باورهای اشتباه درباره‌ی کمپوست

هر چیزی که درباره‌ی کمپوست می‌شنوید را باور نکنید. در ادامه به رایج‌ترین باورهای اشتباه درباره‌ی کمپوست‌ می‌پردازیم.

باور غلط:‌ «کمپوست همان کود است.»

از بین بردن این باور اشتباه بسیار دشوار است، و ماندگاری این باور نشان از اطلاعات کم مردم درباره‌ی گیاهان و محصولات تقویتی آن‌هاست. همان طور که از عنوان بخشِ «افزودن چند ماده مغذی» مشخص است، این باور تا حدی واقعیت دارد، و دلیل ماندگاری آن نیز همین است.

نویسنده در بخش ذکر شده، برخلاف میل باطنی‌اش به این باور اقرار کرده است، و اظهار دارد که کمپوست‌ها حاوی مقادیر کمی از مواد مغذی اصلی و کمکی و مقادیر مهمی از مواد میکرومغذی هستند. با این حال، معمولا کمپوست‌ها مواد مغذی اصلی کافی برای برطرف کردن نیازهای اکثر گیاهان ندارد و نمی‌توان از آن‌ها به عنوان کود استفاده کرد.

کمپوست به تغذیه‌ی گیاهان کمک می‌کند، دلیل اصلی آن مواد مغذی است که در اختیار گیاهان قرار می‌دهد، نه مواد مغذی که در آن وجود دارد.

تقریبا هر باغبانی سه کود یا ماده مغذی اصلی مورد نیاز گیاهان را می‌شناسد: نیتروژن (N)، فسفر (P) و پتاسیم (K). این سه ماده مغذی به قدری ذهن باغبانان را به خود مشغول می‌کنند که آن‌ها دیگر نمی‌توانند چیزی فراتر از آن‌ها را ببینند. در واقع، تصور اشتباهی بین باغبانان رایج شده است که اگر چیزی برای گیاهان مفید است، به دلیل فراهم کردن این مواد مغذی می‌باشد. از آنجا که کمپوست برای گیاهان خوب است، پس حتما باید نوعی کود باشد. اگر کود نیست، چطور ممکن است که برای گیاهان مفید باشد؟

توسعه و پیشرفت کودهای شیمیایی مردم را به رویکرد ساده‌ای برای کشاورزی و باغبانی تشویق کرده است: تامین مواد شیمیایی مناسب همه‌ی مشکلات را حل می‌کند. اما اگر خاک فقیر (غیر‌حاصل‌خیز) باشد، مواد مغذی به تنهایی نمی‌توانند گیاهان را سالم نگه دارند. خاک‌های فقیر مختلفی وجود دارند: خاک رسی سنگین که به خوبی زهکشی نمی‌شود، زمین‌های شنی که آب را در خود نگه نمی‌دارند، زمین بسیار اسیدی یا بسیار قلیایی، زمین بسیار فشرده که ریشه‌ها نمی‌توانند به راحتی در آن حرکت کنند و یا کمبود باکتری‌ در زمین، منظور باکتری‌هایی که از ذرات معدنی مواد مغذی می‌سازند، یا زمینی که نمی تواند مواد مغذی‌ای که در آن وجود دارد و یا به آن اضافه می‌شود را حفظ کند.

همان طور که در بخش قبل نشان داده شده است، کمپوست فارغ از این که چه مواد مغذی‌ای دارد، می‌تواند به گیاهان کمک‌های زیادی بکند. زیرا ساختار خاک را بهبود می‌بخشد، میکروب‌های مفید را افزایش می‌دهد و ظرفیت تبادل کاتیون (CEC) را افزایش می‌دهد، کمپوست باعث افزایش تحرک هوا، آب و مواد مغذی در خاک می‌شود، که همگی به راحتی مواد مغذی را برای گیاهان فراهم می‌کنند.

باور غلط:‌ «کمپوست همان گیاخاک یا هیوموس است.»

جالب است که جه تعداد از منابع هنوز هم کمپوست را همان گیاخاک یا هیوموس می‌دانند. که این گونه نیست. یکی از دلایل آن ویژگی های جالب توجه کمپوست، وجود گیاخاک در آن است. اما اگر کاملا گیاخاک بود، باغبانی ما بسیار ساده‌تر می‌شد، زیرا به جای یک یا دو بار در هر فصل، کافی بود فقط هر صد سال یا بیشتر آن را به خاک بیافزایم.

همان طور که در بالا ذکر شد، همان طور که هر باغبانی می‌داند، کمپوست باید تجدید شود. این فرآیند شامل مخلوط پیچیده‌ای از ترکیبات، عناصر و میکروارگانیسم‌های زنده است، که بسیاری از آن‌ها پس از وارد شدن در خاک، توسط گیاهان استفاده می‌شوند.

