سمپاشی را در فاصله‌ای که روی برچسب قارچ‌کش ذکر شده است تا زمان افتادن گلبرگ ادامه دهید.

در صورت امکان مراقب آب و هوا باشید و قبل از بارش باران غبارپاشی کنید. قارچ‌کش‌های مسی به عنوان مواد فعال باعث کاهش پوسیدگی میوه‌ی کپک خاکستری در توت فرنگی در صورت استفاده‌ی صحیح می‌شوند. اسپری‌های قارچ‌کشی که روی میوه‌های سبز و در حین برداشت میوه اعمال می‌شوند، کمک چندانی به کاهش بیماری نمی‌کنند و استفاده از آن‌ها توصیه نمی‌شود.

احتیاط: اشاره به یک آفت‌کش یا استفاده از برچسب آفت‌کش فقط برای اهداف آموزشی است. همیشه دستورالعمل‌های برچسب آفت‌کش را مطالعه کنید. به یاد داشته باشید، این برچسب قاعده‌ی کار شما است.

اطمینان حاصل کنید که گیاهی که می‌خواهید درمان کنید روی برچسب آفت‌کشی که قصد استفاده از آن را دارید درج شده باشد. همچنین حتماً تعداد روزهای بین مصرف آفت‌کش و زمانی که می‌توانید محصول خود را برداشت کنید، رعایت کنید.

آتشک برگ توت فرنگی

• قارچ آتشک برگ (Phomopsis obscurans) تمام قسمت‌های سبز گیاه را مبتلا می‌کند و به ندرت باعث پوسیدگی نرم در هنگام رسیدن و میوه‌ی رسیده می‌شود.
• برگ‌ها به شدت در قطعات زمین سایه‌دار که دارای شبنم شدید هستند و یا در سال‌هایی با بارندگی مکرر قرار دارند، آلوده می‌شوند.
• این قارچ برای آلوده کردن توت فرنگی‌ها به دوره‌های طولانی رطوبت مداوم نیاز دارد.
• هر عملی که باعث خشک شدن سریع برگ‌ها و میوه‌ها شود بیماری را کاهش می‌دهد.

علائم

• لکه‌های بنفش مایل به قرمز جامد روی برگ‌ها.
• با رشد لکه‌ها مرکز آفتاب‌سوختگی در آن‌ها ایجاد می‌شود.
• لکه‌ها به ضایعات V شکل با مراکز قهوه‌ای خشک و حاشیه‌های بنفش مایل به قرمز بزرگ می‌شوند.
• عفونت شدید می‌تواند کل برگ را قهوه‌ای کند.
• لکه‌های سیاه هاگ‌های قارچی تولید می‌کنند.
• لکه‌های ارغوانی مایل به قرمز روی ساقه‌ها ظاهر می‌شوند.
• لکه‌های صورتی رنگی روی میوه‌ها به صورت قهوه‌ای تیره و خشک درمی‌آیند.

سوختگی برگ توت فرنگی

• سوختگی برگ (Diplocarpon earlianum) علاوه بر برگ‌ها می‌تواند دمبرگ‌ها، ساقه‌های رونده، ساقه‌های میوه و کلاهک توت‌ها را نیز آلوده کند.
• در صورت عدم کنترل، گیاهان می‎توانند به طور قابل توجهی ضعیف شوند و رشد تمام قسمت‌های گیاه را کاهش دهند.
• گیاهانی که به شدت آلوده شده‌اند ضعیف می‌شوند و ممکن است در اثر تنش‌های دیگر مانند خشکی یا دمای شدید از بین بروند.
• قارچ سوختگی برگ زمستان را بر روی برگ‌های آلوده و روی بقایای برگ در داخل قطعه‌ی زمین سپری می‌کند.
• قارچ می‌تواند برای طولانی‌مدت در برگ‌های خشک غیر فعال بماند، اما در مجاورت رطوبت به سرعت هاگ تولید می‌کند.
• هاگ‌ها به کمک باد یا پاشیدن آب پخش می‌شوند. اگر برگ‌ها به مدت ۱۲ ساعت یا بیش‌تر خیس بمانند، هاگ‌ها جوانه می‌زنند و لکه‌های برگ جدیدی ایجاد می‌شوند.
• پس از رسیدن، لکه‌های برگ در طول فصل رشد در پاسخ به شرایط مرطوب، باعث به وجود آمدن هاگ می‌شوند. این هاگ‌ها عمدتاً با پاشیدن آب پخش می‌شوند.
• هوای خشک و گرم پیشرفت بیماری را متوقف می‌کند.
• عفونت شدید در تابستان و پاییز می‌تواند به معنای کاهش توت فرنگی در سال بعد باشد.
• عفونت در ساقه‌ی میوه و گل می‌تواند ساقه را احاطه کند و میوه و گل را از بین ببرد.

