تشخیص و رفع سوختگی ناشی از کود
۱۳ خرداد ۱۴۰۲ توسط واحد آموزش (بروزرسانی: )
نیتروژن و سایر مواد مغذی برای رشد گیاه ضروری هستند؛ با این‌حال، ممکن است در این عملکرد زیاده‌روی کنند. به این اتفاق «سوختگی ناشی از مواد مغذی» می‌گویند و مشکلی رایج در رشد گیاهان است که اگر زود تشخیص داده شود، جبران آن آسان است. ممکن است از دیدن اینکه زمانی که شما در حال یادگیری بهترین روش مراقبت از گیاهان هستید، آن‌ها با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند، دلسرد شوید. یادگیری علائم، دلایل و درمان سوختگی ناشی از مواد مغذی به شما کمک می‌کند در آینده جلوی از دست رفتن محصولات را بگیرید.
حال بیایید برای شروع این سفر پژوهشی، به تعدادی از سوالات رایجی که ممکن است درباره‌ی سوختگی ناشی از مواد مغذی داشته باشید بپردازیم.
سوختگی ناشی از مواد مغذی چیست؟
شایع‌ترین علت سوختگی ناشی از مواد مغذی این است که کشاورزان در یک محیط کنترل‌شده گیاهان را بیش از حد با مواد مغذی بسته‌بندی شده داخل بطری تغذیه می‌کنند. گیاه نمی‌تواند از شر مواد مغذی اضافه خلاص شود، به همین دلیل، متأسفانه مواد مغذی باعث آسیب‌دیدگی ریشه و برگ می‌شود. هنگامی که برگ آسیب ببیند، یا بسوزد، سطح موجود برای انجام فتوسنتز کاهش می‌یابد. در نتیجه، گیاه گلوکز کمتری نسبت به آنچه برای رشد بهینه نیاز است تولید می‌کند.
اگر گیاهان بررسی نشوند، ممکن است سوختگی ناشی از مواد مغذی باعث شود برگ‌ها به طور کامل بمیرند و از گیاه بیفتند. ضروری است کشاورزان، برای حفظ بازدهی محصول به سوختگی ناشی از مواد مغذی توجه داشته باشند. در محصولاتی مانند کاهو و گوجه، ممکن است ارزش غذایی در نتیجه‌ی سوختگی ناشی از مواد مغذی کاهش یابد.
علائم سوختگی ناشی از مواد مغذی در برگ‌ها
برای اینکه بتوانید وضعیت را سریع‌تر اصلاح کنید و مانع از دست دادن محصول شوید، باید حتماً علائم اولیه‌ی سوختگی ناشی از مواد مغذی را بشناسید. علائم بصری‌ای که باید به آن‌ها توجه کرد، عبارتند از:
- خم شدن یا لوله‌شدن نوک برگ‌ها
- زرد یا قهوه‌ای شدن نوک برگ‌ها؛ این یعنی گیاه دارد تلاش می‌کند از شر مواد مغذی اضافه خلاص شود و آن را به دورترین نقاط از دسترس خود می‌فرستد.
- برگ‌ها به رنگ سبز خیلی تیره و غیرعادی تغییر رنگ می‌دهند؛ این اتفاق نشان‌دهنده‌ی کوددهی بیش‌ازحد است.
- روش رفع سوختگی ناشی از مواد مغذی
صرف‌نظر از نوع محصول، اطمینان حاصل کنید که مواد مغذی‌ای که به گیاهان می‌دهید برای آن مرحله از چرخه‌ی رشد و نمو مناسب است. گیاه در مرحله‌های رویشی و گل‌دهی به مواد مغذی متفاوتی نیاز دارد. به همین دلیل، تغذیه‌ی آن‌ها با کود اشتباه در زمان اشتباه ممکن است باعث سوختگی ناشی از مواد مغذی شود. برچسب روی کود را با دقت بخوانید و ببینید باید چطور مقدار درستی از مواد مغذی را ترکیب کنید.
برای گیاهانی که در خاک رشد می‌کنند:
اگر گیاهان را با دست آبیاری می‌کنید و متوجه سوختگی ناشی از مواد مغذی شدید، شاخ و برگ آسیب‌دیده را ببرید و گیاهانتان را با آب معمولی با pH متعادل بشویید. با آب‌کشی مواد مغذی اضافی از خاک شسته می‌شوند و انجام آن به بهبود گیاه کمک می‌کند. می‌توانید pH آب را با استفاده از یک قلم تست pH آزمایش کنید و محلول کودی را بر اساس آن تنظیم کنید.
