واژه‌نامه تخصصی هیومیک اسید

دانش اسید هیومیک بوسیله‌ی مجموعه لغاتی احاطه شده است که می‌توانند گیچ‌کننده باشند. در اینجا یک فهرست توضیحی از عباراتی که که بیشتر به آن‌ها ارجاع می‌شود مشاهده می‌کنید.

Biostimulant: محرک زیستی

محرک زیستی به این صورت تعریف می‌شود: هر ماده یا میکروارگانیسمی که با هدف بهبود جذب مواد مغذی، مقاومت نسبت به تنش و بهبود کیفیت محصول برای تحریک فرایندهای طبیعی به‌کار رود. درحال حاضر یک اجماع کلی برسر تعریف محرک زیستی وجود ندارد. محرک‌های زیستی می‌توانند بسیار زود، یعنی در مرحله‌ی رویش و جوانه‌زنی گیاه، استفاده شوند و اغلب در سراسر چرخه‌ی حیات محصول مورد استفاده قرار می‌گیرند. نمونه‏‌هایی از محرک‌های زیستی عبارتند از: اسید هیومیک و اسید فولویک، میکروارگانیسم‌های مفید (قارچ‌ها و باکتری‌ها)، عصاره‌ی جلبک دریایی، پروتئین‌ها، آنزیم‌ها و اسیدهای آلی دیگر. محرک‌های زیستی از طریق مکانیسم‌هایی متفاوت از کودها عمل می‌کنند و هم‌زمان با آن‌ها به‌خوبی کار می‌کنند تا جذب بهینه‌ی مواد مغذی را توسط گیاه تضمین کنند.

Carbon: کربن

کربن ماده‏‌ای بنیادی برای تمام انواع حیات روی کره‌ی زمین است. در حوزه‌ی علم خاک کربن به ۴ دسته‌ی اصلی تقسیم‌بندی می‌شود: کربن عنصری، کربن غیرآلی خاک، کربن آلی خاک و ماده‌ی آلی خاک. کربن عنصری در پوسته‌ی خارجی خود دارای ۴ الکترون جفت‏‌نشده است و این ویژگی کربن عنصری را به عنصری مطلوب برای تشکیل زنجیره‌های مولکول‌های پیچیده تبدیل می‌کند. این زنجیره‌های مولکولی پیچیده برای شکل‌گیری حیات بسیار ضروری هستند. کربن غیرآلی کربنی است که از کانی‌ها استخراج می‌شود و برای جذب به‌راحتی در دسترس ارگانیسم‌های خاک قرار نمی‌گیرد. از طرف دیگر کربن آلی خاک یک منبع غذایی اصلی برای حیات در خاک است. این نوع کربن در نتیجه‌ی تجزیه‌ی بقایای گیاهان و حیوانات حاصل می‌شود. ماده‌ی آلی خاک یک عبارت کلی است که تمام مواد گیاهی و جانوری در حال تجزیه در خاک (معین) را دربر می‌گیرد.

Cations: کاتیون‌ها

کاتیون‌ها، یون‌هایی با یک شبکه بار مثبت خالص هستند و در نقطه‌ی مقابل آنیون‌ها با بار منفی قرار دارند. در علم خاک از کاتیون‌ها به‌عنوان مواد مغذی دارای بار مثبت یاد می‌شود (مانند پتاسیم، منیزیم و کلسیم) که برای حیات و سلامتی گیاهان ضروری هستند. ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC) به توانایی خاک برای حفظ یون‌های مثبت اشاره می‌کند. به‌دلیل اینکه اسید هیومیک‌ها دارای یک شبکه بار منفی هستند و به‌آسانی به کاتیون‌های مفید متصل می‌شوند، در نتیجه می‌‏توانند ظرفیت تبادل کاتیونی خاک را بهبود بخشند و به‏ موجب آن جذب مواد مغذی توسط گیاه افزایش می‌یابد.

Chelation: کلات‌سازی (چنگالش)

کلمه‌ی chelate یک کلمه‌ی یونانی به ‏معنی چنگال و سرپنجه است و یک استعاره‌ی کاربردی برای کلات‏‌سازی (چنگالش) است. کلات‌سازی فرایندی است که از طریق آن یک ماده برای متصل‌کردن مولکول‌هایی همچون مولکول‌های معدنی و فلزات به‏ کار گرفته می‌شود. اسید هیومیک در خاک به‌عنوان یک کلات‏‌ساز عالی عمل می‌کند. یعنی اسید هیومیک به مواد مغذی مفید متصل می‌شود و آن‌ها را به‌آسانی در دسترس گیاهان قرار می‌دهد. همچنین اسید هیومیک به‌خوبی به فلزات سمی متصل می‌شود و در نتیجه مانع جذب فلزات سمی توسط گیاهان می‌شود. این نوع کلات‌سازی «بافرسازی» نام دارد. بنابراین اسیدهیومیک به‌عنوان عامل کلات‌سازی مواد مغذی را در دسترس گیاهان قرار می‌دهد و مانع جذب مواد سمی نامطلوب می‌شود.

