پرایمینگ بذر: سرعت بخشیدن به فرآیند جوانه‌زنی
۱۹ شهریور ۱۴۰۱ توسط واحد آموزش (بروزرسانی: )
تصور کنید صاحب گلخانه‌ای هستید که در آن گیاهان بسترساز پرورش می‌دهید. مشتری صد نهال بگونیا سفارش می‌دهد و از شما می‌خواهد تا آن‌ها را ظرف یک ماه آینده تحویل بگیرد؛ از آنجایی‌که بذرهای بگونیا گاهی دیر و گاهی به طور غیر یکنواخت جوانه می‌زنند نگرانی از عدم تحویل به‌موقع، تمام وجودتان را در بر می‌گیرد.
پرایمینگ بذر چیست؟
پرایمینگ بذر توسط تولیدکنندگان و پرورش‌دهندگان بذر برای کنترل جوانه‌زنی گیاهان استفاده می‌شود. عمدتاً از پرایمینگ بذر برای کوتاه کردن زمان جوانه‌زنی در گیاهان استفاده می‌شود. فرآیندهای مختلف پرایمینگ بذر به دقت طراحی شده‌اند تا بستر مناسبی برای انجام برخی از فرآیندهای جوانه‌زنی اولیه را فراهم کنند؛ بنابراین یک پرورش‌دهنده زمانی می‌تواند بذر پرایم‌شده را بکارد که بیشتر فرآیند جوانه‌زنی آن به پایان رسیده و چیزی تا پیدایش جوانه نمانده است.
این فرآیند هم‌چنین می‌تواند امکان جوانه‌زنی یکنواخت در بذرهای تیمار‌شده را فراهم کند؛ هم‌چنین می‌تواند عمل جوانه‌زنی را در دامنه‌ی تغییرات دمایی وسیع‌تری افزایش دهد و بدین‌وسیله احتمال شیوع آفت در بذرها را کاهش دهد. اعمال فرآیند پرایمینگ در برخی از گونه‌های گیاهی برای غلبه بر خفتگی بذر نه تنها مطلوب بلکه ضروری است.
روش کار پرایمینگ بذر
پرایمینگ بذر امکان تنظیم مقدار آب درون دانه را با خیساندن بذور در آب، املاح یا با قرار دادن آن‌ها در معرض بخار آب فراهم می‌کند. دانه‌ها آب را برای یک بازه‌ی زمانی از پیش تعیین‌شده جذب می‌کنند. پس از پشت سر گذاشتن این بازه‌ی زمانی درست قبل از پیدایش اولین ریشه از دانه که به آن ریشه‌چه نیز می‌گویند، این فرآیند متوقف می‌شود. مقدار زیادی آب برای پیدایش ریشه‌چه مورد نیاز است، بنابراین فرآیند پرایمینگ به منظور جلوگیری از جوانه‌زنی کامل، متوقف می‌شود. سپس بذور پرایم‌شده را می‌توان خشک کرد و پس از آماده شدن کاشت.
ممکن است تعجب کنید که چرا بذر در طول فرآیند پرایمینگ خشک نمی‌شود و قادر به جوانه زدن نیست. اگر فرآیند به درستی کنترل شود، اقدامات هیدراتاسیون قبل از پسابیدگی متوقف می‌شود. برای هر گونه‌ی گیاهی محدوده‌ای وجود دارد که مشخص می‌کند چه زمانی از مرز بین پرایمینگ و مرحله‌ی قبل از جوانه‌زنی عبور می‌کند. حدود ایمن برای حداکثر مدت زمانی که می‌توان بذرها را پرایم کرد محاسبه شده است که اگر از این بازه‌ی زمانی تخطی شود نهال آسیب می‌بیند.
روش‌های پرایمینگ بذر
چهار روش متداول برای پرایمینگ بذرها وجود دارد: هیدروپرایمینگ، اسمو پرایمینگ، ماتریک پرایمینگ جامد و درام پرایمینگ. روش‌های دیگر جزو اسرار تجاری یا ثبت اختراع هستند و به دلیل انحصاری بودن، استفاده از آن‌ها منوط به پرداخت هزینه است!
هیدروپرایمینگ: همان خیساندن ساده‌ی بذرها در آب است؛ در این روش اغلب از آب مقطر هوادهی‌شده استفاده می‌شود. این فرآیند به‌ویژه در مناطق خشک ثمربخش و قابل استفاده است.
اسمو پرایمینگ: اسمو پرایمینگ، اسمزی پرایمینگ یا بذرتیماری نیز نامیده می‌شود؛ خیساندن بذور در محلول‌های حاوی مواد شیمیایی مانند مانیتول، نیترات پتاسیم (KNO3)، کلرید پتاسیم (KCI)، پلی اتیلن گلیکول (PEG) یا کلرید سدیم (N) است. هورمون‌های گیاهی که مراحل مختلف جوانه‌زنی بذر را کنترل و تحت تأثیر قرار می‌دهند یا میکروارگانیسم‌های مفید (که به کنترل بیماری‌های قارچی و باکتریایی کمک می‌کنند) را می‌توان به محلول‌های اسموپرایمینگ اضافه کرد.
ماتریک پرایمینگ جامد: ماتریک پرایمینگ جامد شامل انکوباسیون بذور در یک ماتریکس جامد و نامحلول مانند ورمیکولیت، خاک دیاتومه یا دیگر پلیمرهای جاذب آب با مقدار محدودی آب است؛ این فرآیند امکان اشباع شدن آهسته‌ی بذرها را فراهم می‌کند.
درام پرایمینگ: بذرها با قرار گرفتن در یک گردونه‌ی چرخشی که میزان کنترل شده‌ای از بخار آب در آن آزاد می‌شود، هیدراته می‌شوند.
چه کسی از پرایمینگ بذر سود می‌برد؟
روش پرایمینگ بذر اغلب برای بذرهایی با ارزش بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما فرآیند «هیدروپرایمینگ» در مناطقی با آب و هوای خشک برای غلبه بر کمبودهای خاک و بهبود کیفیت محصولات تولید‌شده استفاده می‌شود. یکی از معایب پرایمینگ بذر این است که فرآیند ذخیره‌سازی بذور پرایم‌شده در برخی موارد کار دشواری است زیرا نگه‌داری اصولی آن‌ها نیازمند دمای سرد است. با این حال در بیشتر موارد بذرها را می‌توان در یک شب پرایم کرد، خشک کرد و روز بعد کاشت.
دیدگاه‌ها
افزودن یک دیدگاه