در مقابل، گیاخاک می‌تواند هزاران سال بدون تغییر در زمین باشد. گیاخاک ماده‌ی ارگانیک است که بیشترین مقاومت در برابر پوسیدگی را دارد، ماده‌ای چوبی‌ که از منابع سخت، لیفی و مومی گرفته شده است. که شامل مولکول‌های طولانی و پیچیده‌ای است که بدون تغییر شیمیایی و بیولوژیکی مکررا توسط موجودات خاکی متنوعی تغذیه و دفع می‌شوند.

گیاخاک یا هیوموس نقش مهمی در ایجاد ساختار خاک دارند. و به دلیل بلند بودن و پیچیدگی زیاد مولوکل‌های هیوموس، محل‌های زیادی را برای چفت شدن مولکول‌های دیگر فراهم می‌کنند. آن‌ها تراکم خاک، یعنی جمع‌آوری ذرات خاک در توده‌های کوچک و متوسط را بیشتر می‌کنند. و تراکم کلیدِ حفظ ساختار خوب خاک است.

باور غلط:‌ «زیاده‌روی در مصرف کمپوست بی‌معنی است.»

بعضی از افراد بسیار مشهور دقیقاً همین جمله‌ی بالا را می‌گویند. به این دلیل که اکثر کشاورزان و باغبان دائما در تهیه‌ی کمپوست کافی برای زمین و باغ‌های خود دچار مشکل هستند. تصور کمپوست بیش از حد واقعا دشوار است.

کاملا واضح است که نباید بیش از حد نیاز به چمن کمپوست بزنیم، حتی اگر کمپوست مورد استفاده از نوع گیاهی باشد. در واقع میزان مصرف توصیه شده برای چمن‌ها فقط ۸ لیتر برای هر متر مربع است که تا عمق ۰٫۶ تا ۰٫۹ سانتی‌متری جواب‌گو است. میزان پیشنهادی برای خاک‌های بسیار کم‌عمق مقدار ۰٫۶۴ سانتی متر است. اما مقدار بیشتر از این می‌تواند علف، یا حداقل بخشی از آن که به زمین نزدیک‌تر است را غرق در کامپوست کند. و اگر به این بخش آسیب برسد، احتمالا کل گیاه نابود خواهد شد.

ثابت شده است که واقعا می‌توان در مصرف کمپوست زیاده‌روی کرد، مخصوصا اگر در جایی استفاده شود که نباید هیچ ماده‌ی ارگانیکی مورد استفاده قرار گیرد.

اغلب اوقات باغبانان و خاکبرداران می‌شنوند که درختان و درختچه‌های پیوندی باید در خاکی که با مواد ارگانیک (OM) اصلاح شده (مخلوط شده) رشد کنند. اگر زمین بیش از عمق ریشه‌ی درخت بالغ کنده شود، به راحتی می‌توان گفت که OM هدر رفته است. علاوه بر این، اگر به اندازه‌ی کافی (یا ترجیحا بیش از حد) از OM استفاده شود، به دلیل فاسد شدن آن، خاک نشست می‌کند. در نهایت، این اصلاحیه‌ تفاوت بین خاک اصلاح شده و اصلاح نشده را به طور کامل مشخص می‌کند تا از مشکلات مربوط به آب جلوگیری شود.

این منطق در مورد بسیاری از کاربردهای خاکبرداریِ مواد ارگانیک از جمله کمپوست صادق است. زمین‌های کشاورزی، که به صورت متمرکز کشت می‌شوند، نیاز به بازپُرسازی شدیدتری نیز دارند. خاکبرداری‌های دائمی نیازمند چنین بازپرسازی‌هایی نیستند. این کار مشکلات زیادی را که ممکن است باعث آلودگی آب شود، در بر می‌گیرد. فارغ از استفاده از کود مصنوعی یا کمپوست، کود بسیار زیاد منجر به مواد مغذی بیش از حد و اضافی در خاک می‌شود.

محتوای مواد مغذی کمپوست و سایر مواد ارگانیک بسیار کم‌تر از بیشتر کودها است. هنگامی که آن را به نسبت ۴:۱ و یا حتی بالاتر با خاک مخلوط می‌کنند، بار عظیمی از مواد مغذی به وجود می‌آید که به آرامی منتشر می‌شود. کمپوست با اضافه کردن مواد مغذی موجود در خود و افزایش فعالیت میکروب‌هایی که مواد مغذی‌ای را که در حال حاضر در خاک وجود دارند، میزان مواد مغذی در خاک را افزایش می‌دهند. بنابراین مواد مغذی‌ای که به خاطر کمپوست به خاک اضافه می‌شوند، به مراتب بیشتر از آن تعدادی است که در خود کمپوست قرار دارند.

حتی اغلب باغبانان باتجربه نمی‌دانند که ۵٪ از وزن خاک خوب را مواد ارگانیک تشکیل می‌دهند که حدودا معادل ۱۰٪ از حجم خاک است. مردم همان طور که مقدار چربی موجود در شیر را بیش از مقدار واقعی حدس می‌زنند، مقدار بهینه‌ی مواد ارگانیک در خاک را نیز بیش از حد واقعی گمان می‌کنند. در این مورد هم مثل موارد دیگر، می‌توان در کار خوب زیاده‌روی کرد.