Compaction: متراکم‏‌سازی

متراکم‌‏سازی یک نوع فروافت (تخریب) خاک است که از طریق آن ذرات خاک کاملاً به یکدیگر فشرده می‌شوند و در نتیجه فضای موجود برای هوا، خاک و مواد آلی کاهش می‌یابد. این فرایند می‌تواند مانع رشد ریشه شود و از تبادل سالم مواد مغذی در خاک جلوگیری کند. روش‌های مدرن کشاورزی (همچون تجهیزات سنگین کشاورزی) در طول زمان می‌توانند موجب تراکم خاک شوند و در نتیجه موجب پدیدارشدن چالش‌های بیشتر و کاهش شدید بازدهی محصولات کشاورزی می‌شوند. مشخص شده است که وقتی اسید هیومیک به خاک اضافه‌شود، ظرفیت متراکم‏‌سازی درطول زمان کاهش می‌یابد.

Compost: کمپوست

کمپوست یک ماده‌ی آلی تازه و تجزیه‌شده است. کمپوست یک منبع غذایی غنی برای میکروارگانیسم‌های خاک است که سلامت کلی خاک را بهبود می‌بخشد. بااین‌حال، کمپوست مانند هیوموس (گیاخاک) نیست؛ بلکه حاوی مقادیری از هیوموس است. روی‌هم‌رفته کمپوست از هیوموس تازه‌تر است و هیوموس کهنه‌تر از کمپوست است و در برابر تجزیه شدن مقاومت می‌کند. بنابراین کاربرد کمپوست به‌عنوان یک منبع هیوموس درست نیست؛ بلکه اصولاً کمپوست باید به‌عنوان یک «منبع غذایی» برای خاک به‏ کار رود؛ در حالی‌که کود یک منبع غذایی برای گیاه است و هیوموس بهترین منبعی است که از منابع غنی‌تر و قدیمی‌تر حاصل می‌شود و از آن به‌عنوان هومات (نمک آلی یا معدنی اسید هیومیک) یاد می‌شود. هیوموس در طول هزاران یا میلیون‌ها سال تشکیل می‌شود.

Fertilizer: کود

هر ماده‏‌ای که به‌عنوان ماده‌ی مغذی به خاک یا گیاه افزوده شود؛ کود نام دارد. به‌عبارت دقیق‌تر اسید هیومیک کود نیست؛ بلکه مکمل خاک است. به دلیل توانایی اسید هیومیک برای بهبود حفظ آب و جذب مواد مغذی، بهبود ساختار خاک و بسیاری موارد دیگر، اخیراً به‌عنوان محرک زیستی در نظر گرفته می‌شود. (برای آگاهی بیشتر درباره‌ی مزایای اسید هیومیک مشاهده کنید).

Fulvic Acid: اسید فولویک

اسید فولویک‌ها مولکول‌هایی کوچک‌تر از اسید هیومیک‌ها هستند و اندازه‌ی مولکولی آن‌ها از ۱۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ متغیر است. برخلاف مولکول‌های اسید هیومیک که تنها در محلول‌های آلکالین انحلال‏‌پذیر هستند مولکول‌های اسید فولویک‌ها در تمام سطوح pH آب انحلال‌پذیر هستند. دو نوع اسید فولویک وجود دارد:

فولات: مولکول‌های فولات به مواد معدنی متصل هستند و نوع آزاد اسید فولویک است.

اسید فولویک: اغلب شامل کربن، هیدروژن، اکسیژن و نیتروژن است. اسید فولویک‌ها همانند اسید هیومیک‌ها ازطریق تجزیه‌ی میکروبی شکل می‌گیرند. به‏ دلیل اینکه محتوای اکسیژن اسید فولویک‌‌ دو برابر اسید هیومیک‌ است، رنگ اسید فولویک طلایی است و از نظر بیولوژیکی فعال‌تر از اسید هیومیک است. مزیت اصلی اسید فولویک‌ها توانایی آن‌ها برای اتصال به مواد مغذی و انتقال آن‌ها به درون گیاهان است. برای اطلاعات بیشتر درباره‌ی اسید فولویک می‌توانید مقاله‌ی مقایسه‌ی بین اسید فولویک و اسید هیومیک را مشاهده کنید.