برای گیاهان هیدورپونیک:
می‌توانید مواد مغذی موجود در سیستم را با آب معمولی با pH متعادل رقیق کنید. با یک قلم تست pH، pH را آزمایش کنید. اگر متوجه شدید که مواد مغذی اشتباهی به گیاهان می‌دهید، می‌توانید آب را کلا عوض کنید و آبیاری را با کود مناسب با سطح غلظت درست از سر بگیرید. روش جلوگیری از سوختگی ناشی از مواد مغذی
برای پرورش گیاهان سالم و جلوگیری از سوختگی ناشی از مواد مغذی، باید سطح pH مناسب محصول ایجاد کنید. برای هر محصول محدوده‌ی pH خاصی بهتر است و وقتی که خاک، یا محیط رشد، آن سطح pH را دارد، گیاه بهتر رشد می‌کند. مثلاً برای شاهدانه‌ای که در خاک رشد می‌کند، بهتر است محیط اطراف ریشه‌ها تا حدی اسیدی باشد.
اگر سطح pH خارج از محدوده‌ی مورد علاقه‌ی گیاه باشد، گیاه نمی‌تواند مواد مغذی اضافه‌شده به خاک یا سیستم آبیاری را جذب کند. ممکن است اشتباه کنید و برای درمان گیاهی بیمار کود بیشتری به آن بدهید، در حالی که علت اصلی بیماری سطح نامناسب pH است. در این حالت نه‌تنها روی کودی سرمایه‌گذاری می‌کنید که گیاه نمی‌تواند استفاده کند، بلکه ثمردهی محصول هم به خاطر رشد ضعیف گیاهان کمتر خواهد بود.
می‌توانید این مشکل را با نظارت بر سطح pH آب و خاک با استفاده از ابزارهای قابل اعتماد pHسنج برطرف کنید. اندازه‌گیری هدایت الکتریکی خاک (EC/PPM) با یک ابزار سنجش هدایت الکتریکی خاک هم راه دیگری برای دانستن این است که آیا گیاهان می‌توانند مواد مغذی را درست جذب کنند یا خیر. بهتر است بر اساس داده‌هایی که از طریق آزمایش منظم pH و هدایت الکتریکی خاک جمع‌آوری می‌کنید، اقدام کنید.
آیا گیاهان مبتلا به سوختگی ناشی از مواد مغذی بهبود می‌یابند؟
برگ‌های آسیب‌دیده بر اثر سوختگی ناشی از مواد مغذی دوباره سبز نمی‌شوند، با این حال می‌توانید قسمت‌های سوخته را جدا کنید. شاخص اصلی نشان‌دهنده‌ی موفقیت روش‌های درمانی شما، توقف روند سوختگی است. اگر همه‌ی برگ‌ها تا حدی سوخته‌اند که از گیاه می‌افتند، حتماً آن‌ها را جدا کنید تا به بهشتی برای آفت‌ها تبدیل نشوند. اگر سوختگی ناشی از مواد مغذی شدید است، ممکن است کاشت مجدد در دراز مدت زمان شما را کمتر هدر دهد و از نظر مالی منطقی‌تر باشد.
روش تشخیص کمبود مواد مغذی از سوختگی ناشی از مواد مغذی
تشخیص تفاوت بین سوختگی ناشی از مواد مغذی و کمبود مواد مغذی در گیاهان ممکن است دشوار باشد. مثلاً، کمبود پتاسیم باعث می‌شود حاشیه‌های برگ‌های شاهدانه زرد و لبه‌هایشان قهوه‌ای شود. سوختگی ناشی از مواد مغذی هم در شاهدانه همین علائم را دارد.
یکی از راه‌های تشخیص بیماری گیاهانتان این است که بفهمید آیا محیط رشدشان مشکل pH دارد یا خیر. کمبود مواد مغذی معمولاً بر اثر نامناسب بودن سطح pH اتفاق می‌افتد. می‌توانید به طور منظم رواناب گیاهان را آزمایش کنید تا ببینید سطح pH در محدوده‌ی مطلوب هست یا خیر. اگر سطح pH مناسب است، پس احتمالا با سوختگی ناشی از مواد مغذی روبه‌رو هستید.
بازگشت به نیازهای اساسی گیاهان سالم
ایحاد تعادل در مواد مغذی و تغذیه یکی از سخت‌ترین بخش‌های پرورش گیاه است، اما وقتی آن را درست یاد بگیرید، سوختگی ناشی از مواد مغذی تنها خاطره‌ای در گذشته خواهد بود. هرچند وقت یک بار، سطح pH و هدایت الکتریکی خاک را اندازه بگیرید. بهترین راه برای کاهش «اگر اتفاقی بیفتد چه»های پرورش محصولات سالم و خواب آسوده، جمع‌آوری آسان داده‌های قابل اعتماد است.
دیدگاه‌ها
افزودن دیدگاه