علایم

• لکه های ارغوانی تیره، زاویه‌دار تا گرد در سطح بالایی برگ ظاهر می‌شود.
• با پیشرفت بیماری، بافت‌های اطراف این لکه‌ها به رنگ قرمز یا بنفش در می‌آیند.
• در موارد شدید، ناحیه‌ی عفونی به رنگ آفتاب‌دیده خشک می‌شود و برگ به سمت بالا پیچ می‌خورد و به نظر به حالت سوخته می‌رسد.
• ضایعات به رنگ ارغوانی مایل به قرمز باقی می‌مانند و در مرکزشان به رنگ آفتاب‌دیده یا خاکستری نمی‌شوند.

لکه‌ی برگی توت فرنگی

• لکه‌ی برگی (Mycosphaerella fragariae) زمانی یکی از شایع‌ترین و مخرب‌ترین بیماری‌های قارچی توت فرنگی بود.
• عفونت شدید در گونه‌های حساس می‌تواند منجر به مرگ برگچه‌ها و برگ‌زدایی گیاهان شود.
• بسیاری از گونه‌های جدید توت فرنگی در برابر لکه‌ی برگی مقاومت دارند و این بیماری دیگر مانند گذشته شابع یا مشکل‌ساز نیست.
• قارچ لکه‌ی برگی می‌تواند برگ‌ها، دمبرگ‌ها، رونده‌ها، ساقه‌ی میوه، کلاهک توت و میوه را آلوده کند.
• قارچ زمستان را روی برگ‌های زنده‌ی آلوده و در بقایای برگ‌ها سپری می‌کند.
• هاگ‌ها در بهار تولید می‌شوند و با پاشیدن باران یا آبیاری به بافت‌های سالم سرایت می‌کنند.
• دمای خنک (۲۰ تا ۲۵ درجه‌ی سانتی‌گراد) و دوره‌های طولانی مرطوب شدن برگ (بیش از ۱۲ ساعت) برای ایجاد عفونت‌های جدید مورد نیاز است.
• روزهای مرطوب متوالی با دمای بین ۱۰ تا ۳۰ درجه‌ی سانتی‌گراد باعث پیشرفت بیماری می‌شود.
• تا زمانی که دما و رطوبت در محدوده‌ی قابل قبولی باشند، بیماری پیشرفت خواهد کرد.
• بسیاری از انواع توت فرنگی می‌توانند عفونت لکه‌های برگ را تحمل کنند.
• اگرچه ممکن است لکه‌های برگ روی شاخ و برگ مشاهده شود، اما معمولاً آسیب آنقدر شدید نیست که عملکرد را کاهش دهد.

علایم

• لکه‌های بنفش کوچک روی برگ‌ها یا ساقه‌ها.
• مرکز لکه‌های برگ با افزایش سن خاکستری و سپس سفید می‌شود.
• با پیشرفت بیماری، چندین لکه‌ی برگی با هم ادغام می‌شوند و یک ناحیه‌ی ارغوانی مایل به قرمز با چندین مرکز سفید گرد ایجاد می‌کنند.
• در موارد شدید برگ‌ها قهوه‌ای می‌شوند و می‌میرند.
• عفونت میوه شایع نیست، اما به صورت لکه‌های کوچک، فرورفته، چرمی و سیاه روی میوه‌ی نارس و رسیده ظاهر می‌شود.
• دانه‌های داخل ناحیه‌ی آلوده‌شده‌ی میوه‌ سیاه می‌شوند.