Humate: هیومات (نمک آلی یا معدنی اسید هیومیک)

هیومات یک ماده‌ی سیاه و جامد است و در اصل به آب شیرین وابسته است. منشاء هیومات لیگنیت (زغال قهوه‌‏ای) یا موادی بین لیگنیت و بیتومینس (sub-bituminopus) است. هیومات‌ها در نزدیکی سطح زمین اکسید می‌شوند. درنتیجه‌ی این اکسیداسیون ماده‏ای غنی از اسید هیومیک پدید نمی‌آید. بنابراین هیومات متراکم‏‌ترین (چگال‌ترین) منبع طبیعی اسید هیومیک است که در کشاورزی مدرن یک منبع اساسی اسید هیومیک است. در حال حاضر هیومات نمی‌تواند به‌صورت ترکیبی تولید شود. در عوض هیومات در تالاب‌ها و زمین‌های مرطوب قدیمی تشکیل می‌شود. با گذشت زمان این بسترهای حجیم مملو از مواد تجزیه‌شده با بسترها و تشکیلات سنگین پوشیده شدند و تحت فشار شدید متراکم شدند.

Humic Acid: اسید هیومیک

اسید هیومیک ناشی از تجزیه‌ی کامل بقایای حیات آلی است. اسید هیومیک شامل زنجیره‌ی طولانی مولکول‌ها، سنگین و قهوه‌‏ای رنگ است. عبارت اسید هیومیک تنها به یک ماده/اسید مجزا اشاره نمی‌کند؛ بلکه به ترکیب پیچیده‏‌ای از اسیدهای مختلف اطلاق می‌شود که در محلول‌های آلکالین خاصیت انحلال‌پذیری دارند. اسید هیومیک‌ها به‌طور طبیعی بخشی از چرخه‌ی حیات در خاک، اقیانوس‌ها و رودخانه‏‌ها هستند. برای اطلاعات بیشتر درباره‌ی اسید هیومیک‌ها مقاله‌ی کامل را از اینجا مشاهده کنید.

Humin: هیومین

هیومین همراه با اسید هیومیک و اسید فولویک سومین ماده‌ی تشکیل‌دهنده‌ی گیاخاک (هیوموس) است. دربین ۳ ماده‌ی تشکیل‌دهنده‌ی هیوموس مولکول‌های هیومین از نظر اندازه بزرگ‌تر از مولکول‌های اسید هیومیک و اسید فولویک هستند. ولی تاکنون تأثیر آن‌ها روی افزایش باروری محصولات کشاورزی ثابت نشده‌است. دلیل اصلی آن عدم انحلال‌پذیری هیومین‌ها در pHهای مختلف و همچنین تمایل آن‌ها برای چسبیدن به تجهیزات کشاورزی است. همچنین مدت زمان زیادی طول می‌کشد تا در خاک تجزیه شوند و اغلب تجزیه‌ی آن‌ها چند دهه طول می‌کشد.

Humus: هیوموس

هیوموس به شکستن مواد ارگانیک خاک اشاره می‌کند که نسبت به تجزیه‌ی بیشتر مقاوم هستند. گرچه واژه‌ی «هیوموس» یا گیاخاک کمابیش برای توصیف محصولاتی همچون کمپوست به‏‌کار می‌رود، ولی هیوموس و کمپوست با یکدیگر متفاوت هستند. هیوموس به ماده‌ی گیاه شباهت ندارد؛ ولی کمپوست شامل موادی تازه‏‌تر است و حاوی موادی است که هنوز به‌عنوان بقایای گیاهی قابل شناسایی هستند. به‌عبارت دیگر، هیوموس حاصل جذب و دفع کمپوست توسط حیات خاک در طول یک دوره‌ی زمانی است. نتیجه‌ی جذب و دفع کمپوست پدیدآمدن ترکیبات مولکولی پایداری است که نسبت به تجزیه‌ی بیشتر مقاوم هستند. کمپوست خاک را تغذیه می‌کند؛ در حالی‌که هیوموس مزایای دیگری همچون افزایش حفظ آب و حفظ مواد مغذی برعهده دارد.

