همه چیز درباره‌ی گیاهان ابلق

اصطلاح «ابلق» به گل یا در بیشتر موارد به برگی اشاره دارد که بیش از یک رنگ داشته باشد. بیشتر اوقات دو رنگ است. اغلب معنایش این است که گیاه یا خال‌دار یا راه‌راه است و یا اینکه در حاشیه‌ی آن رنگی کم‌رنگ‌تر از بقیه‌ی گیاه (یا برعکس) مشاهده می‌شود. همچنین به شکلی عمومی‌تر از این اصطلاح برای صحبت درباره‌ی کل گیاهی صحبت می‌شود که دارای چنین برگ یا گل‌هایی باشد. مصدر مناسب برای این واژه طبق همین تعریف می‌شود «ابلق شدن».

انواع ابلق شدن

به ندرت پیش می‌آید که گیاهان ابلق سه‌ رنگ (یا حتی چهار رنگ، مثل Agave lophantha که نام مناسبی به معنای «چهاررنگ» دارد و یک برگش به چهاررنگ درمی‌آید) داشته باشند. نمونه‌هایی از این گیاهان که برگ‌هایی حاوی سه رنگ دارند، درخت افرای ژاپنی هریت والدمن، درخت بالارونده کیوی آرکتیک، مریم‌گلی «سه‌رنگ»، و درخت راش سه‌رنگ هستند.

معمای جالب دیگر در داستان ابلق شدن این است که دو رنگ که در برگ‌های یک گیاه پیدا شود ممکن است به تناسب فصل تغییر یابند. بنابراین Lysimachia punctate «الکساندر» یک گیاه ابلق محسوب می‌شود اما دو رنگ متفاوت آن اوایل بهار صورتی و سبز هستند و در تابستان سفید و سبز می‌شوند.

حقیقتاً گیاهی که برگ‌های ابلق دارد ممکن است طی یک زمان مشخص از فصل رشد خود ارزش ظاهری بیشتری نسبت به زمان‌های دیگر داشته باشد. مثلاً تیره زغال‌اخته‌ی سایه‌های طلایی را در نظر بگیرید: در تمام فصل رشد، برگ‌هایش حداقل دو رنگ دارند اما در فصل بهار و پاییز که رنگ سوم اضافه می‌شود، زیباترین حالت آن را شاهد خواهید بود. یک گیاه دیگر از تیره‌ی زغال‌اخته، کورنوس کوسا «چشمان گرگ» وجود دارد که زیباترین حالتش در تابستان نمایان می‌شود زیرا گل‌هایش در کنار برگ‌های دورنگ قرار می‌گیرند.

اگر فکر داشتن گیاهان ابلق در طراحی فضای سبز برای شما خوشایند است، یکی از گیاهانی که بسیار دوست خواهید داشت «نورا لی» از خانواده‌ی فلوکس است. این گیاه نوظهور نه تنها برگ‌های دورنگ دارد، بلکه گل‌هایش نیز دورنگ هستند.

چه چیزی باعث ابلق‌شدن می‌شود و چرا گیاهان این خاصیت را از دست می‌دهند؟

دلیل این ابلق‌شدن چیست؟ این دارودسته‌ی عجیب و غریب در قلمروی گیاهان اساساً از ابتدا چگونه شکل گرفته‌اند؟ خوب بیش از یک دلیل برایش وجود دارد. گیاهان ابلقی که در قفسه‌های مراکز گل و گیاه به فروش می‌رسد عموماً حاصل جهش‌هایی هستند که پرورش‌دهندگان گل و گیاه کشف و تکثیر کرده‌اند.

زمانی که شاخه یا ساقه‌ی یک گیاه ابلق شروع به از دست دادن رنگ‌های خود می‌کند و همه‌ی برگ‌هایش سبز می‌شود، می‌گویند دچار «تباردیسی» شده است. از آنجایی که گیاه ابلق در واقع نوعی جهش محسوب می‌شود (مثلاً می‌توانید آن را عجیب‌الخلقه بنامید)، به هنگام تباردیسی صرفاً در حال بازگشت به وضعیت طبیعی‌تر خود است. اگر به محض رویت شاخه‌ای که همه برگ‌هایش در حال سبز شدن هستند آن شاخه را هرس کنید، می‌توانید مانع این تباردیسی بشوید. اجازه ندهید این شاخه‌ها گیاه را از آن خود کنند.

درست است که چندرنگ بودن گیاه باعث زیبایی آن می‌شود، اما معنایش این نیست که لزوماً باید آن گیاه را پرورش دهید. برخی گیاهان ابلق نقاط ضعفی دارند که زیبایی‌شان را خنثی می‌کند.

گیاهانی که برگ‌های ابلق دارند در طراحی فضای سبز بسیار محبوب هستند که تا حدی به دلیل ظاهر زیبایی است که برگ‌های جذاب آن ارائه می‌دهند و معمولاً رنگ این برگ‌ها طول عمر بیشتری از رنگ گل‌ها دارد. اگر می‌خواهید باغچه‌تان پیوسته رنگارنگ باشد، داشتن برگ‌های زیبا آسان‌تر از آن است که همواره در تلاش باشید با انتخاب به موقع فصل شکوفایی گل‌ها باغچه را رنگارنگ نگاه دارید.