کود‌ انتشار آهسته چیست؟

کودهایی با رهایش تدریجی قرص‌های کودی هستند که بر حسب فعالیت‌های باکتریایی به شکلی آهسته در خاک رها می‌شوند و مدت بیشتری در خاک باقی می‌مانند. فعالیت این میکروب‌ها کاملاً به دمای خاک بستگی دارد. از دیگر تعاریف متداول کود با رهایش تدریجی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کود با رهایش تدریجی جزو کودهای طبیعی است که در بلند‌مدت مواد مغذی از خود آزاد می‌کنند.
• کود با رهایش تدریجی جزو کودهای روکش‌دار است که لایه‌ای از سولفور یا دیگر مواد پلی‌مری موجود در سطحش میزان انتشارش را تنظیم می‌کند.
• کودی که به خاطر داشتن انواع مواد افزودنی به آن دوام طولانی در خاک یا درون درخت دارد و شبیه قرص یا اشکال دیگری است.

این نوع کودها در دو نوع عرضه می‌‌شوند: ارگانیک و محلول یا کودهای روکش‌دار با رهایش تدریجی. کودهای ارگانیک با رهایش تدریجی کاملاً به فعالیت میکروبی وابسته هستند و دوام زیادی در خاک دارند. به همین خاطر، چون زمان زیادی طول می‌کشد تا در خاک منتشر شوند، هنگامی که گیاه در مرحله‌ی نیاز بدان‌ها است کود در اختیارشان قرار نخواهد داشت. به منظور بهره‌وری و فعال‌تر کردن کود‌های ارگانیک لازم است فعالیت باکتریایی خاک افزایش یابد و دمای خاک نیز گرم باشد یا رطوبت کافی برای زیست میکروب‌ها وجود داشته باشد. نوع دیگر آن کود با حلالیت تدریجی یا دارای روکش است که غالباً به شکل قرص در اختیار پرورش‌دهندگان یا کشاورزان قرار داده می‌شود. این کودهای دارای روکش برای آزاد‌سازی مواد مغذی به رطوبت و دمای خاک وابسته هستند که بعضی مواقع بسیار طول می‌کشد و حتی ممکن است تا دوازده ماه به درازا کشیده شود. عیب مهم کود با رهایش تدریجی این است که هنگام نیاز، در اختیار گیاه قرار ندارند.

همچنین کودهای مذکور ویژگی‌شان را از چند مکانیزم به عاریه گرفته‌اند. میزان انتشارشان به‌وسیله‌ی افزودن جزء فعال مواد شیمیایی قابل کنترل است. فناوری پشت پرده‌ی این نوع کود‌ها آن دسته حامل‌های افزودنی هستند که سبب انتشارشان در خاک می‌شوند. از دیگر روش‌های انتشار آهسته‌ی کود می‌توان به افزودن جلوگیرنده‌های فیزیکی یا شیمیایی نام برد که سرعت انتشار نیتروژن را در قرص کودها کاهش می‌دهد. برای نمونه، اوره با روکش سولفور یکی از این قبیل انواع کاهش‌دهندگان انتشار کود به شمار می‌رود. هر دو عاملِ اندازه‌ی ذرات قرص و منافذ درون آن روی سرعت انتشار مواد مغذی قرص نقشی تعیین‌کننده دارند. منفذ بزرگ در کنار اندازه‌ی کوچک قرص‌ها سرعت انتشار ماده‌ی مغذی را افرایش می‌دهد و بالعکس. اوره فرمالدهید نیز یکی دیگر از مواد کاهنده‌ی سرعت انتشار کود است و قبل از دسترسی گیاه بدان، تغییرات شیمیایی‌ای را تجربه می‌کند که باعث کاستن از سرعت انتشار کود می‌شود. امروزه، روکش پلاستیکی نازکی روی کود کشیده می‌شود تا میزان انتشار کود کنترل شود. اما عیب مهم این نوع کود‌ها این است که اگر بخواهیم در آینده نیز در دسترس گیاه قرار داشته باشد، باید در مراحل اولیه‌ی کود‌دهی مقدار زیادی از آن را به‌کار ببریم.

مزایای کود‌های با رهایش تدریجی

1. استفاده از این نوع کود باعث می‌شود تا گیاه در مراحل پایانی رشد نیز به مواد مغذی دسترسی داشته باشد. این موضوع به‌خاطر دوام طولانی‌مدت‌شان در خاک یا درون خود درخت امکان‌پذیر است.
2. این کود همچنین از هدر‌رفت کود به‌دلیل نفوذ به دیگر نقاط خاک جلوگیری می‌کند و در نتیجه میزان جذب شدنش به گیاهان یا درون خاک را افزایش می‌دهد.
3. همچنین در نواحی با رطوبت کم یا نواحی خشک تولید محصولات کشاورزی را افزایش می‌دهد. به این خاطر که پس از تماس با آب مجدداً فعال و به شکل محلول در می‌آید.
4. همچنین کود با رهایش تدریجی صرفه‌ی اقتصادی دارد و نسبت به کود با رهایش سریع یا کنترل شده آسان‌تر قابل استفاده است.
5. به دلیل اینکه زمان بیشتری در خاک می‌توانند غیرفعال باقی بمانند هیچ‌گونه آلودگی برای خاک در بر ندارند و در نتیجه هیچ اثر مخربی روی خاک یا محیط‌زیست از خود بر جای نمی‌گذارند.