Leonardite: لئوناردیت

لئوناردیت عبارتی است که برای توصیف لیگنیت اکسیدشده به‌کار می‌رود و برای استفاده به‌عنوان مکمل خاک معمولاً از نواحی نزدیک به سطح زمین استخراج می‌شود. هیومات به مواد ذغالی بین لیگنیت و بیتومینس اکسیدشده اشاره می‌کند ولی اغلب اوقات هیومات و لئوناردیت به‌جای یکدیگر به‏‌کار می‌روند. علاوه براین لئوناردیت به منبع آب‌نمک مخصوصاً در داکوتای شمالی اشاره می‌کند؛ درحالی‌که هیومات در اصل به آب‌شیرین تمایل دارد. بین هیومات و لئوناردیت هیچ مشخصه‌ی حرفه‌ای (برای تمایز) وجود ندارد. همچنین سطوح معینی از اسید فولویک وجود ندارد که این مواد را به‌عنوان لئوناردیت یا هیومات واجد شرایط کند (ولی اگر ماده‌ای فاقد اسید هیومیک باشد یا دارای مقادیر ناچیزی از اسید هیومیک باشد، آن ماده لئوناردیت نیست).

Molecular Weight:‌ وزن مولکولی

وزن مولکولی به وزن تمام اتم‌ها در یک مولکول معین اشاره می‌کند. این وزن در واحد توده‌ی اتمی اندازه‌گیری می‌شود. اسید فولویک به‌دلیل مرتبط‌بودن با هیوموس دارای کوچک‏‌ترین وزن مولکولی است و اسید هیومیک وزن مولکولی سنگین‏‌تری دارد. به‌طور میانگین هیومین ( که در تمام سطوح pH نامحلول است) دارای بزرگ‏ترین وزن مولکولی است.

Peat:‌ تورب (پوده)

تورب به انباشت مواد ارگانیک در حال تجزیه اشاره می‌کند که منبع آن تالاب‌ها یا زمین‌های باتلاقی است. تورب با کمپوست تفاوت دارد. زیرا باید از مکان‌های مشخصی برداشت شود؛ در حالی‌که کمپوست از منابع متعدد بدست می‌آید. تورب گران‌قیمت است و زمان و انرژی زیادی برای تولید آن لازم است.

Soil Composition:‌ ترکیبات خاک

خاک از ۴ ترکیب اصلی تشکیل شده‌است. این ترکیبات عبارتند از: مواد معدنی، هوا، آب و مواد آلی. مواد معدنی تقریباً ۴۵٪ از خاک را تشکیل می‌دهند که شامل ماسه، گل‌ولای و خاک رس است. حدود ۲۵٪ از خاک را هوا تشکیل می‌دهد و ۲۵٪ باقی‌مانده آب است. ۵٪ باقی‏مانده‌ی خاک متشکل از مواد آلی است (شرح آن‌ها در پایین آمده‌است). خاک‌ها به ۶ دسته‌ی اصلی تقسیم‌بندی می‌شوند: خاک گچی، خاک رس، خاک پوده‏ای، خاک سیلیت، خاک رسی و خاک رسی شنی.

گرچه مواد مواد آلی تنها ۵٪ از خاک را تشکیل می‏‌دهند؛ ولی این مواد «حیات» خاک هستند و سلامتی خاک تا حد زیادی به آن‌ها وابسته است. به‌طور کلی از ۵٪ مواد آلی، ۱۰٪ شامل پس‌مانده‌های آلی تازه، ۳۰-۵۰٪ مواد آلی کسر فعال، ۳۰-۵۰٪ مواد آلی پایدار (هیوموس) و حدود ۵۰٪ ارگانیسم‌های زنده مانند باکتری‏‌ها و قارچ‏‌ها و کرم خاکی است. امروزه بسیاری از زمین‌های کشاورزی فاقد مواد آلی پایدار هستند و محصولات وطن‌بیو این مواد آلی را احیاء می‌کنند.

Sustainable Agriculture:‌ کشاورزی پایدار

امروزه هدف کشاورزی پایدار برآورده‏ کردن نیازهای غذایی بدون کاهش یافتن منابع زمین و به‏ خطر انداختن نسل‌های آینده است. در کشاورزی پایدار این موارد مورد توجه هستند: تلاش برای مصرف کمتر آب، مصرف کمتر کودهای شیمیایی، مصرف کمتر مواد شیمیایی ترکیبی و آفت‏‌کش‌ها و انرژی کمتر برای تولید محصولات. ما مفتخریم که در تولید محصولات ما همگام با این تلاش‌ها حرکت می‌کنیم. تمام محصولات تولیدی ما به کشاورزان در دستیابی اهداف مذکور کمک می‌کند. افزودن این محصولات به برنامه‌ی کوددهی گیاهان باعث بهبود حفظ آب در خاک می‌شود، کودها مؤثرتر عمل می‌کنند، آفت‌کش‌های کمتری موردنیاز است و برای تولید حجم زیادی از محصولات و همچنین سلامتی محصولات انرژی و کار کمتری نیاز است.